Menopausiako Elkarte Amerikarrak (NAMS) urtero egin berri duen topaketak azken ebidentzia klinikoaren berri eman du: menopausian hainbeste emakumek sufritzen dituzten beroaldiak lipidoen plasmako mailetan gertatzen diren aldaketa kaltegarriekin lotuta daude; faktore hori kaltegarria da bihotz-hodietako osasunerako. Sofokoen eta gaixotasun kardiobaskular azpiklinikoaren markatzaileen arteko elkarketa klinikoak aztertzen duen lehen ikerketa da. Menopausian dieta egokitzea funtsezkoa da, elikadura osasuntsuari lotutako prebentziozko rolagatik ez ezik, emakumearen beharrizan metabolikoak desberdinak direlako ere.
Maiz beroaldiak izaten dituzten emakumeek askoz lipido gehiago izaten dituzte. Emaitza hori Pittsburgheko Unibertsitateko Medikuntza Eskolako ikertzaileek sinatutako Framingham Heart Study-ren bidez (45 eta 58 urte bitarteko menopausia duten 492 emakumek parte hartzen duten kohorte azterketa) detektatu da. Azterketa horrek erakusten du garrantzitsua dela arrisku kliniko hori elikadura-hezkuntzatik zaindu eta tratatzea, helburu kardiobaskularra mugatuz.
Neurketek eta analisi klinikoek berretsi egin zuten hipotesi hau: ito gehien duten emakumeek arteria koronarioen dilatazio txikiagoa eta aortaren kaltzifikazio handiagoa izaten dute, sofokorik gabeko emakumeekin alderatuta. Horrez gain, ebaluazioko bi asteetan egun batetik bostera bitarteko beroaldiak zituzten emakumeek ldl-kolesterol-maila %48 handiagoa zutela sofokorik gabeko emakumeek baino. Ikerketa horren arabera, sofokoek, menopausiaren sintomatzat hartzeaz gain, emakumearen bizi-kalitatea murrizten du, aldaketa baskularren eta arrisku koronarioaren aurkako markatzaile izan daitezke.
Menopausian elikadura hobetzeko gakoak
Gantz aseek, trans gantzek, azukreek, kolesterolak eta gatzak eragin erabakigarria dute osasun koronarioan.
Arterien egoera ona faktore askoren mende dago. Nutrizioa aldagarrietako bat da, pertsona bakoitzak bere bizitzako edozein unetan eragin baitezake, osasunean emaitza onak lortuz. Jakien zenbait osagaik, hala nola gantz saturatuek, trans gantzek, azukreek, kolesterolak edo gatzak, eragin erabakigarria dute arterien egoeran, garapenean eta osasunean, baita zirkulazio-sisteman ere.
Dieta menopausia bezalako bizitzako une jakin batean egokitzea ezinbestekoa da. Energia- eta nutrizio-beharrak, bai emakumeengan bai gizonengan, aldakorrak dira, eta urteak igaro ahala gertatzen diren hormona- eta metabolismo-aldaketa konplexuei erantzuten diete, eta organoak, ehunak eta sistemak zahartu egiten dira. Etapa horretan, elikadura egokitzeak, behar jakin batzuetara egokitzeko faktore gisa eta etorkizuneko gaixotasunei eta ondoezei aurrea hartzeko faktore gisa balio izateaz gain, plazeraren berri emateko helburua bete behar du beti.
Dastamen-aukerak
Elikagai jakin batzuk hautatzeko aldaketaren mezuarekin batera, gustukoak, iradokitzaileak eta errealistak izan behar dute. Bestela, konbentzitu gabe etsiarazi beharreko mugatzat joko da, urteak bete ahala, eta horrek ez du beti emaitza onak ekartzen. Hona hemen dietan egin behar diren aldaketak, atsegina izateaz gain babeslea izan dadin.
Esnea. Gaingabetua izan behar du, elikagai horretatik gantz saturatuak kentzeko. Behi-esnearen ordezko beste edari batzuk aukeratzen badira, hala nola sojarena, oloarena edo arrozarena, dietan kaltzio-iturriak hartu behar dira kontuan (fruitu lehorrak, fruta lehortuak, hosto berdeko barazkiak, kontserbako arrainak, hala nola sardinak, atuna edo hegaluzea eta sesamo-haziak, besteak beste). Argi dago behi- edo esneki-esnea hartzea, kaltzio-aberastasunari dagokionez, ez dela ezinbestekoa eta ez dela beharrezkoa bizitzaren etapa honetan, eta ez duela babesten kaltzio nahikoa duten beste elikagai batzuk baino, aipatutakoak bezalakoak, eta ez diola emakumeari hausturarik edo osteoporosia gertatzeko arriskurik sortzen.
Gosari, bazkari eta askarien artean, beste aukera batzuk hauek dira: ogitartekoak edo sardina- edo hegaluze-sandwichak, egunero intxaur-eskukada bat edo fruitu lehorrak eta fruta lehortuak (pikuak eta aranpasak dira kaltzio gehien dutenak).
Arrainak, urdinagoak. Zientzia, Arrain eta Osasunaren I. Sinposio Nazionalean, astean hiruzpalau errazio edo astean bi errazio jatea gomendatzen da. Kontsumitzaile askok zalantzan jartzen dute arraina jatearen segurtasuna kutsatzaileen arriskuagatik, eta FAOk eta OMEk nabarmentzen dute onura nutrizionalak gaixotasun kardiobaskularren prebentzioarekin eta osteoporosiarekin lotzen direla, besteak beste, eta osasun-arazo banak menopausian eragiten diela emakumeei. Urte oso batez, Eroski Consumer-en errezetetan xehetasunez argitaratutako 470 arrain- eta itsaski-errezeta baino gehiago dasta daitezke, horietako bat errepikatu gabe.
Elikagai koipetsuak eta azukredunak. Multzo honetan sartzen dira, besteak beste, gurina, esnegaina, maionesak, hestebeteak, hirugiharra, urdaitegia, opilak eta gozogintza industriala, baita freskagarriak, litxarreriak edo bonboiak ere. Oro har, eta gantz-izaera dela eta, elikagai horien guztien kolesterol- edo azukre-ugaritasuna une berezietarako gordeko da. Aholku osasungarri hau herritar guztientzat da, ez da menopausia duten emakumeentzat bakarrik. Fruitu lehorren eguneroko eskukada bat, fruta lehortuekin txandakatua edo nahasita, ogi igurtzia eztiarekin eta tahiniarekin (sesamo-krema), hur-krema edo berezko eran birrindutako beste edozein fruitu lehorrekin, ogi txigortua oliba-olio birjinarekin, gurinarekin edo margarinarekin nahastu ordez, eta, noizean behin, urdaiazpiko iberikoa, hestebeteak eta txarkuteria eman beharrean, elikagai industrial osasungarri batzuk
Hiru aldaketa horiek aplikatzeak elikadura adimentsuaren aldeko apustua egitea dakar.
Menopausia ez da gaixotasun bat, baina emakumea gaizki sentitzen da. Emakumeen izaeraren eboluzioari datxekion prozesu bat da, organismoan hainbat mailatan eragiten duten aldaketa hormonal konplexuen ondorioa (psikologikoa, sexuala, giltzaduretakoa eta itogarria, besteak beste), eta emakume bakoitzak modu desberdin eta oso pertsonalean hautematen eta sentitzen du.
