Kontserbazio-bankuak Espainian

Espainiak kontserbazio-bankuak izango ditu

Biodibertsitate-, habitat- edo natura-kontserbazioko bankuek bultzada bat jaso dute Espainian, Ingurumen Ebaluazioari buruzko Lege berrian sartu ondoren. Sistema hau beste tresna alternatibo bat da ingurune naturalean saihestezinak diren inpaktuak konpentsatzeko, David Alvarez Ecoacsaren zuzendari exekutiboaren arabera, natura kontserbatzeko merkatu-tresnetan espezializatutako enpresa baita. Aditu horren arabera, “hurrengo urratsa erregelamendu bidez garatzea izango da. Ziur aski, prozesu hori ez da bi urte baino gehiago luzatuko, eta hortik aurrera lehen proiektuak garatu ahal izango dira”.

Bi urte barru martxan egon litezke Espainian lehen kontserbazio-bankuak

Asmoa da, batetik, “bankuak” sortzea, eta horiek kontserbatu, hobetu edo lehengoratu egiten dira. Lan horiei esker, kontserbazio-kreditu kopuru bat esleitzen zaie, eta Nekazaritza, Elikadura eta Ingurumen Ministerioaren erregistroan inskribatuko dira (MAGRAMA). Sortutako kontserbazio-kredituek balio ekologiko zehatza izango dute, eta merkatuak izango du balio ekonomikoa emateko ardura. Bestalde, bankuaren “bezeroak” daude, ingurune naturaleko ekimenen sustatzaileak, eraikitzaile gisa, eta kreditu horiek erosi ahal izango dituzte ingurumen-inpaktua konpentsatzeko.

Kontserbaziorako bankuen ideiak hamarkada batzuk daramatza martxan: Estatu Batuetan jaio zen (AEB) 1972an, interes nazionaleko gune izendatutako hezeguneen mantentze-lanak bermatzeko. Gaur egun, El País egunkariko datuen arabera, 540 kontserbazio-banku daude mundu osoan barreiatuta, hezeguneetan, erreketan, basoetan eta erriberetan kalteak murrizteko. AEB kontserbazio-banku gehien dituen herrialdea da, 400 baino gehiago, baina Australiak ere badu zati handi bat. Europan, Alemania aurreko aldean dago, eta 2002an sistema hori sartu zuten. Beste herrialde batzuek, hala nola Frantziak eta Erresuma Batuak, hainbat esperientzia pilotu jarri dituzte martxan.

Nola egin behar lirateke banku hauek?

Gema Rodríguez WWF Espainiako Biodibertsitate Programaren arduradunak esan du banku horiek ez dituztela ordezkatu behar ingurumen-inpaktua ebaluatzeko prozedurak, eta “eransgarritasuna” sortu behar dute: banku hori gabe gertatuko liratekeen kontserbazio-lorpenetatik haratago helburuak lortzea. Aditu horren arabera, eremu babestuetatik kanpo diseinatu eta aplikatu behar dira, legez kontserbatzeko betebeharra baitago. Gainera, etengabeko kontrola behar dute, eta hori gainbegiratzen duen erakunde indartsua, gure herrialdeak ez baitu horrelakorik. Horregatik, Rodriguezek adierazi du WWFren egungo posizioa “arriskuen aurrean, Espainia ez dagoela horrelako sistema baterako prestatuta”.

Halaber, David Álvarezek uste du Gobernuaren babespean funtzionatu behar dutela, hura martxan jartzea arautzeko, sortu ondoren ingurumen-kredituak ziurtatzeko eta kredituekin egindako konpentsazioak gainbegiratzeko, ezarritako baldintzak betetzen dituztela bermatzeko. Adibidez, Ekoacsaren arduradunak adierazi du kreditu berarekin bi inpaktu desberdin konpentsatzea saihestu behar litzatekeela.

Halaber, Alvarezen arabera, ezinbestekoa da banku horietan eragile sozial guztiak inplikatzea (administrazioa, kontserbazio-erakundeak, enpresak eta gizartea, oro har), eta bat martxan jarri nahi den habitat edo espezie bakoitzaren ezaguera zientifikorik onena izatea.

Kontserbazio-bankuak Espainian: abantailak eta erronkak

Ecoacsaren arduradunak kontserbazio-bankuek Espainian izango dituzten abantaila batzuk aipatzen ditu, martxan jartzen direnean:

• Ingurumen-emaitza onak bermatzen dituzte. Tresna horrek bermatu behar du beti biodibertsitatean irabazten dela. Gainera, ingurumen-inpaktua saihestu denean bakarrik erabil daitezke ingurumen-kredituak, eta ingurumena kaltetu den lekuan konpondu eta arindu dira. “Kutsatzeko lizentzia” ez dela bermatzen da. Bestela, ez luke zentzurik izango erabiltzeak.
• Lanpostuak eta merkatu berria sortzen dituzte. Oraindik zenbatespenik ez badago ere, aholkularitza-banku horien, ekosistemak berreskuratzeko enpresen, sistema bermatzen duten irabazi-asmorik gabeko erakundeen eta abarren onuradun izango dira.

Bere erronkei dagokienez, Espainiako WWFko espezialistak gogoratu du iritzi zientifikoak ez direla gomendagarriak, edo behar bezala aplikatzeko alderdi kritikoez ohartarazten dituztela, eta ez dagoela adostasunik horren inguruan. Rodríguezek azaldu duenez, merkantilizazioari datxezkion arriskuak sartzen dira: deslokalizazioa (ingurumena eta lurraldekoa), finantza-burbuilak, espekulazioa eta beharrezko ziklo biologikoetara ez egokitzea. Arrisku hori bereziki larria da Espainian, aditu horren esanean, “nabarmen zaindu baita ingurumen-inpaktua ebaluatzeko prozeduren zaintza eta segimendua”.

David Álvarezek erronka horiei gehitzen die sistema horrek izan behar duen onarpen soziala, administrazioen arteko eskumen-gatazkak edo kredituak zehazteko metodologiaren definizio zuzena.