Bentzoatoak elikagai askotan erabiltzen diren gehigarriak dira, eta oso ezaugarri eta osaera desberdinetakoak, mikrobioen aurkako jardueragatik, bereziki eraginkorra bakterioen eta onddoen aurrean. Substantzia horiekiko sentikorrak diren pertsona batzuek, azala ukitze hutsagatik, alergiaren sintoma tipikoak izaten dituzte, batez ere urtikaria gisa.
Zenbait elikagaik, hala nola ahabiak, berez dituzte bentzoatoak, eta konposatu horien kontzentrazioa askoz handiagoa da kanela eta iltzea bezalako espezietan. Hala ere, industrian kontserbatzaile gisa erabiltzen diren produktuak sintesi kimikoaren bidez lortzen dira.
Harremanetarako urtikaria
Urtikaria mota hau janarietan, kosmetikoetan eta jantzietan dauden substantzia kimikoekin azala ukitzean sortzen da. Larruazalaren gainazaleko hantura-prozesua da, eta erraz antzematen da, azalean baba edo zurrunga gorrixkak agertzen baitira, azkurak oso gogaikarriak. Azido bentzoikoa (bentzoatoen forma kimiko bat) da azala eta begiak narrita ditzakeen substantzia ugarietako bat, baita horiek eskuekin igurtziz gero ere, aditiboa daraman elikagai bat ukitu ondoren.Azido azetilsalizilikoarekiko sentikorrak diren pertsonek (aspirina deitzen zaio) probabilitate handiagoa dute bentzoatoekiko sentikortasuna adierazteko, bi konposatuen egitura kimikoaren antzekotasuna dela eta. Gehigarri horiekiko alergia-erreakzioak izateko joera handiagoa dute tartrazinarekiko (gehigarri koloratzailea) sentikortasuna adierazten dutenek, baita haurrek ere.
Ondoeza saihesteko aholku dietetikoa da konposatu horiekiko sentikorrak diren pertsonek elikagaien etiketak arretaz irakurtzea eta bentzoatoak dituzten elikagai guztiak beren dietatik kanpo uztea.
Benzoatorik gabeko dieta
Gehigarri horiek kontserbatzaileen multzoan sartzen dira, eta izen hauekin bereizten dira: azido bentzoikoa (E 210), sodio bentzoatoa (E 211), potasio bentzoatoa (E 212) eta kaltzio bentzoatoa (E 213). Mikroorganismoen aurkako jarduera handiagoa du ingurune azido batean. Horregatik, gehigarri horiek (bakarrik edo beste kontserbatzaile azidoekin batera) produktu azidoetan edo zertxobait azidoetan erabil daitezke, hala nola edari freskagarriak azidotzaileekin, zukuak, txikleak, ozpinetan onduak, produktu hartzitu, marmelada eta konfitura jakin batzuk, eta saltsak, gozagarriak eta ongailuak, besteak beste.Elikagai-gehigarrietako adituen FAO/OMS Batzorde Mistoak (JECFA), zenbait herrialdek emandako informazioa oinarri hartuta, dietan batez beste zenbat bentzoato hartzen diren ebaluatu ondoren (besteak beste, Espainiak), onartutzat jotzen du egunean 0-5 miligramo azido bentzoikoa eta sodio bentzoatoa hartzea kilo eta egun bakoitzeko. Hala ere, gaur egun, gero eta gutxiago erabiltzen dira, eta horien ordez, zapore neutroko eta arazo gutxiagoko beste kontserbatzaile batzuk erabiltzen dira, hala nola sorbatoak.
Sulfitoak gehigarri kontserbatzaileak dira (E 220 eta E 228 bitartekoak), eta urtikaria eta beste osasun-arazo batzuk ere eragin ditzakete, hala nola bularreko zapalketa, bihurrikeriak, beherakoa, eta asma-erasoak ere eragin ditzakete pertsona asmatiko sentikorretan. Kontserbatzaile gisa asko erabiltzen dira hainbat elikagaitan, hala nola mahats-zukuetan, muztioetan, ardoetan, sagardoetan, ozpinetan, barazki-kontserbetan, olibetan edo fruta lehortuetan, besteak beste.
Gehigarri koloratzaileak, benzoato eta sulfitoekin batera, erreakzio alergikoetan eragin handiena dutenak dira. Hala ere, Europar Batasunak gaur egun onartzen dituen 40 gehigarri koloratzaile baino gehiagotatik, gehigarri azoikoak edo azokoloratzaileak dira, koloratzaile artifizial mota bat, arazo gehien sor ditzaketenak. Talde horretan sartzen dira E102 edo tartrazina, E110 edo hori laranjatua S, E122 edo azorrubina (karmoisina ere esaten zaio), E120 edo kukurutx-gorria eta E129 edo AC allura gorria.
Oraingoz, tartrazinarekin bakarrik frogatu dira erreakzio alergikoak. Koloratzaile horrek aspirinarekiko sentikorrak diren pertsonei ere eragin diezaieke, eta larruazaleko edo arnas aparatuko gaixotasunak eragin, ez larriak baina bai gogaikarriak, haurren artean nabarmenagoak. Hain zuzen ere, haurrak dira horrelako gehigarriak izateko arrisku handiena dutenak, koloretako gozokietan ohiko osagaiak baitira.
