Irudia: Cris DeRaud
Aranpasek hezurren erresistentzian eta dentsitatean duten eragin bereziki positiboa agerian utzi duten animaliei eta gizakiei buruzko hainbat behaketa-azterketa egin ondoren, “Journal of Nutritional Biochemistry”-k “in vitro” ikerketa-lan baten berri ematen du, aranen nutrizio-osaeran eta horrek hezurren osasunean duen eraginean sakondu duena. Badirudi fruta horren polifenol-kopuru handia dela gakoa, osteoblastoetan (hezurra eratzen duten zeluletan) eragiten baitute, eta horrek hezur-mineralizazioa errazten du. Azkenik, ebidentzia zientifiko sendoa badago, aranpasa horiek elikagai funtzional gisa sailka daitezke, hezur-sisteman duten eraginagatik.
Hezur-masan izan dezakeen eraginkortasuna
Oklahoma State University-ko (AEB) ikertzaileek argi gehiago eman nahi izan dute aranpasetako osagai bioaktibo ezezagunei buruz; izan ere, animalietan eta, agian, gizakietan hezur-osasuna hobetzeko gai izan dira.Bi urte baino ez dira igaro ikertzaile berek arratoi arrekin egindako lan baten emaitzak argitaratu zituztenetik. Lan horretan, elikagai horrek animalia horien hezur-masa galtzearen babesle gisa duen gaitasuna jakinarazi zen, eta testikuluak kendu zitzaizkien testosterona-maila apalak izan zitzaten. Hormona horren kantitatea, 40 urtetik aurrera, %1 inguru murrizten da urtean, eta horrek, besteak beste, muskulu-ahultasuna eta dentsitate mineral gutxiagoko hezurrak eragiten ditu.
Aurretiko azterketek diotenez, osteoporosia tratatzeko tratamendu farmakologikoen ordezko izan daitezke aranak.Dirudienez, arratoi arrek, beren dieta aranpasekin osatu zutenek, femurrean (hezurreko kaltzioaren disoluzioan)% 57 gutxiago birxurgatu zuten kontrol-taldean baino, eta ez zioten aranik eman. Ildo horretan, beste azterketa batzuk egin dira arratoi emeekin. Arratoi emeei obulutegiak kendu zaizkie, emakumeen menopausian gertatzen denaren antzeko hormona-urritasuna eragiteko, eta hori hezurra galtzearekin lotuta dago; emaitzak antzekoak izan dira.
Duela gutxi, azterketa kliniko bat hasi da Florida State Universityn. Azterlan horretan, aranek eta sagar lehortuek menopausia ondoko emakumeen eskeletoaren dentsitate mineralean duten eragina aztertzen da, osteoporosia izateko arrisku handiko adina baitute. Azterlanaren zuzendariak, Bahram Arjmandik, dioenez, “osteoporosirako tratamendu farmakologiko garestien alternatiba izan daiteke. Gainera, elikagai funtzional gisa, ez lukete inolako kontraindikaziorik izango (azukrearen eta kaloria kontzentratuen kantitatea kontrolatu ezean), eta gaixotasun hori izateko arriskua duten pertsonentzat askoz errazagoa litzateke ohitura dietetikoak aldatzea, hausturak saihesteko eta hezur-osasuna hobetzeko”. Oraingoz, eta arlo horretako ikerketen etorkizuna ona bada ere, ezin da gomendio horrekin amaitu.
Polifenolak, aranak eta osteoporosia
65 urtetik gorako hiru pertsonatik batek osteoporosia du, eta Espainian hiru milioi eta erdi pertsona baino gehiago daudela kalkulatzen da. 70 urtetik gorako pertsonen zerrendan bakarrik kontabilizatzen dira 65.000 aldaka-haustura urtean Espainian. Horiez gain, orno-hausturak ere badaude, aldakakoak baino hiru aldiz gehiago, eta urtean 275 umore-haustura eta 250 irrati-haustura, mila biztanleko.Adituek uste dute hurrengo urteetan, biztanleria gero eta zaharragoa denez, kopuru horiek izugarri handituko direla eta lehen mailako osasun publikoko arazo baten egoera zailduko dutela. Lehen haustura jasan duten pertsonen berrezarpenaren eta etorkizuneko arazoen prebentzioaren oinarrietako bat elikadura-ohiturak dira.
Osteoporosirako egokiak diren elikagaiei buruz ezagutzen diren aholku dietetikoez gain (kaltzio ugari dutenak, adibidez) eta elikagai desegokiez gain (fosforo, azido fitiko edo proteina asko dituztenak), aranpasa horiek osteoporosiaren tratamendu dietetikoan sartuko lirateke. “Elikagai gomendatuen” zerrendari gehituko litzaizkioke, kaltzio, magnesio eta D bitaminatik ezagutzen ez den ekarpen kimikoarekin.
Laborategian ikusi denez, aranetako polifenol kopuru handiek hezur-masa eta hezurraren egitura leheneratzen laguntzen dute eta hezur-ehunaren eraketa-indizeak handitzen dituzte, bai baldintza normaletan, bai sukoietan. Oklahoma State Universityko ikertzaileen arabera, aranpasetako polifenolek osteoblastoen (hezurra birmoldatzeko zelulak) jarduera sustatzen dute, eta, aldi berean, osteoklastoen (hezurra degradatzen eta birxurgatzen duten zelulak) ekintza arintzen dute. Behaketa horiek aurreratzen dute fruta mota hori ezagutzeko bidea, baina oraingoz azterketa gehiago falta dira, ohar horiek ziurtatzeko eta laguntzeko, gizakietan ikerketa gehiago diseinatzeko.
Aranak fruta lehortua dira, eta gure mahaietan dauden barazkiek ahalmen antioxidatzaile handienetakoa dute. Konposizio kimiko berezi horrek garrantzi handia izan lezake gaixotasun kardiobaskularren, endekapenezkoen eta hezurren galeraren prebentzioan.
Menopausiaren ondoren, estrogeno-maila gutxitzeak areagotu egiten du arrisku kardiobaskularra, errazagoa baita gantzen metabolismoan aldaketak agertzea. Laborategian, fruta horiek hezurraren metabolismoan eragin positiboa izateko gaitasuna dutela frogatzeaz gain, kolesterol-maila jaisteko gai den propietate hipolipemiatzaile bat ere hauteman da, bai animalietan bai gizakietan.
Zoritxarrez, elikagai horren onura potentzialak ez dira erabat aprobetxatzen beherakoa izateak. Oklahoma State Universityko eta Iasiko (Errumania) Medicine and Pharmacy Unibertsitateko adituek diotenez, proba klinikoek diotenez, aranpasen eragin laxantea idorreria duten pertsonengan baino ez da gertatzen, eta, beraz, perimenopian dauden emakumeei gomendatzen diete bederatzi aranpasatan sartzea (100 bat).
Hala ere, elikagai lehortuen balio energetikoa eta azukreak alde batera utzi gabe, komenigarria litzateke aldaketa dietetikoak egitea dieta ez desorekatzeko. Aranpasa kopuru horrek 170 kilokaloria eta 40 g azukre sinple inguru emango lituzke egunero (lau azukre gutunazalen baliokideak); beraz, ekarpen gehigarri hori konpentsatu egin beharko litzateke, azukrea eta beste gozoki batzuk alde batera utzita. Aranpasetako azukre sinpleen edukia ere garrantzitsua da diabetesa dutenentzat eta dietako mantenugai hori kontrolatu behar dutenentzat.