Estebia, ekilorearen eta txikoriaren familia bereko landarea, Hego Amerikako jatorrizko laborantza da, bereziki Brasil eta Paraguaikoa. Landarearen hostoetatik ateratzen den estraktuaren gozotasun bizia (ezti-orria deitzen diote) ezagutzen duten herritar indigenek janaria, infusioak eta edariak (matea, adibidez) gozatzeko erabiltzen dute. Elikagaien eta farmazien industriak estebiarekiko erakutsi duen interesa, ahalmen gozagarria eta kaloriarik gabea izateaz gain, gluzemia eta hipertentsio arteriala kontrolatzeko izan ditzakeen propietate osasungarrietan oinarritzen da. Hala ageri da landarearen printzipio aktiboei buruz egindako aurretiazko azterketetan, estebiol-glukosidoak, nahiz eta oraindik oso ikerketa gutxi egin diren emaitzak eztabaidaezintzat emateko.
Azukreen ordezkoa
Estebiaren zapore gozo bizi eta nabarmena (“Stevia rebaudiana Bertoni”), Moisés S biologo botanikoaren abizenagatik. Bertoni) estebiol-glukosidoen ondorioa da. Glukosido horiek zazpi dira guztira (urdaiztoa, A errebaudiodoa, C errebaudiodoa, A gozoa, errubusosidoa, estebiolbiosidoa, B errebaudiodoa). Analisi bromatologikotik ondorioztatzen denez, konposatu horiek sakarosa (azukre arrunta) baino 250 eta 300 aldiz gozoagoak dira, eta abantaila bat dute: ez dute kaloriarik ematen, eta ez dira kariogenikoak.Estebiaren beste balio erantsi bat da gozagarri naturala dela; fenilalanina ez duenez aspartamoaren ordezko gisa balio du, fenilzetonuria (gaixotasun metabolikoa) duten pertsonentzako gozagarri toxikoa.
Estebiol-glukosidoak azukre arrunta baino 250-300 aldiz gozoagoak diraMunduko hainbat herrialdetan, hala nola Japonian, Australian, Zeelanda Berrian, Txinan, Korean eta Brasilen, estebia (estebiol-glukosidoak) gozagarri gisa erabiltzea onartuta badago, barazki-kontserbei, saltsei, edariei, gozokiei, txikleei, jogurtei eta izozkiei eransten zaie, eta industria farmazeutikoan, hortzetako pastari eta aho-irakuzketari. Elikagai eta edari gozo horiei gehituta, energia gutxiago ematen dute eta azukreak kontrolatzeko dietetara egokitzen dira, hala nola, obesitatea, diabetea, triglizerido handiak eta hortzetako txantxarra dutenentzat.
Gluzemiaren eta presio arterialaren kontrola
Azkenekoa eta berriena, oraingoz, estebiak gizakiengan dituen propietateen eta eraginkortasunaren berrikuspen sistematikoa da, Natural Standard Research Collaboration-ek egindako ebidentzian oinarrituta. Emaitzak landareak hipertentsioan eta hipergluzemian duen eraginean oinarritzen dira.Hipertentsio moderatua murrizten duen efektua nabaritzen da, hilabete edo urtetan kontsumitu ondoren, eta printzipio aktiboaren kantitate handia
Estebia-instalazioaren estraktua aspalditik erabiltzen da Hego Amerikako herrialdeetan diabetesaren tratamendurako. Berriki egin den berrikuspenean, epe luzera egindako bi azterlanen ebaluazioa ere sartzen da (1 eta 2 urteko iraupena, hurrenez hurren). Azterketa horien arabera, estebia (printzipio aktiboaren kantitate handi bat, 750 mg/egun eta 1.500 mg/egun, estebiosido) eraginkorra izan daiteke paziente hipertentsiodunen arteria-presioa murrizteko, baina azterketa laburragoen datuek (1-3 hilabeteko iraupena) ez dute emaitza horiek bermatzen.
Gluzemiari dagokionez, bi ikerketa txikik emaitza positiboen berri eman dute glukosarekiko tolerantziari eta gluzemiari dagokienez, nahiz eta esperimentu horien zehaztasun metodologikoa nahiko txikia izan, eta horrek mugatu egiten du emaitza horien indarra. Horregatik, bi adierazpenetan zabaldu behar da ikerketa.
Natural Standard Research Collaboration-ek estebia erabiltzeko egungo egoeraren berri ematen du (zehazki, estebiol-glukosidoak, landarean ahalmen gozagarri handiena duten printzipio aktiboak), elikagaiei eta edariei erantsitako gozagarri gisa.
Elikagai-gehigarrietako adituen FAO/OMS Batzorde Mistoak (JECFA) 2008ko ekainean ondorioztatu zuen estebiol-glukosidoak seguruak direla elikagaietan eta edarietan erabiltzeko, eta egunean 4 miligramo (IDA) hartzea onartu zuen gorputz-pisuaren kiloko (estebiol gisa adierazia). Kopuru hori eguneko 240 miligramo arteko dosia da 60 kg-ko emakume batentzat edo 280 miligramo 70 kiloko gizon batentzat. JECFAk estebiol-glukosidoen nortasun- eta purutasun-zehaztapenak ezarri zituen, eta zazpi printzipio aktiboen baturaren % 95eko gutxieneko edukia zuten.
Europan. Elikagaien Segurtasunerako Europako Agintaritzak (EFSA) segurtasun-ebaluazio orokor bat egin du, estebia elikagaietan gozagarri gisa onartzeko eta zaporea indartzeko erabiltzeko. 2010eko apirilean, EFSAk zientzia-irizpen positiboa argitaratu zuen, eta JECFAk proposatutako GNA ezarri zuen, estebiol-pisuaren kiloko 4 miligramokoa. Gaur egun, Europako Batzordeak edulkoratzaile hori Europan baimendu eta merkaturatzeko legeria idatzi du. Hurrengo urratsa gehigarriei buruzko Europako zuzentaraua eguneratzea izango da, gozagarri berri hori sartzeko. Frantzian, Elikagaien Segurtasunerako Frantziako Agentziak (ANSES) A errebausioa ebaluatu eta segurtasun positiboaren ebaluazioa egin zuen. 2009ko irailean, Frantziak baimena eman zuen A errebausioa edulkoratzaile gisa erabiltzeko Estatuan, 2011rako espero den EBko gehigarrien erregulazio berriaren eranskina ezarri arte. 2008ko JECFAren ebaluazioan oinarrituta, Suitzak erabaki du estebiol-glukosidoak dituzten produktuak erabiltzeko baimena behin-behinean ematea, JECFAren zehaztapenak betez.
Estatu Batuetan. 2008ko abenduan, Food and Drug Administration (FDA) erakundeak onartu zuen estebiaren erabilera, gutxienez %95 A errebaudiodoa duena, segurua dela (GRAS, Generally Cognized as Safe (GRAS) elikagai eta edarietako gozagarri gisa.
Munduko gainerako lekuetan. Australiak eta Zeelanda Berriak estebiol-glukosidoak erabiltzea onartu zuten 2008an, JECFAren arabera, elikagaietan aplikatzeko tarte zehatz batean. Japonian, Txinan, Korean eta Brasilen, besteak beste, estebiol-glukosidoak elikagaien osagai naturaltzat hartzen dira, eta, halakotzat, elikagaiekin erabiltzeko onartuta daude.
