Arroz-laboreek beste laboreek baino hiru aldiz ur gehiago eskatzen dute, hala nola artoak edo gariak. Italia, India, Israel, Mexiko eta Herbehereetako adituek garatutako nazioarteko ikerketa bati esker, beharrizan hori murriztu ahal izan da, Arabidopsis thaliar landarearen HRD genearen adierazpenari esker, transpirazioa murriztu eta landarearen fotosintesia handitzeko aukera ematen baitu. Orain dela urte batzuk landare-genomek ematen dituzten aukerei buruzko ildoari jarraitzen dio lanak. Genoma horiek, funtsean, laboreak ingurumen-baldintzetara hobeto egokitzen dituzte, elikagaien kalitatea eta segurtasuna aldatu gabe.
Ikerketak Virginiako Bioinformatika Institutuak hartu du bere gain, batez ere, eta Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) aldizkariak argitaratu berri du. Hala, Arabidopsis thalianoko HRD genea identifikatu eta karakterizatu du. Instalazio hori eredu esperimental gisa erabili ohi da laborategietan. Esperimentuaren emaitzen arabera, deskribatutako geneak lagundu egiten du ura modu eraginkorragoan erabiltzen arroz mota horren laborantzetan: %20 ur gutxiago kontsumitzen du eta produktibitatea mantentzen du. Emaitzen arabera, arroza gazitasunaren eta beste estres abiotiko mota batzuen aurrean toleranteagoa da.
Erresistentziaren genea
Arroz genetikoaren landareek hosto lodiagoak eta biomasa handiagoa dituzteLandare horren HRD izeneko gene espezifikoak lehorte-egoerei aurre egiteko ezaugarri egokiak zituela egiaztatu ondoren, Indiako Bangaloreko Agronomia Unibertsitateko eta Herbehereetako Wageningen Lantegiko Nazioarteko Ikerketa Zentroko adituek genea arrozean sartu zuten eta eraldaketa horren ezaugarriak aztertu zituzten.
Ondorioetako bat da geneak arrozaren fotosintesia egiteko gaitasuna duela. Ikerketa orain dagoen puntuan, oraindik argitu gabe daude zenbait arazo gene horren zenbait proteinaren funtzio zehatzei buruz, batez ere landareen heltze-prozesuei eragiten dietenak.
Aurkikuntza horren etorkizuneko itxaropenek adierazten dute genearen ezaugarriak beste mota bateko uztetara pasa daitezkeela, ura eskuratzeko baldintza eskasak dituztenak. Izan ere, ikertzaileek diote arroz transgeniko horren biomasa aldatu ez diren beste arroz-mota batzuk baino %50 handiagoa dela. Adituen arabera, biomasak uzta behar bezala ekoizten laguntzen du, ur kantitate txiki edo mugatuekin. Deskribatutako genearen efektu nagusietako bat sustrai askoz indartsuagoak eta landare konbentzionalak baino kolore berde ilunagoko eta pisu handiagoko hostoak eratzea da.
Bestelako onura isolatuak
Txinako Huazhong Nekazaritza Unibertsitateko adituek egindako beste ikerketa baten arabera, arrozaren ia ezaugarri guztiak zabaldu dira. National Academy of Sciences erakundeak argitaratu berri duen ikerketak arrozari egozten dio mundu osoko labore nagusietako bat, elikagai-iturri garrantzitsua baita herritar askorentzat, bereziki Txinan, Japonian, Australian, Filipinetan, Thailandian, Indonesian eta Birmanian. Eta garrantzi horren ondorio da arroza gai nagusietako bat dela elikagaiek klima-aldaketen edo gero eta parasito gehiago egotearen aurrean sarbidea izan dezaten bermatzeko lan egiten duten ikertzaileentzat. Zehazki, adituek nabarmendu egiten dituzte arroz berde transgeniko (GSR, ingelesezko siglak) deritzenak ekar ditzakeen onurak, ongarri gutxiago erabiltzen duten izurriekiko erresistenteagoa dela frogatu baitute.
Imagen: Alberto Salguero Arabidopsis thaliana landare-biologiako eredu gisa asko erabili den organismoa da. 2000. urtean, Plant Physiology aldizkariak bere mapa genetikoa ezagutarazi zuen, ia 25.000 gene identifikatu eta bost kromosoma zituen instalazio bateko lehena, nazioarteko ekimen baten emaitza. Garrantzi agronomiko handikoa, genetikako eta biologia molekularreko ikerketarako ere abantaila handiak eskaintzen ditu. Instalazio horren itxaropenak 2010 Proiektuan islatzen dira. Proiektu horren helburua ez da soilik sekuentzia genikoa ezagutzea, baizik eta nola jarduten duten eta zer gaitasun duten argitzea, proiektuaren benetako erronka baita. Zergatik landare hau? Txikia delako, lantzeko erraza delako eta bizi-ziklo azkarra duelako, adituek diotenez.
Ikertzaile batzuek diotenez, Arabidopsiaren geneak karakterizatu ondoren, litekeena da beste landare batzuetan gene berriak aurkitzea, gene horietako gehienak landare guztientzat baitira. Gene horien propietateak kotoia edo artoa bezalako landareetara transferitzen dira, eta horrela, izurriteei edo herbizidei erresistentzia handiagoa duten landareak lortzen dira. Maiatzean, Pekingo Agrobioteknologia Ikerketa Zentroko adituek genetikoki eraldatutako barietate bat aurkeztu zuten: festuca izeneko landare belarkara. Ohikoa da Afrika, Txina eta Hego Amerikan, animalientzako bazka gisa, gazitasun-indize handiko lurretan landatzeko. Horretarako, Arabidopsis thaliarraren gene bat sartu zuten. Zientzialariek uste dute, aurkikuntza horrekin, gazitasun handiegia dela-eta landu ezin diren eremuak emankorrak izan daitezkeela zenbait laboretarako.
