#Haragirik gabeko lunes. Baliteke sare sozialak erabiltzen dituztenek noizbait etiketa hori ikustea. Agian, adierazpenaren atzean dagoen ekimena ezagutzen dute edo, agian, praktikatzen dute… Edo, alderantziz, moda iragankorra dela pentsa daiteke. Edo agian ez dira finkatu ere egin. “Astelehenik gabeko astelehena” elikadura-joeraren zati bat da, “plan-baseddiet” (barazkietan oinarritutako dieta), eta azken urteotan indarra hartzen ari da. Eta joera horrek moda-alderdi bat badu ere, egia da, halaber, bertan sakontzen denean askoz ere irakurketa interesgarriagoa egin daitekeela, hau da, jarraian datorrena.
Nondik ateratzen da “Haragirik gabeko astelehenetan”?
Gaur egungo zerbait dirudi, baina ekimen honen jatorria Lehen Mundu Gerratik dator, Estatu Batuetako Gobernuak haragiaren kontsumoa murrizteko kanpaina bultzatu zuenean, gai ekonomikoengatik eta elikagaien eskuragarritasunagatik.
Hala ere, gaur ezagutzen den mugimenduak ikuspegi erabat desberdina du. 90eko hamarkadaren amaieran, Erresuma Batuan, Beatle Paul McCartney eta Linda emazte ohiak bultzatu zuten ekimena, biak ere elikadura begetarianoaren inguruko aktibistak.
Oraingoan, kanpainaren oinarriak desberdinak dira. Animalia-jatorriko elikagaien kontsumoa murrizten ere saiatzen diren arren, ez da eskasia bategatik arrazionalizatu behar, kontrakoa baizik. Helburua da iraunkortasuna eta baliabideak xahutzea, eta animalien eta osasunaren aurkako tratu txarren aurkako etika kontzientziatzea.
Astelehenean, astean behin, elikagai jakin batzuk kontsumitzeari uztea erraza dirudi, eta ez da ahalegin handia egiten herritar ertainarentzat. Gainera, astean egun horretan sare sozialetan errezetak eta ideiak partekatzera bultzatzen da. Enpresa askok, hala nola Jamie Oliver sukaldariak edo Emma Thompson aktoreak, eta Bartzelona bezalako zenbait lagunek ekimenari eta sustapenari gehitzen diete ekimena eta sustatzen dute, eta, horretarako, baliabideak aurrezten dituzte, ura aurrezten dute eta barazkiak eta lekaleak gehiago jaten dituzte osasunean.
Zertan datza?
Ideia oso erraza da: aste horretan ez jatea ez arrainik ez arrainik jatea. Lekaleak, fruitu lehorrak, barazkiak… lehenestea da proposamena, eta, gogorregia bada, arrautzak.
Astelehenak egin beharrean ostegunetan egiten bada, emaitza berbera izango da. Kanpainaren komunikazioari eta hedapenari dagokienez, errazagoa da aste jakin bat aukeratzea. Pertsona askorentzat erraza da enpresako jantokian ezarrita badute edo etxean ohitura gisa hartzen bada. Ohikoa da “Haragirik gabeko astelehenetan” hastea eta “astelehen, asteazken eta ostiraletan haragirik gabe” egitea.
Ekimen anglosaxoia izan bazen ere, gaur egun “haragirik gabeko astelehena” globalizazioaren ondorioak jasan ditu, eta herrialde askotan dagoen mugimendua izatera pasatu da. Hala ere, maiz irakurtzen edo entzuten dira “toneria”, “pikada”, “ergelkeria” eta abar eragiten duten iruzkinak. Galdera hauek egin behar dira: zergatik egin behar zaio aurre iraunkortasuna, janari osasungarria, elkartasuna eta baliabideak aurreztea sustatzen duen mugimenduari? Alferrikakoa iruditzen zaigulako, ez du okerrera egingo gure elikadura-sistemak, alderantziz baizik. Ongi etorri, mundu hobe baten alde zerbait egiteko hashtag-a erabiltzen dutenak.
