Gaur egun, etxe askotako egunerokotasuna islatzen duen irudia haur eta nerabeen afari desordenatu eta neurrigabeak dira. Desordena horrek ordutegi irregularrak eragiten ditu, eta familiako kide guztiak elkarrekin eta ordu berean afaltzeko prestasunik eza. Neurrigabekeria horrek, txikiek jaten dituzten ohituretan ohitura txarra izateak, ondorio nabarmenak eta berehalakoak ditu. Afari egoki eta osasungarria planifikatzeko irizpiderik eza, bai plateren ordenari dagokionez (lehena, bigarrena eta postrea), bai aukeratu beharreko elikagai motari eta kontsumitu beharreko kantitateari dagokienez, eguneko otordu garrantzitsu horren nutrizio-kalitatean islatzen da, eta horrek desiratzeko asko uzten du.
Gainerako otorduak bezain garrantzitsua
Afaltzeko hestebeteen eta gazten mokadua eta aurrez prestatutako plater azkarrak, hala nola pizzak eta kroketak, ez dira asteburuko aparteko janaria, eguneroko bihurtzen ari dira. Gainera, txikienek erabakitzen dute zer afaldu nahi duten. Nahiz eta horrelako afariak egitea ez den egokiena, ez baitute nutrizio-ezaugarririk onena ematen, gurasoek gutizia horietako asko onartzen dituzte azkenean.
Haurrek eta gazteek, gustuko dituzten janarien aurrean, gehiago jateko joera dute. Elikagai horien gantz-desorekak eguneko energia- eta mantenugai-ekarpena desitxuratu besterik ez du egiten, bai eta hartuneetako banaketa ere, afariek kaloria gehiegi emanez.
Afaria eguerdikoa bezain garrantzitsua da, eta denbora eta dedikazioa eman behar zaizkio afaria planifikatzeko eta, nutrizioaren ikuspegitik, eguneko gainerako janaldiekin bateratzeko.
Afarietako desordenaren arrazoiak
Askaria ez hartzeko ohiturak eragin negatiboa du afarian, askoz ere gose handiagoa dagoelako.
Familia askok hartzen dituzte afariak eguneko familiarekin egoteko une bakartzat. Mahaiaren inguruko bilera hori are garrantzitsuagoa da seme-alabek eskolako jantokian bazkaltzen badute edo gurasoek kanpoan bazkaltzen badute lanegunetan. Hala, afaltzeko denbora aprobetxatzen da familian egoteko. Hala ere, egunero afalduko denaren aurreikuspenik ez dagoenez, eta janaria prestatzeko denbora gutxi dagoenez eta zartaginarekin edo eltzekoarekin platerak prestatzeko gogo gutxi dagoenez, afariak gero eta gutxiago egiten dira eta informalagoak eta desordenatuagoak dira.
Gainera, askaria alde batera uzteko ohitura desegokia da, eta kalte egiten die haurren elikadura-ohiturei, eguneko otordu guztiek osatzen baitute haurren elikadura osasungarri baten puzzlea. Bazkalordutik afarira, haurrek ordu asko ematen dituzte jan gabe, eta horrek gosez afaltzera iristea eta kontrolik gabe jatea eragiten du.
Elikadura mota horrek izan ditzakeen ondorio negatiboez jabetu ondoren, gurasoek pentsatu beharko lukete lehenengo urratsak eman beharko lituzketela, hala nola, diziplina eta pertseberantzia elikadura-hezkuntza osasungarri batean, eta, halaber, janarien eta afarien menuen plana egin beharko litzatekeela, txikienek dituzten energia- eta nutrizio-beharrekin bat datorrena.
Azken finean, gurasoak dira seme-alaben elikaduraren lehen erantzuleak eta haurrek nahi dutenaren eta jan behar dutenaren arteko mugak jarri behar dituztenak.
Denborak aurrera egin ahala, ohiturak gero eta markatuagoak dira, eta zailagoa da elikadura-jokabide txarra aldatzea. Arazo nagusia da ez jakitea zer den elikadura osasungarria eta zenbat elikagai behar dituzten seme-alabek. Gainera, asteko afarietarako plater errazak baina orekatuak proposatzean ideiarik ez izateak geldiarazi egiten ditu gurasoak plater berriak prestatzeko orduan.
Zailtasun horien aurrean, dietista baten aholkuetara jo daiteke. Dietista horrek familiako elikadura-egoera, ohiturak, ordutegiak eta kide bakoitzaren berezitasunak aztertuko ditu, eta, ondorioz, dieta-eredu egokiena proposatuko du. Adibidez, haurrak jantokian bazkaltzen badu, eskolako menuak hartuko ditu kontuan, leku horretan eskas daitezkeen elikagaiak kontuan hartzen dituzten afari orekatuak antolatzeko.
Afarien menuak familia osoarentzat funtzionatu behar du. Kide bakoitzari plater bakoitzaren adina eta beharren arabera banatuko zaio. Egiteko modua ere aldatuko da, eta plater errazenak txikienei zuzenduko zaizkie.
