Gazta eta buruko mina

Buruko minaren jatorria bitxia eta sakabanatua da. Gaixotasun Neurologikoen Espainiako Fundazioaren (FEEN) azken datuen arabera, migraina duten pertsonen %22,5 (buruko min errepikari eta bizia eta buruaren alde batean kokatua) ez da inoiz medikuarengana joaten. Neurri batean, egoera berean dauden senideek edo lagunek jakin nahi dute espezialistak ez direla ohitzen beren ondoeza eragiten duen arrazoia aurkitzen. Hala diote neurologoek.

Hainbat migraina mota daude, eta horien agertze-maiztasuna askotarikoa da (kronikoak edo iragankorrak). Era askotako manifestazioak ere badaude. Kasu askotan, diagnostikoan argitasunik ez dagoenez, nahiko maiz huts egiten dute tratamenduek.

Kausak eta adierazpenak kaotikoak izan arren, pertsona askok lasaitasuna aurkitzen dute elikadura-mota aldatuz. Jasotako informazioagatik egiten dute, edo zerbait ondo sentitzen ez duten elikagaiak daudela ondorioztatu dutelako. Elikagai horiek ezinegona larriagotzen dute eta, are gehiago, migraina dutenek krisiaren hasierarekin lotzen dituzte.

Zergatik gazta?

Gazta, plateren osagarri gisa eta ogitartekoen edo bestelako errezeten osagai nagusi gisa, maiz kontsumitzen den elikagaia da. Baina jende askok ez du ezagutzen. Hain zuzen, 2006an Migrainaren aurkako Borrokarako Ekintza Planerako egindako inkesta baten arabera, Espainiako Neurologia Elkarteak (SEN) eta Espainiako Gaixotasun Neurologikoen Fundazioak (FEEN) parte hartu dute. Inkesta horretan, migrainekin elkarrizketatutako pertsonen %61ek uste dute ez dutela nahikoa informaziorik gaixotasunari eta hori larriagotzen duten faktoreei buruz, besteak beste, zenbait elikagaik izan dezaketen eraginari buruz.

Migraina mota batzuen arrazoi organikoa garuneko arterien hodi-zabaltze eta hanturazko efektuaren ondorio da, eta horrek buruko min handia eragiten du. Elikagai batzuk dituzten zenbait konposatu kimikok, hala nola amina biogenoek, hantura-efektu hori eragiten dute, eta buruko mina eragiten diete pertsona sentikorrei eta migrainak izateko joera nabarmena dutenei.

Gaztaren konposizio kimikoan amina biogenoen kontzentrazio nabarmena zehaztu da, hala nola histamina (ondoezaren eragile nagusia), tiramina, dopamina edo serotonina. Azken horien kontzentrazioak, gazta-motaren arabera aldatzen denak, indartu egiten du histaminaren eragin toxikoa. Horregatik, gazta guztiek ez dute ondoeza eragiten.

Gazta heldu eta onduek eta hartzituenek dituzte amina biogeno gehien.

Fisiologikoki eta normaltasun-baldintzetan, diamina oxidasa (DAO) entzimak histamina degradatu eta gorozkiek kanporatzen dute. Hala ere, amina biogeno gehiegi daudenez, organismoak katekolaminak sintetizatzen ditu, hala nola adrenalina eta noradrenalina. Substantzia horiek garuneko hodi-zabalkuntza eragiten dute, eta migrainaren ageriko kausa dira gazta kontsumitzeagatik.

Gazta guztiak ez

Gaztetan, heltzen laguntzen duten mikroorganismoek (laktobaziloak, laktokokoak, enterokokoak eta enterobakterioak) amina biogenoak sortzen dituzte, tiramina batez ere, elikagaiaren aminoazidoetatik abiatuta. Horregatik, gazta helduek eta onduek (parmesanoak, goudak, emmentalak edo mantxakoak, esaterako) eta hartzituenek (roquefortak eta gazta urdinak, oro har) dute konposatu horien kontzentrazio handiena.

Laborategiko analisi batek beste amina biogeno batzuk identifikatzen dituenean, hala nola cadaverina eta usteltzea, lehengaiaren kalitate eskasa adierazten da, edo gaztak ekoizteko eta kontserbatzeko prozesuetan manipulazio higienikorik eza, amina horiek bakterio kutsatzaileek sortzen baitituzte. Kasu horretan, esne pasteurizatu gabearekin egindako gazten amina biogenoen eduki handiena azalduko litzateke, manipulazioa kontu handiz egin ez bada.

Amina biogenoen edukia gaztetan