Adineko pertsonen artean, pisuaren aldaketa maizago gertatzen da bizitzako beste etapa batzuetan baino. Gainera, gorabehera horiek kiloen irabaziarekin eta galerarekin dute zerikusia. 2009ko Europako Osasun Inkestako datuen arabera, egiaztatu da 75 urtetik gorako pertsonen artean bakarrik jaitsi dela gehiegizko pisuari eta obesitateari buruzko zifren beherakada nabarmena. Aldi berean, gutxiago bada ere, kontrakoa gertatzen da: pisua handitu eta gizendu egiten da. Europako adinduen artean berriki egin den azterlan baten arabera, hirugarren adinean pisu egonkorra izateak heriotza-tasa txikiagoarekin du zerikusia; aldiz, galera eta irabazia heriotza-tasa handitzearekin lotzen dira.
Egungo egoera eta arrazoiak
Espainiako populazio helduaren osasun-egoerari buruzko inkestek erakusten dutenez, adinean aurrera egin ahala, gero eta handiagoa da gehiegizko pisuaren eta obesitatearen ehunekoa. Konstante bat da, 65 urte edo gehiagoko pertsonak hartzen diren arte. Horrela, 65 eta 74 urte bitarteko adin-taldeak ehuneko altuenak lortu ditu aldagai horiei dagokienez: %47,62k gehiegizko pisua du eta %25,72k obesitatea. 75 urtetik aurrera, joera horrek noranzkoa aldatu eta behera egiten du, hau da, pisu eskasa duten adinekoen portzentajea handitzen da. Argi dago ez dagoela elikadura egokirik, eta ezaugarri hori ohikoa da adineko pertsonengan.
Pisu-galera horren gakoetako bat malnutrizioa da, baina beste faktore fisiologiko batzuek (gaitz edo gaixotasun gehiago, medikazio anizkoitza, elikagaiekiko gustuaren galera, disfagia, etab.) eta sozialek (isolamendua, egoitzetan sartzea) eragina dute. Alderdi horiek eta beste batzuek, azken batean, depresio-egoera bat garatzeko arrisku handiagoa dakarte, ez baita oso gomendagarria, elikadura-jarraibide egoki bati jarraitzeko motibazioa galtzen baita.
Zaharrean pisua galtzeko arriskua
2009ko azaroan “Journal of the American Dietetic Association (JADA)” aldizkarian argitaratutako berrikuspen-artikulu baten arabera, obesitatearen prebalentzia nabarmen hazi da azken 20 urteetan. Egoera horrek nabarmen eragiten dio zerbitzu medikoen eta gizarte-laguntzaren eskaerari.Egoera horietan pisua galtzeak dakartzan onurei buruzko ohiko gomendioak ez dira guztiz argiak adineko pertsonen artean; izan ere, askotan, galera horrekin batera, muskulu-masa murriztu daiteke, eta, aldi berean, urte horietako hezur-desmineralizazioa areagotu.
Adineko pertsona batek pisua galtzeko programa bati aurre egiten dionean, arreta berezia jarri behar zaio elikagai batzuei.
Adin-tarte horretan, hainbat artikuluk egiaztatu dute lotura estua dagoela muskulu-masa galtzearen eta horren ondorioz pisua gutxitzearen artean, eta heriotza-tasa handitu egin dela edozein arrazoirengatik, bereziki gantzik gabeko masa hori azkar eta nahi gabe murrizten denean. Hori dela eta, “The Journal of Nutrition Health and Aging” aldizkarian argitaratutako 2008ko artikulu batean ohartarazten denez, muskulu-masa zaintzeko, adineko populazio mota horretan pisua galtzea helburu duten estrategiak ez dira kontuan hartu behar kaloria-irensketaren murrizketaren ikuspegi bakarretik. JADA aldizkarian argitaratutako artikuluak dioenez, arreta berezia jarri behar zaie mantenugai batzuei, adineko pertsona batek pisua galtzeko programa bati aurre egiten dionean.
Makronutrienteei dagokienez, zaindu egin behar da proteina-ekarpena, eta, mikronutrienteei dagokienez, B12 bitaminen eta D bitaminaren kopurua hartu behar da kontuan, baina ez da ahaztu behar, inola ere, zuntza hartzea, behar adina likido kontsumitzea eta norberaren egoerara egokitutako jarduera fisikoa egitea.
Elikagai hauek ez dira falta behar adineko pertsonen eguneroko menuetan: oilasko- edo indioilar-haragi giharrak, arrautza eta arrainak (zuriak eta urdinak) balio biologiko handiko proteina-iturri gisa, B12 eta D bitaminak, lekaleak, barazkiak eta sasoiko frutak, zuntz, ur eta gainerako elikagai erregulatzaileak (antioxidatzaileak, bitaminak, mineralak) dituztelako.
Pisu egonkorra mantentzearen garrantzia
Bizitzako beste edozein etapatan bezala, hirugarren adinean ere erlazio garrantzitsua dago pisuaren eta osasun-iragarleen artean. Halaxe ageri da 2010eko abuztuan “Journal of Internal Medicine” aldizkarian argitaratutako artikulu batean, 60 urtetik gorako pertsonen Europako lagin baten artean egindako jarraipen-azterlan bati buruzkoa. Ondorioztatu duenez, adin handiko helduetan pisu egonkorra mantentzea, ikuspuntu estatistikotik, heriotza-tasa murrizteko berme ona da. Gainera, egiaztatu da pisu-galera (bereziki, nahi gabekoa denean) epe laburreko hilkortasun-tasarekin lotuta dagoela, eta hori, ziurrenik, azpiko gaixotasun baten ondorioz gertatzen dela.
Bizitzako etapa guztietan gomendioen arabera pisu handiari eusteko osasun arriskuen aurrean, zenbait ikerketak nabarmendu dute gizentasunaren paradoxa hirugarren adinean. 2010eko abuztuan, “Interdiscoinary topics of Gerontology” aldizkarian argitaratutako berrikuspen-azterlan baten arabera, hirugarren adinekoen gehiegizko pisuak gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua areagotzen duen arren, patologia horrengatiko heriotza-tasa espero baino txikiagoa da, itxaropenen arabera.
Hala ere, bai aipatutako artikuluan, bai gai berari buruzko beste batzuetan, gehiegizko pisua edo obesitatea duten adineko pertsonengan kiloak modu egoki eta kontrolatuan galtzeak osasunean izango lituzkeen ondorio onuragarriak azpimarratzen dira. Bereziki, gizentasunari lotutako komorbilitateak (lehenengoarekin lotutako beste gaixotasun batzuk) badituzte, hala nola diabetea, gaixotasun kardiobaskularrak eta minbizi-mota jakin batzuk.
