Kontsumitzaile batzuek uste dute produktu hori osasungarria dela, proteina-iturri eta koipe gutxi duelako, baina gatz kopuru handiak eta nutrizio-kalitate gutxiko konposatuek kontrakoa diote. Ondoren aztertuko dugu.
“a zaporea” eta “honekin egina” ez dira gauza bera
Ontzian “karramarro-zapore bikaina. Lurrinak”. Horrek esan nahi du zaporea usainak erabiliz lortzen dela, ez osagai hori erabiliz. Gehigarriekin ez bezala (beren izenaz edo E zenbakiarekin zehaztu behar dira), aroma gisa erabiltzen diren konposatuak osagaien zerrendan “aromak” izenarekin identifikatzen dira, eta ez dute berariaz adierazi behar zein konposatu diren.
“Aromak” aipatutakoan, krustazeoak eta soja dituela zehazten da. Horrek esan nahi du krustazeoak eta soja aromak lortzeko materialen parte direla, eta horiek, besteak beste, karramarro-zaporea ematen dutela. Hala ere, lurrinak egiteko materialean krustazeoak egotea oso txikia da eta ez du produktuaren kalitate orokorra hobetzen. Bi konposatu horiek alergenoak dira, eta, beraz, etiketan adierazi behar dira beti (hala adierazten du).
Produktuaren legezko izena
Legez, elikagaiaren izena “karramarro-zaporea duen eraldatutako arrantza ultraizoztuaren emaitza” da. Eraldaketa hasierako produktua funtsean aldatzen duen edozein ekintzari dagokio, tratamendu termikoa, ketua, ontzea, heltzea, lehortzea, marinatzea, ateratzea, estrusioa (testura aldatzeko presioa aplikatzea) edo prozedura horien konbinazioa barne. Ultraizozketa erabiltzen da, hau da, izozte azkarreko prozesu bat, produktu osoan -18 ºC-ko edo gutxiagoko tenperatura lortzeko, eta horrek mikroorganismoen hazkuntza geldiaraztea bermatzen du.
Bi kontserbazio-data
Ontzian bi epe daude. “Lehentasunezko kontsumoaren” data, elikagaiak bere propietate sentsorialak (zaporea, testura, aroma, kolorea) mantentzen dituen denbora, ontziaren aurrealdean agertzen da.
“Iraungitze sekundarioaren” datak adierazten du zenbat denbora gordetzen duen produktuak hozkailuan, desizoztu ondoren (egun bat). Epe hori igarota, kontsumoa ez da segurua.
Zer osagai ditu?
Ura. Produktuaren osagai nagusia da.
Surimia. Guztizko pisuaren % 25 da. Osagai hori lortzeko, tenperatura baxuan labur-labur kozinatutako arrain garbitu eta birrindua erabiltzen da. Kostu txikiko espezie bat edo gehiago erabil daitezke (ez da nahitaezkoa zein diren adieraztea), edo hariztaketaren hondarrak. Gehienbat arrain zuriz osatuta dago (% 91,5), eta horrek esan nahi du 100 gramotik 23 g baino ez direla arraina. Surimiaren gainerako %8,5 sorbitolak eta azukreak osatzen dute. Ez dira beren propietate gozagarriengatik erabiltzen, kriobabesle gisa baizik: izoztean arrainaren proteinen egonkortasunari eusten diote.
Gehitutakoak. Produktu honek almidoiak eta ekilore-olioa ere baditu, nutrizio aldetik interesik ez duten osagaiak. Arrautza-zuringoaren hautsa eta soja-proteina oso kantitate txikitan gehitzen dira, surimiaren egituraren erresistentzia hobetzeko eta ez txikitzeko, baina ez dute produktuaren nutrizio-balioa hobetzen. Gehigarriei dagokienez, produktuan bi funtziorekin erabiltzen dira (zapore-indartzaileak eta koloratzaileak), produktuaren onarpena hobetzeko helburu bakarrarekin, kontsumitzaileak hauteman dituen propietateak emanez. Azukrea eta gatza, berriz, kontuan hartzeko osagaiak dira, gure elikaduran mugatzea gomendatzen baita. Jarraian azalduko dugu zergatik.
‘Enborrtxoen’ mantenugaiak
Karbohidratoak. Produktuaren 100 g bakoitzeko 19 g ditu, eta arrainak mantenugai hori ez duenez, azukre eta almidoi guztiak ditu, hau da, kalitate txikiko karbohidratoak. Konposatu horiek elikagaiaren balio kaloriko osoaren %58 osatzen dute. 100 gramo bakoitzeko 3,7 g azukre sinple ematen ditu, eta azukre erantsi guztiak ditu. Lau makilatxoren kontsumoak eguneko gomendatutako gehieneko azukre-mugaren %10 ematen du. Produktu honetan, azukrea kriobabesle gisa erabiltzen da, izozte-desizozte prozesuetan elikagaien egonkortasuna bermatzeko. Eragin egonkortzailea ere badu: urari eusten dio eta testurari eusten dio.
Gatza. 1,97 g gatz du 100 g elikagaiko. Osasun Ministerioak uste du elikagaiek “gatz asko” dutela, baldin eta 100 gramo bakoitzeko 1,25 g gatz badituzte. Atalase horrek baino %57 gatz gehiago du.
Koipea. Surimiko arrainetik (nahiz eta arrain mota zein den ez jakin) eta ekilore-oliotik (findu egiten da) datorren koipe kopuru ertaina du; beraz, ez du olio birjinaren onurarik.
Proteinak. 4,9 g-ko proteinak ditu, arrain zuriaren hainbat espezieren proteina-kantitatea baino askoz gutxiago (10-17 g proteina/100 g). Elikagaiaren balio kaloriko osoaren % 15 ematen dute.
Nutrizio-scorearen balorazioa eta ondorioak
Irudia: Eroski Consumer
Nutrizio-Score sisteman lortutako balorazioa C da. Puntuazioan zuntzaren eta proteinaren presentziak mesede egiten dion arren, gatz asko duelako larriki zigortzen da.
Kontsumitzaileek produktu hori proteina-iturritzat hartzen duten arren, kalitate gutxiko karbohidratoek osatzen dute nagusiki, eta horiek dira produktuak ematen dituen kilokalorien %58. Osagai guztien % 23 baino ez du arrainik. Gatz asko du. Produktu ultraprozesatua da, eta ez da gomendagarria nutrizioaren ikuspegitik.
