Jatorri-deiturak faltsifikazioak eta iruzurrak saihesteko modu eraginkorra dira. Horien normalizazioak “lehia desleiala” ekiditen du; izan ere, erosleek, elikadura-produktu jakin bat bilatzen dutenean, ezaugarri bereiziak hartzen dituzte kontuan, eta ezaugarri horiek, gehienetan, produktua ekoizten den eskualdearekin edo hura lantzeko edo prestatzeko erabiltzen diren metodoekin dute zerikusia.
Izan ere, jatorrizko deiturei babes bat ematen zaie, kontsumitzaileari kalitate eta egiazkotasun estandar jakin batzuk bermatzen dizkiona. Produktuak eskualde jakin batekoak baino ez dira, eta hala aitortzen da jatorrizko deituren erregulazioaren bidez.
Europar Batasuneko legediak lege araubide homogeneoa ezarri nahi du EBn, jatorrizko deitura merezi duen produktua aintzat hartzeko beharrezko baldintzak bateratuz.
Jatorri-deiturak Kontseiluaren 1992ko uztailaren 14ko 2081/92 (EEE) Erregelamenduak arautzen ditu, estatu bakoitzean herrialde bakoitzari dagokion legeriak garatuak. Espainian, Nekazaritza Ministerioak, 1994ko urtarrilaren 25eko Aginduaren bidez, argitu zuen Espainiako legeriaren eta aipatutako Erregelamenduaren arteko korrespondentzia. Agindu horren arabera, jatorri-deituren eta Espainiako berariazko deituren arteko korrespondentzia berresten zen, baita jatorri-deituren eta Europar Batasuneko legediaren adierazpen geografiko babestuen artekoa ere.
2081/92 (EEE) Erregelamenduaren arabera, nekazaritzako elikagaien hiru erreferentzia-sistema ezberdin izendatzen dira: Jatorrizko Deitura Babestua (JIB), Adierazpen Geografiko Babestua (AGB) eta Espezialitate Tradizional Bermatua (GA).
Ikus ditzagun kasu bakoitzaren aldeak:
Eskualde jakin eta jakin batean ekoizten, eraldatzen eta lantzen diren produktuak definitzen ditu Jatorrizko Deitura Babestuak.
Adierazpen Geografiko Babestuaren arabera, elaborazio, laborantza edo prestaketako prozesuetako bat berezkoa da eta eremu jakin batean egiten da.
Espezialitate tradizional bermatuaren ziurtagiriak, berriz, ekoizpen modu tradizional bat adierazten du, non ekoizten den aipatzen ez duena.
Baldintzak
Europako legediaren arabera, produktu batek baldintza batzuk bete behar ditu eta zenbait urrats eman jatorrizko deitura lortzeko. Hala, ekoizleek produktua zehaztapen jakin batzuen arabera definitu behar dute, eta zehaztapen horiek agintari nazionalei bidali behar dizkiete, kasua azter dezaten. Ondoren, eta asmoak aurrera eginez gero, agintari nazionalek eskura duten informazioa Europako Batzordeari bidaltzen diote, eta hark, aldi berean, produktuaren azterketa egiten du. Produktu bati jatorri-deitura bat ematea erabakitzen denean, Europako Erkidegoen Aldizkari Ofizialean argitaratzen da.
Espainian hainbat produktu daude jatorrizko deitura baten babespean. Horien zerrenda ikusteko, Nekazaritza, Arrantza eta Elikadura Ministerioaren web orri honetara jo dezakegu:
http://www.mapya.es/alimentacion/pags/nombre/consulta.asp
