D bitamina, bai larruazalaren eraginpean, bai zenbait elikagairen bidez, duela gutxi egindako azterketetan lotu da depresioarekin. Behaketan oinarritutako hainbat ikerketak frogatu dutenez, bitamina horren odol-maila onak izateak depresio-arrisku txikiagoarekin lotzen du, baina, diseinuari esker, ezin da argitu elkarte hori kausazkoa den. Hala ere, zenbait hedabidek ondorioak areagotu egin dituzte titular sentsazionalistekin. Artikulu honetan gai horri buruzko azterketa zorrotzenen emaitzak sakontzen dira.
Depresioa oso gaixotasun arrunta da, tratatzen zaila, bizi-kalitateak okerrera egiten du eta heriotza ugarirekin erlazionatzen da. Hori dela eta, ikertzaileek urteak daramatzate hari heltzeko ikuspegi posibleak bilatzen, eta gobernuek ikerketa-bideak finantzatzen dituzte, pronostikoa hobetuko duten aurkikuntzak egiteko. Bide horietako batek, estaldura mediatiko handia jaso duenak, D bitaminak depresioaren prebentzioan edo tratamenduan duen zeregina ebaluatzen du.
Zoritxarrez, komunikabideak ez dira beti fidagarriak nutrizioaren ikuspegitik, ‘Consejos nutricionales en los diarios, al fidagarriak?’ artikuluan azaldu bezala. ‘. Hala, titular batzuk sentsazionalegiak izan dira, eta ez dute jakin zer desberdintasun dauden zientzialarientzat, “honekin erlazionatzen da” bezalako esamoldeen artean, eta beste batzuk eztabaidaezinak dira “honen kausa da”. Ikertzaile batentzat, batez besteko abismo batek baieztatzen du “azterketa hau” edo “azterketa hau” dela ikusten da.
D bitaminaren kasuan, orain arteko emaitzak erreserba bidez egin dituzte ikertzaileek, “ikerketa gehiago behar dira gure aurkikuntzak berresteko” bezalako esaldien bidez. Testuinguru horretan, ez da harritzekoa komunitate zientifikoak D bitaminari eta depresioari buruzko bi azterketa zorrotz jasotzea. Komeni da, nolanahi ere, zuhurtziaz berrikustea, depresioa dutenei itxaropen faltsuak ez emateko.
Bi estudio zorrotz, garaiz
2014ko apirilean (Psychosomatic medicine aldizkaria) eta 2015eko martxoan (Nutrition aldizkaria), bi azterketa sakon argitaratu ziren, D bitaminaren eta depresioaren arteko erlazioa kausazkoa den edo ez argitzeko eta bitamina horrekin osagarriak depresioaren sintomei nolabait eragiten dien argitzeko. Bi ikerketek zientzia-ebidentzia maximoko irizpideak betetzen dituzte (ikuskapen kontrolatuen eta aleatorioen azterketa sistematikoa eta metaanalisia).
Aurreko azterketek ez zuten ondorio fidagarrietara iritsi nahi, eta, beraz, depresioa duten pazienteen D bitaminarekin osagarria izatearen aldeko balantza dekantatzen zuten. Azterketa horien alborapenetako bat alderantzizko kausalitatea deiturikoa da; kasu honetan, depresio-sintomak dituzten pertsonak gutxiago dira eguzki-argitan, eta, beraz, D bitaminaren maila txikiagoa da (ez da D bitamina falta depresioak sorraraziko lukeena baizik).
D bitamina depresioaren aurka: eraginkortasun-proba sendorik gabe
Ikerketa horien garrantzizkoena da ikerketa kontrolatuen emaitzak behar bezala kalibratu dituztela, hau da, talde batek D bitamina eta beste plazebo bat jasotzen dituenean, ikerketan zehar ez dakitela zein taldek jasotzen duen substantzia aktiboa.
Horren ondorioa da D bitaminarekin osagarritzeak ez duela ematen depresio-sintomak hobetu edo okerragotzen direnik, nahiz eta zenbait azterketa sintoma “klinikoki esanguratsuak” dituzten edo trastorno depresibo handiagoa duten pertsonengan (depresio klinikoa edo depresio nagusia ere esaten zaio) agertzen diren. Hala ere, egileek uste dute balitekeela onura horrek frogatzen dituen ikasketen kalitate metodologiko apalak emaitzak alboratu izana eta “behatutako ondorioak puztu izana”.
Emaitza horiek ikusita, ikertzaileek ez dute uste D bitaminaren urritasuna duten eta depresioaren zeinu kliniko garrantzitsurik ez duten banakoetan D bitaminarekin osagarririk egin behar denik. Halaber, ez dute uste erabilgarria denik gaixotasuna ager ez dadin. Depresio handiagoa duten pazienteen erabilerari dagokionez, badirudi “D bitaminaren gehigarriak gehitu behar zaizkiela depresioaren aurkako erremedioei”.
D bitaminari buruz ebazteko galderak
Egileen arabera, zentzuzkoa da sakonago ikertzea D bitaminaren eragina depresio-sintoma larriak dituzten pazienteengan, batez ere pisu gehiegi badute. Izan ere, aztertutako ikerketa batean, depresioaz gain gehiegizko pisua zuten pertsonek egindako ikerketa batean, murriztu egin ziren depresio-sintomak, D bitaminarekin osagarrituak. Ikertzaileei dagokienez, “biztanleria-talde honetan azterketa osagarriak egiteko beharra iradokitzen du horrek”.
Etorkizuneko lanetan sakonago ikertzeko beste hiru alderdi hauek dira:
- D bitamina-gehigarrien dosifikazioa, eskura dauden azterketetan homogeneoa ez dena.
- baldin eta administrazio-moduak (kapsulak, elikagai aberastuak edo injekzioak) emaitzetan eragiten badu.
- depresio depresiorako erabilitako botikek hobera egiten badute, okertzen edo ez kaltetzen D bitamina-gehigarriekin batera.
Azkenik, adierazi behar da D bitaminarekin osagarritzea justifikaturik egongo dela, baldin eta gaixo horiek bitaminaren urritasuna badute. Baina hori agintzen duen osasun-profesionalaren helburua ez da depresio-koadroa hobetzea, akatsa zuzentzea baizik.
