Sukaldean oso jaki preziatua da gazta, hainbat modutan erabil baitaiteke. Osagai bat gehiago izan daiteke prestatutako errezetetan, pasta-platerei ukitu berezia eman, ogia, barazkiak edo haragia bustitzeko ontzitan urtu edo errezeten gainean labean gainerre. Zenbait gazta, zapore leunekoak, entsaladetan edo kanapeetan erabiltzen dira, eta oso ondo moldatzen dira belar aromatikoekin. Aromatizatzeko gehien erabiltzen diren gaztak Burgosko gazta freskoa, bufalo-gazta edo ahuntz-gazta dira. Nola egiten den azaltzen da artikulu honetan.
Gazta freskoak pasteurizatutako esnearekin lortzen dira. Trinkotasun oretsua dute, kolore zuria eta zapore leuna, eta ez dute azalik. Gazta urtsuak dira, esnearen gazurarekin merkaturatzen direlako. Haren mantenugaiak esnearenak baino hobeto asimilatzen eta aprobetxatzen dira, bakterio azido aktikoek edo gatzagiak sortutako hartzidurari esker. Horregatik dira gomendagarriak, batez ere, urdail delikatua izan eta esne osoa ondo jasaten ez dutenentzat, kaltzio eta beste mantenugai askoko elikagai alternatiboa baita.
Zapore leuna duenez, gutxitan jaten da bakarrik, eta beste elikagai batzuekin edo usain-belarrekin laguntzen zaio, zaporea indartzeko. Izan ere, harrigarria da espeziek eta belarrek gazta bezain koipetsua den elementu bati ematen dioten freskotasuna. Gazta aromatizatuek hainbat aplikazio dituzte: entsaladak eta kanapeak lagun ditzakete, edo sargune gisa funtziona dezakete.
Ukitu originala gaztentzat
Belar usaintsu batzuen, kristalezko poto baten eta oliba-olio birjinaren laguntzaz, gaztei ukitu originala eta freskotasuna eman dakieke etxetik. Burgosko gazta freskoa, bufalo-gazta edo ahuntz-gazta dira erabilienak.
Horretarako, esterilizatu egin behar da gazta gorde nahi den kristalezko potoa, eta 10 minutuz ur irakinetan sartu. Ondoren, gazta ontzian sartzen da, belar edo espeziekin (hainbat piperbeltz, estragoia, erromeroa, erramua, piperminak, albaka edo tipulina, besteak beste). Nahasketa oliba-olioarekin estali eta potoa itxi. Hozkailuan utzi behar da 24 orduz, eta, denbora hori igaro ondoren, gazta jateko prest egongo da.
Astebete baino gehiago ez erabiltzea gomendatzen da. Gazta hozkailuan gorde behar da beti, oliba-olioz estalita.
Gazta horiek prestatzen direnean, aromatizatzaile-kopurua murrizten saiatu behar da. Gehiegi erabiltzea nekeza izan daiteke ahosabaian.
