Elikadura-alergiei buruz hitz egiten dugunean, etengabe aipatzen ditugu haurrak eta, batez ere, lehen haurtzaroa. Ikerketa batzuen arabera, arazo hori duen heldu bakoitzeko lau haur egon daitezke kaltetuta. Zergatik da larriagoa haurrengan? Ba al dago loturarik elikagaien alergien eta asmaren artean? Zer dakigu arazo horri buruz? Horixe kontatzen digute adituek.
Zergatik dago horrenbesteko aldea haurren eta helduen artean elikadura-alergiei buruz ari garenean? Kontua da haurren alergia desagertu egiten dela denborarekin. “Elikadura-alergian, immunitate-sistemaren akatsa gertatzen da. Ezagutzen ez dugun arrazoiren batengatik, gure defentsek zerbaiten aurka erreakzionatzen dute, kasu honetan elikagai baten aurka, ez baita oldarkorra. Mehatxutzat jotzen dute, eta, hari aurre egiteko, IgE antigorputzak sortzen dituzte. Erreakzio hori ez da elikagai osoarena, haren zati batena baizik (eskuarki, glikoproteina bat). Erreakzio alergikoaren alderdi arduraduna alergenoa da” esan du Luis Echeverríak, Immunologia Klinikoaren, Alergologiaren eta Asma Pediatrikoaren Espainiako Elkarteko (Seicap) Elikagaien Alergien Taldeko koordinatzaileak.
Erreakzio hori gertatzen da, baina, haurra handitzen doan heinean, “immunitate-sistema modu naturalean doa akats horiek zuzentzen. Egia esan, ez dakigu ziur zergatik gertatzen den, baina behi-esnearen proteinari alergia dioten haurren %90ek arazoa gainditzen dute bizitzako lehen urteetan. Arrautzen kasuan ere bilakaera ona da: haurren %80k gainditzen dute alergia”, erantsi du adituak.
Bi elikagai horiek, esnea eta arrautza, eragiten diete elikagaiei alergia gehien bost urtetik beherako haurrei. Zorionez, lehen haurtzaroan desagertu ohi dira, gariari eta sojari egindako alergiarekin gertatzen den bezala. “Fruitu lehorrekiko, arrainarekiko eta itsaskiekiko alergia geroago agertzen da, eta haren pronostikoa okerragoa izaten da: zaila da onartzea. Eta irauten badute, oso larriak izan daitezke”, onartu du Luis Echeverríak.
Laktosarekiko intolerantzia edo esnearekiko alergia?
Askotan, laktosarekiko intolerantzia eta esnearen proteinarekiko alergia nahasten ditugu.
Behi-esnearen alergia (APLV). Bizitzako lehen hilabeteetan agertzen da, elikagai hori sartzen hasten denean. Bularreko haurrari diagnostikatzen zaion lehen alergia izaten da, eta kasuen %60an sintomak agertzen dira lehen hartualdiaren ondoren. Behi-esnea manipulatu duen norbaitekin hitz egin ondoren ere ager daitezke (laztana bat, musu bat). Erreakzioak berehalakoak edo berantiarrak izan daitezke, eta, kasu larrietan, anafilaxia (gehiegizko sentikortasuna) eragin dezakete. Bilakaera ona izan ohi da: pazienteen % 50ek behi-esnea onartzen dute diagnostikotik bi urtera, eta % 80k 3-5 urtera.
Laktosarekiko intolerantzia. Intolerantzia ohikoena da. Organismoak laktasa entziman urritasuna duelako gertatzen da, eta horrek laktosa behar bezala ez metabolizatzea eragiten du. Giroak eragin dezake haurra esnekirik kontsumitzen ez den gizarte batean hazten denean, Asiako eta Afrikako kultura batzuetan gertatzen den bezala (Espainian ez bezala). Jaiotzetik gertatzen den alterazio genetikoa ere izan daiteke, baina oso alterazio arraroa da. Oro har, laktosarekiko intolerantziak digestio-sintomak eragiten ditu, baina ez dira larriak.
“Martxa atopikoa”: dermatitisetik asmara
Seguru asko, zeliakia edo bestelako elikadura-alergiak dituzten haurrek asma, arazo dermatologikoak, errinitisa… izateko arrisku handiagoa dutela entzun duzu. Egia da, eta martxa atopikoa edo progresio atopikoa deitzen zaio prozesu horri.
- Haurraren larruazaleko dermatitis atopikoarekin hasten den gertakari-segida bat da, sarritan sei hilabete baino lehen.
- Geroago ager daitezke elikadura-alergiak (arrautzarekin eta behi-esnearekin, bizitzako lehen urtearen inguruan, eta gariarekin, sojarekin edo kakahueteekin pixka bat helduago).
- Ondoren, arnas alergiak agertuko lirateke, hala nola asma eta errinitis alergikoa.
Oso garrantzitsua da diagnostiko goiztiarra egitea, bi arrazoirengatik: tratamendu bat jarri ahal izateko eta prebentzio-neurriak hartzen saiatzeko —adibidez, ekzemak ager ez daitezen kremak erabiltzea—, martxa atopikoak aurrera egiteko probabilitatea murrizteko.
