Sei hilabetetik aurrera hasten da elikadura osagarria eta, horrekin batera, zalantza berriak. Zer eman behar diogu? Nola eskaini behar diogu? Amagandiko edoskitzea ahal den guztia luzatzea, elikagai berriak banan-banan probatzea eta proposatzen dizugunetik asko edo gutxi jaten duen ez kezkatzea dira funtsezko alderdi batzuk. Baina, zer gehiago? Hurrengo lerroetan azalduko dizugu zer konpondu behar duzun.
Noiz hasten dira haurrak elikagai solidoak jaten?
Adinerako egokiak diren elikagaiak eskaintzea da haurtxoa prestatzen eta sartzen duen elikadura-dibertsifikazioaren hasiera, eta etorkizuneko elikadura-sistema izango da. Benetan garrantzitsua eta ezinbestekoa da elikadura osagarria hastea oraindik amaren esnea hartzen ari denean, horrek murriztu egiten baitu probatzen dituen elikagai berriek —glutenarekin eta alergenoekin— gaizki sentitzeko arriskua.
Elikadura osagarria 6 hilabete inguruan hasten da; izan ere, normalean (baina ez beti), haurrek garapen nahikoa izaten dute beste elikagai batzuk onartzeko. Haurra horretarako prestatuta dagoela adierazten duten hiru seinale daude:
1. Eserita egon behar du, eta burua tente.
2. Bere gorputza koordinatzeko gai da, elikagaiak ikusi, hartu eta ahora eramateko.
3. Ahoan jartzean, ez ditu mihiarekin kanporatzen (estrusio-erreflexua).
Bizitzan bezala, sei hilabeteren buruan jarraibide horiek beteko dituzten haurrak egongo dira, baina beste batzuek denbora gehiago beharko dute. Litekeena da gaitasun horiek dituzten batzuek eskaintzen zaizkien elikagai berriak hartu eta jatea; beste batzuek, ordea, manipulatu besterik ez dute egingo; eta baliteke hirugarren talde batek elikagai horiek hartu ere nahi ez izatea. Dena da guztiz normala, eta ez da ezer berezirik egin behar aldatzeko, bularra edo formula-esnea eman, elikagai osasungarriak eskaintzen jarraitu eta ikuskizunaz gozatzeko.
Noiz eta nola sartu elikagaiak haurraren dietan
Irudia: csifferd
Lehen, egutegi zorrotza zegoen elikagaiak sartzeko adinaren arabera, eta bertan elikagai mota, kopuru eta testura egokiak zehazten ziren. Jakintzan aurrera egin eta sakondu ahala, malgutuz joan da, eta egutegiaren formatua desagertu egin da. Horren ordez, gomendio errazagoak eta seguruenik egokiagoak geratu dira. Eduard Baladia dietista-nutrizionistak gogoratzen ditu:
Lehenengo bularra edo formula-esnea eskaini: esnea izaten jarraituko du.
6 hilabetetik aurrera
Komeni da elikagai osasungarriak hautatzea, bigunak (bi hatzekin indar handirik gabe zanpatu daitezkeenak) eta traba egiteko arrisku handia duten elikagaiak ez izatea. Adibidez, pasta, arroza, kinoa, artatxiki integrala ongi egosia, barazkiak lurrunetan, indioilar edo oilasko haragia, arraina lurrunetan, aguakatea eta hautatutako frutak. Eutsi, txupatu eta hozka egin dezaketen zatietan eskain daitezke, eta fruta eta aguakatea izan ezik, produktu gehienak hanburgesa edo makilatxo (birrindua) bihur daitezke, testura homogeneoa bermatzen baitute, baina hatzekin har daitezke eta hozka egin.
12 hilabetetik aurrera
- Haurrak amaren esnea hartzen badu, esnekiak gerorako utziko dira. Esne egokitua hartzen dutenen kasuan, 12 hilabetetik aurrera uztea eta esneki osoak kontsumitzen hastea gomendatzen da.
- Zerbak, espinakak eta tamaina handiko arrainak 12 hilabetetik aurrera har daitezke, baina kantitate txikitan, nitratoak (barazki horietan) eta metal astunak (arrainetan) daudelako. Berriki, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) zerbak, espinakak eta borraja kontsumitzeari buruzko gomendioak eguneratu zituen haurrentzat, nitratoak zeudelako.
3 urtetik aurrera
Solido txikiagoak eskaintzen has gaitezke, hala nola fruitu lehor osoak, krispetak, mahats osoa (edo antzekoak) eta testura gogorreko beste elikagai batzuk, hala nola azenario gordina. Adin horretan, haur gehienek behar adinako garapen-maila dute (koordinazioa, hortzeria, elikadura-boloaren kudeaketa) eztarriko trabatze larria saihesteko.
? Alferrikako elikagaiak: azukreak, eztia, marmeladak, txokolatea, opilak (galletak barne) edo hestebeteak janariak dira, eta ahalik eta gutxien kontsumitu behar dira.
Zer elikagairi eta zenbat denboraz gehitu
Irudia: Eroski Consumer
1. Barazkiak. Ziazerbak eta zerbak saihestu egin behar dira 12 hilabete baino lehen, nitrato-edukia dela eta. Eta erabiltzen badira, kantitatea ez izatea 25 gramo baino handiagoa egunean (3 eta 6 hilabete bitarteko haurretan) edo 35 gramo baino handiagoa (6 eta 12 hilabete bitarteko haurretan), Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziaren (AESAN) gomendio berrien arabera. Urtetik aurrera eta 3 urte arte, beharrezkoa da barazki horiek eguneko errazio erdia baino gehiago ez izatea. Haurrak bakterio-infekzio gastrointestinala badu, bi barazki horiek saihestu egin behar dira.
2. Haragia. AESANek gomendatzen du 6 urtetik beherako haurrek ez luketela berunezko munizioarekin ehizatutako animalien haragia jan behar, kalte neuronalak eragiten baititu.
3. Arraina. Merkurioa dela eta, 3 urtetik beherako haurretan, saihestu egin behar da ezpata-arraina edo enperadorea, gelba, tintoleta eta atuna kontsumitzea (3 eta 12 urte bitarteko haurretan, astean 50 g edo astean 100 g/2 astean, eta ez da kategoria bereko beste bat ere kontsumitu behar aste berean). Gainera, kadmioa dagoenean, haurrek saihestu egin behar dute ganba-buruak, otarrainxkak eta zigalak edo karramarroaren antzeko krustazeoak jatea. Helduen kasuan, kaltea eragiteko behar den esposizio-maila handiagoa da.
4. Eztia. 12 hilabete baino gutxiagoko haurretan eztia saihestea gomendatzen da, botulismoa izateko arriskua baitago. Adin horretatik aurrera, gaixotasuna eragin duen bakterioaren (Clostridium Botulinum) mailak ez dira arazo.
Iturria: Kataluniako Osasun Publikoko Agentziaren ‘Lehen haurtzaroko (0-3 urte) elikadurarako gomendioak’ egokitzea
