Laktosa esnearen azukre naturala da, karbohidrato bat. Esnekiak hartzen direnean, gorputzak laktasa izeneko entzima sortzen du. Entzima horri esker, heste meharrak laktosaren molekulak xurga ditzake. Hala ere, organismoak ez badu behar adina lakttasa sortzen, laktosa kolonera iritsi eta han dauden bakterioek hartzitu egiten dute. Gaizki xurgatutako laktosa kantitatea oso garrantzitsua denean, kolonera iristean sintoma desatseginak sor daitezke, hala nola beherakoa edo flatulentzia. Noiz kontrolatu behar da laktosa hartzea? Nola jarri praktikan? Hurrengo artikuluak galdera hauei erantzuten die.
Oro har, esnea edo esnekiak hartzea ez da arazoa. Laktasa jariatzea ona bada eta elikagai horiek irentsi ondoren sintomak agertzen ez badira, ez da beharrezkoa dietaren laktosa kontrolatzea. Hala ere, gaur egun, Espainiako populazioaren %35 eta %50 artean laktosarekiko intolerantea izan daitekeela kalkulatzen da, nahiz eta sintomen jatorria eta intentsitatea ez diren berdinak pertsona guztientzat. Noiz kendu edo kontrolatu behar da dietaren laktosa?
Noiz kontrolatu dietaren laktosa
Bi egoera patologikotan kontrolatu behar da dietaren laktosaren edukia:
- 1. Laktasa jariatzean defizita dagoenean (hipolaktasia),hainbat arrazoirengatik gerta daiteke:
- Aldi baterakoa. Heste meharreko beste gaixotasun batzuek eragin dezakete defizita (hesteetako hanturazko gaixotasunak, beherakoak edo bestelako alterazioak). Kasu horietan, hesteetako gaixotasuna sendatzeak laktasa jariatzea normalizatzea ekarriko du berekin, eta, beraz, laktosa berriro sartu ahal izango da dietan.
- Sortzetikoa. Baliteke, halaber, laktasaren sortzetiko defizit primarioaren ondorio izatea, ez ohiko gaitza, eta bizitzako lehen egunak diagnostikatzea, haurtxoak beherakoa duenean esnea hartu ondoren. Paziente horiek laktasarik ez dute organismoan.
- Endekapenekoa. Bestalde, badago laktasaren lehen defizit primarioa, laktosarekiko intolerantzia edo laktosari malabsortzioa deitzen zaiona. Paziente horiek jaiotzean laktasa optimoa jariatzen dute, eta gorputza prestatzen dute bularreko haurraren elikagai nagusia (esnea) ongi toleratzeko, baina gero murriztu egiten dute laktasa jariatzean. Entzimak bereizten jarraitzen dute, baina ohikoa baino askoz ere gutxiago (% 10 eta% 30 artean). Beraz, laktosa irensteak xurgatze-ahalmena gainditzen badu, sintoma desatseginak sortuko dira, eta lehenago deskribatu dira. Hirugarren talde honetan, dietaren laktosa kontrolatu behar duten pertsona gehienak daude.
- 2. Galaktosemia dagoenean. Gaixotasun hereditario honetan ez da ongi metabolizatzen galaktosa (hau da, laktosa osatzen duten molekuletako bat). Galaktosemia duten pertsonek galaktosa modu egokian metabolizatzen ez dutenez, pertsonaren osasunean alterazio larriak sortzen dira.
Nola egin dieta kontrolatua laktosan
Esan bezala, laktosa jariatzen duten gehienek laktasa jariatzeko nolabaiteko gaitasuna dute, eta, beraz, tolerantzia ez da nulua, baina bai mugatua. Horrek esan nahi du pazienteak gai izan behar duela, dietista-nutrizionistaren laguntzaz, onartzen duen laktosa kantitate maximoa balioesteko, gaur egun ez baitago hori ebaluatzen duen frogarik.
Dietaren laktosa kontrolatzeak esan nahi du, beraz, elikagai hauek kontrolatu behar direla: esnea (osoa, erdigaingabetua edo gaingabetua), flana, natillak, izozkiak, postreak, esne-postreak, gaztak, esne-postreak, esneak, esne-postreak, gaztak, esne-krema, esnez egindako margarinak eta laktosa duten esnekiak.
Esneki hartzituek, hala nola gaztek eta jogurtek laktosa kontzentrazio txikiagoa dute, hartzidurak digestioa eragiten baitu. Hori dela eta, laktosaren intolerantzia duten askok ondo jasaten dituzte gazta hartzituak edo onduak (zenbat eta hartziago, orduan eta laktosa gutxiago), jogurtak, hainbat esneki hartzitu (gurina, adibidez).
Laktosan kontrolaturiko dietaren arazo nagusietako bat kaltzioa irenstea da, eta horrek, etorkizunean, hezur gaixotasuna izateko arriskua ekar dezake. Hori saihesteko, pertsona intoleranteak adi egon beharko luke, dietista-nutrizionista baten laguntzaz, bere kaltzio-kontsumoari. Horrela, lehenik eta behin, kaltzio ugariko eta laktosa gutxiko esnekiak hartu behar dira, hala nola jogurta eta gazta ondua.
Pazienteak elikagai horiekiko duen tolerantziaren arabera, baloratu beharko litzateke esnekiak (laktosarik gabeko esnea) erabiltzea, eta, azkenik, mineral horretan aberatsak diren elikagaiekin kaltzio gehiago hartzea, adibidez, kaltzioz aberastutako edari begetalak (adibidez, soja edo arroza). Farmazietan eros daitezkeen lakttasa exogenoko prestakin entzimatikoak ere badaude, laktosa-hartunearen ondoan kontsumitzen direnak, malabsortzio horren sintomak saihesteko. Eta, jakina, beste gomendio bat da laktosa hartzea egunean zehar.
