Obesitatea gizarte garatuetan gero eta sarriago agertzen den gaixotasun larria da. Kirol-jarduerarik ez egoteak eta elikadura txarrak gehiegizko pisua eragiten dute urtero, bai helduengan bai haurrengan. Espainian, 25 urtean soilik, bikoiztu egin da obesitatea duen biztanleriaren portzentajea: %7,4 izatetik %17 izatera pasatu da gaur egun. Datuak are kezkagarriagoak dira adingabeen kasuan, Espainiako haurren %40k gehiegizko pisua baitu, ia erdiak. Nola aldatu egoera hori? Artikulu honetan gogorarazten da funtsezkoa dela jarduera fisikoren baten ohiko garapena eta fruta eta barazkien eguneroko kontsumoa sustatzea, eta horietako batzuk bereziki.
Obesitateak, elikadura txarrak edo jarduera fisikorik ezak eragin ditzakete gaixotasun kardiobaskular asko. 2. motako diabetesaren kasuan, gaixotasun hori izateko arriskua hiru aldiz handiagoa da obesitatea duten pertsonengan. Era berean, obesitateak beste gaixotasun batzuk sendatzeko pronostikoa okerragotzen du, covid-19arekin gertatzen den bezala.
Faktore askok bultzatzen dute, gero eta gehiago, gizarte sedentarioa eta gaizki elikatua. Bizi-erritmo bizkorra, etxean janaria prestatzeko behar adina denbora ez izatea edo elikagai ultrprozesatuak eskuratzeko erraztasuna direla eta, produktu horiek maiz erabiltzen dira, eta elikadura txarra normalizatzen da. Halaber, lanaldi luzeek edo eguneroko ardurek jarduera fisikoren bat egiteko denborarik, gogorik edo energiarik ez izatea eragiten dute.
Beraz, kontua ez da gaizki jatea eta ariketarik ez egitea, baizik eta atzean beste faktore asko ezkutatzea: kultura, gizartea, ingurumena, ekonomia eta, are, politika. Ezinbestekoa da egoera horri lehenbailehen ekitea, gizartea bizi-ohitura ez oso osasungarriak dakartzaten arriskuez kontzientziatzeko.
Eta, gainera, funtsezkoa da jarduera fisikoren baten ohiko garapena eta fruta eta barazkien eguneroko kontsumoa sustatzea. Inkesta batzuen arabera, Espainiako haurren % 62k aitortzen du ez duela kirol-jarduerarik egiten eskola-ingurunean. Elikadura ere ohitura- eta hezkuntza-kontua da. Datuen arabera, gizartearen erdiak baino gehiagok ez ditu jaten gomendatutako fruta- eta barazki-zatiak, eta horien ordez elikagai prozesatuak eta osasunerako kaltegarriak erabiltzen dira.
Egoera horri aurre egiteko aukera osasungarriak
Irudia: alefolsom
Barazki izoztuak jatea da gehiegizko pisuari edo obesitateari aurre egiteko aukerarik onena. Ultraizozte-prozesu arduratsuari esker, produktuak bere ezaugarri guztiak mantentzen ditu. Gainera, urteko edozein garaitan eros daitezke.
Era guztietako barazkien kontsumoa onuragarria da pisua galtzeko eta organismoa orekatzeko, baina batzuk egokiagoak dira argaltzeko dietetan sartzeko, elikagai asko eta koipe gutxi dutelako:
- Azenarioa aliatu handia da. Hainbat modutan sar daiteke elikaduran: irabiakietan, gisatuetan, saltsetan, frijituetan… edo gordinik ere jan daiteke. Azenarioak zuntza, betakarotenoak eta digestio-entzimak ditu; beraz, ezin hobea da pisua jaisteko.
- Pepinoa sandiaren eta kalabazaren familiakoa da, eta B taldeko bitamina asko dituelako nabarmentzen da. Azido folikoa, C bitamina, kaltzioa, burdina, magnesioa, fosforoa, potasioa eta zinka ere baditu. Digestio-osasuna hobetzeaz eta pisu-galera bultzatzeaz gain, bihotza eta garuna babesten ditu, nekeari aurre egiten dio eta antiinflamatorio natural handia da.
- Orburua argaltzeko dietetan gehien erabiltzen den elikagaietako bat da. Zuntz asko duenez, idorreriaren aurka egiten du, hestea babesten baitu. Bitaminak, mineralak eta flavonoideak ditu, hala nola potasioa, magnesioa, azido folikoa edo zinarosea, zeinak propietate antioxidatzaileak baititu.
- Espinakak, gozoak izateaz gain, nutrizio ezaugarri asko dituzte. Urak eta landare-proteinek osatzen dituzte, eta oso koipe gutxi dute. Zurtoinak zuntz asko duenez, garrantzitsua da ez botatzea. Espinaka-hostoetan dauden elikagai ugarien artean, A, C, E, K, B1, B2 eta B6 bitaminak nabarmentzen dira. Gainera, burdina, magnesioa eta kaltzioa dute. Argaltzeko, funtsezkoa da uretan ez prestatzea, elikagaiak gal ez ditzaten. Zartagin batean olio gutxirekin egin daitezke, edo entsaladan sartu.
- Piperrak ere pisu galeraren aliatu handiak dira. Garrantzitsua da kantitate txikitan eta gordinik kontsumitzea, etekin guztiei eusteko. Oso begetal onuragarriak dira kaloriak erretzeko; kapsaizina kopuru handiak gorputzeko tenperatura igotzen du eta pisua galtzen laguntzen du.
Eguneroko dietan barazkiak bizimodu osasungarri gisa txertatzeko beharraz gizartea kontzientziatzeko, Landare Izoztuen Fabrikatzaileen Espainiako Elkarteak (ASEVEC) Interneten gune bat du, barazki izoztuen mundua sakon eta zorrotz ezagutzeko. Orri honetan, barazki izoztuak egiteko prozesua ikus daiteke, baita Espainiako zein eremutan biltzen diren askotariko barietateak, osasunari buruzko aholkuak eta sukaldean plater gozoak prestatzeko tratamendu eta erabilera onena.
