Minbizia izatea epe luzeko ondorio psikologikoekin nahiz fisikoekin lotzen da. Azken horien artean, honako hauek nabarmentzen dira: gaixotasun kardiobaskularrak, diabetea eta bestelako nahaste endokrinoak, osteoporosia eta osteopenia. Jakina da minbizia izan duten pertsonak maizago hiltzen direla gaixotasun kardiobaskularren ondorioz gainerako herritarrak baino. Horregatik, ebidentzia zientifikoan oinarritutako eta ondorio horiek prebenitu eta tratatzeko helburua duten esku-hartze nutrizionalak ezinbestekoak dira gaixotasuna gainditu ondoren.
2003az geroztik, Minbiziaren Elkarte Amerikarrak “Minbiziari aurrea hartzeko elikadurari eta jarduera fisikoari buruzko gomendioen gidetan” gaixotasuna gainditu zutenei zuzendutako puntu batzuk sartu zituen. Minbizia Ikertzeko Mundu Funtsak eta Minbizia Ikertzeko Amerikako Institutuak ere gaia jorratu zuten 2007ko txostenean. Hala ere, entitate horiek azpimarratzen dute ez dagoela gaixotasun horretatik bizirik atera direnei berariaz zuzendutako ikasketarik, eta, beraz, haien gomendioak gaixotasun horren prebentzio primariora zuzendurikoen berberak dira. Puntu kardinalak hauek dira: barazki, fruta eta zereal integraletan aberatsa den dieta egitea, haragi- eta alkohol-kontsumoa murriztea, pisu osasuntsua izatea eta jarduera fisiko erregularra egitea.
Erakunde sanitario horiek eskatzen dute erakunde publikoek, pribatuek eta komunitarioek batera lan egin dezatela giro fisiko eta sozialak sortzeko, pertsonek elikadura osasuntsuko eta jarduera fisikoko jokabideak har eta manten ditzaten. Beharrezkotzat jotzen dute:
Elikadura eta jarduera fisikoa
Amerikako Dietetika Elkarteak (ADA) argitaratu berri duen lan batean, populazioaren sektore horri zuzendutako elikadurarekin eta jarduera fisikoarekin lotutako gomendioei buruzko ebidentzia zientifikoa zein den aztertzen da. Azterketa gehienek babesten dituzte barazkiak eta frutak. Oro har, “dieta zuhurra” deritzonak (frutak, barazkiak, osoko zerealak, lekaleak, hegaztiak eta arraina) bularreko minbizia diagnostikatu dieten gaixoen heriotza-arriskua murrizten duela dirudi.
Nutrizio-gehigarriak hartzeak (antioxidatzaileak, bitaminak) ez du hobetzen ez pronostikoa ez biziraupena minbiziaren diagnostikoaren ondoren
Arreta berezia merezi dute nutrizio-gehigarriei buruzko gomendioek (antioxidatzaileak, bitaminak, etab.). ). Estatu Batuei buruzko datuek adierazten dute biztanleen %52k kontsumitzen dituela horrelako produktuak, eta, bizirik atera direnen artean, portzentaje hori %64-81era igotzen dela. Hala ere, behaketa-azterketek eta azterketa esperimentalek adierazten dute nutrizio-gehigarriek ez dutela hobetzen ez pronostikoa ez biziraupena gaixotasunaren diagnostikoaren ondoren, kontrakoa baizik. Hori dela eta, bai Minbiziaren Elkarte Amerikarrak, bai Minbiziari buruzko Ikerketarako Mundu Funtsak eta Minbizia Ikertzeko Institutu Amerikarrak, ahal den guztietan, elikadura arloko beharrak asetzea gomendatzen diete gaixotasun hori izan dutenei.
Gorputz-pisuaren kontrola
Aldagai horiek minbizia izan duten pertsonen biziraupen-tasari nola eragiten dioten aztertzen duten lanak gutxi izan arren, azterketa batzuen arabera, diagnostikoaren ondoren pisua handitzeak bularreko minbizia izan duten emakumeen heriotza-tasa handiagoa eragiten du. Aitzitik, gehiegizko pisutik eta obesitatetik urrun dagoen gorputz-pisua biziraupen handiagoarekin lotuta egongo litzateke.
“Elikadurari eta jarduera fisikoari buruzko gomendio-gidetan”, pisu osasungarria lortzen eta mantentzen laguntzen duten elikagaiak eta edariak aukeratzeko aholkuak ematen dira. Hauek dira oinarrizko aldaketa dietetikoak:
Jarduera fisikoa egiteak biziraupena areagotzen du bularreko, koloneko edo ondesteko minbiziaren diagnostikoaren ondoren.
Gorputzaren pisuaren kontrolean eta, beraz, minbiziaren gaineko eragin positiboetan jarduera fisikoak duen eginkizun erabakigarriaz gain, gero eta nabariagoa da bularreko, koloneko edo ondesteko minbizia diagnostikatu zaien pertsonen biziraupenean duen eragin independentea. Ez dago hain argi, ordea, zein izango litzatekeen onura horiek lortzeko behar den jarduera fisikoaren maila. Hala ere, Minbiziaren Elkarte Amerikarrak helduen banakako aukeretarako gomendatzen du jarduera fisiko neurritsua edo indartsua izatea, ohiko jardueren osagarri izatea eta astean bost egunetan edo gehiagotan egitea. Gutxienez 30 minutu gomendatzen dira, baina 45 eta 60 minutu artean komeni da. Haur eta nerabeen kasuan, banakako aholkua da jarduera neurritsua edo indartsua egitea, egunean 60 minutu gutxienez, astean bost egunez.
Elementu horren zeregin nagusia Kirol Medikuntzaren Eskola Amerikarrak berriki argitaratu dituen minbizidun pazienteen ariketari buruzko adostasun-gidetan ageri da.
Minbizia definitzea konplexua da. Organismoko zelula bat edo gehiago kontrolik gabe aldatu eta ugaltzen diren hainbat gaixotasuni egiten zaie erreferentzia. Zelula horiek organismoaren hainbat ataletara zabal daitezke, inbaditu eta, hartara, haien egitura eta funtzioa alda dezakete.
Azken urteotan, aurrerapauso handiak egin dira minbiziaren azterketan, ulermenean eta erabileran, eta, kasu kopurua handitu den arren, urteko heriotza-tasa %0,7 murriztea lortu da. Diagnostiko goiztiarrean eta tratamenduan izandako hobekuntzei esker, minbizien ia %50ek bost urtetik gorako biziraupena izan dute. Horrek, biztanleriaren zahartzearekin batera, minbizia duten edo biziraun duten pazienteen kopurua nabarmen handitzea ekarri du. Espainiako Onkologia Medikoko Elkartearen arabera, Espainian 1.500.000 pertsonak baino gehiagok dute edo izan dute minbizia. Elikadurak funtsezko eginkizuna du, bai minbiziari aurrea hartzeko, bai hura maneiatzeko, gaixotasunean eta hura gainditu ondoren.
Osasun eta Gizarte Politika Ministerioaren “2009ko osasun-adierazleak” txostenaren arabera, Espainian, ingurune sozioekonomikoko gainerako herrialdeetan bezala, minbizia da bigarren heriotza-arrazoia (heriotza guztien %26ren erantzulea), gaixotasun kardiobaskularren ondoren. Bi patologia horiek heriotza guztien hiru bostenen erantzule dira. Gizonetan heriotza gehien eragiten dituen tumorea trakea, bronkioak eta biriketakoa da; emakumeetan, berriz, bularrekoa da nagusi. Koloneko minbizia Espainian eta mendebaldeko herrialde gehienetan bigarren ohikoena da.
Koloneko minbizia Espainian bigarren ohikoena da bi sexuetanBanakako arriskuari dagokionez, kalkulatzen da Espainiako 3 herritarretik 1 eta Espainiako 4 emakumetik 1 minbizia diagnostikatuko dela bizitzako uneren batean. Onkologia Medikoko Espainiako Elkartearen arabera, minbiziak (diagnostikatutako kasu berrien kopurua) 222.069 pertsona aurreikusten ditu Espainiako biztanleentzat 2015. urtean (136.961 gizonezko eta 85.108 emakumezko), eta koloneko eta ondesteko minbizia da ohikoena, birikaren eta bularraren aurretik.
