Badago kafe arrosa?
Bai, kafea arrosa edo urdina izan daiteke. Kafeen eskaintza dibertsifikatu egin da azken urteotan, eta era guztietako proposamenak aurki daitezke, haien zaporea eta itxura edari erakargarri bihurtzen dituztenak oso gazte diren taldeentzat.
Ohiko kafesnea kolorez alda daiteke, erremolatxa-estraktua edo algak erabiliz, baita kurkuma edo txokolatea ere, eta horrek ez du esan nahi haren nutrizio-propietateak hobetzen direnik. Kafe arrosak, urdinak edo berdeak ditugu, eta horien kolorea elikagaiekin erabiltzeko tindagaiak erabiltzearen ondorio da.
Beste errezeta batzuek, hala nola bulletproofak (gurinarekin eta koko-olioarekin) edo coffee in a cone-k (kukurutxo jangarri batean zerbitzatzen da), edariaren osaera erabat aldatzen dute, gantz ase eta azukre asko baititu.
Harvardeko Osasun Publikoko Eskolak 2015. urtean egindako ikerketa baten arabera, egunean hiru edo lau kafe-kikara kontsumitzeak bihotzeko gaixotasunaren arriskua murriztu zuen, baina onura hori kafe hutsari egozten zaio, eta ezin dira estrapolatu funtsean osagai osasungaitzez osatuta dauden eta kafea osagai minoritarioa den beste edari batzuetara.
Gaztaina gordinak jan daitezke?
Gaztainak zuntz ugarikoak dira, C eta B bitaminak eta azido folikoa ematen dituzte. Taninoen eduki handia ere badute; konposatu fenoliko horiek jan daitekeen aldean eta, batez ere, oskolean eta inguruko ehunetan egoten dira, eta ahoan laztasun-sentsazioa sortzen dute, astringentzia deritzona. Gaztaina mota batzuek tanino jakin batzuen kopuru handiak dituzte, urdaileko narritadura edo goragalea eragin dezaketenak, eta bereziki kaltegarriak dira giltzurrun edo gibeleko arazoak dituzten pertsonentzat.
Hori kozinatuz konpontzen da, tenperaturak taninoak suntsitzen baititu. Gure organismoak hobeto onartuko ditu taninoak, eta zapore gutxiago izango du. Gainera, gaztainetan erreta, txigortuta edo egosita, almidoia ere aldatu egiten da, hori baita elikagai horren osagai nagusia, eta horrek areagotu egiten du haren urtsutasuna eta testura eta digestio-erraztasuna.
Gaztainak uzta egin berriak badira, egun batzuetan giro-tenperaturan edo bi astetan hozten utzi behar dira, almidoiaren zati bat glukosa bihurtzeko eta zaporea hobetzeko.
Zergatik ez du zentzurik pasta egostean olioa botatzeak?
Pasta ez itsasteko egiten da, baina alferrikakoa da: dentsitate-diferentziak olioa uraren azalean flotarazten du eta ez dago pastarekin kontaktatzeko modurik.
Pasta solte bat lortzeko, egostearen lehenengo bi minutuetan aldizka mugitu behar da, eta, hala, askatzen den almidoia ez da kola. Kanpoko geruzak egosita daudenean, almidoiaren irteera balaztatu eta irabiatu gabe egosi daiteke.
Saltsa batekin jan behar bada, ez da ideia ona xukatzearen ondoren olioa botatzea, saltsa ondo bustitzea eragotziko baitu.
- Egin pasta profesional batek bezala
Nola jakin daiteke elikagai baten koipea osasungarria den?
Etiketako koipe-kantitatea bilatu ordez, ultrprozesatuak saihestea da garrantzizkoena, baita osagairik ez dutenak ere, hala nola palma-olioa. Koipe osasungarriak dituzten elikagaiak aukeratzea da onena: fruitu lehorrak, haziak, aguakatea bezalako fruta, gutxi prozesatutako arraina edo oliba-olioa bezalako olio birjinak.
Dieta begetarianoa egingo dut, zer gehigarri hartu behar ditut eta zein ez?
Irudia: Getty Images
Ongi planifikatutako elikadura begetarianoa, edozein dieta mota egin behar denez, osasungarria eta nutrizioaren aldetik egokia da bizitzako etapa guztietan, haurrengan edoskitzaroan izan ezik. Hala diote Kataluniako Osasun Publikoko Agentziak, Erresuma Batuko Osasun Zerbitzuak edo Nutrizio eta Dietetikako Akademia Amerikarrak.
B12 bitamina da landareetan oinarritutako dieta egiten duten pertsona guztiek osagarri gisa hartu behar duten elikagai bakarra, dela ovolactovegetariana dela hertsia (esnekirik eta arrautzarik gabe). Iodoaren defizita saihesteko, Osasun Ministerioak gomendatzen du herritar guztiek gatz iodatua har dezatela, eta hori ere begetarianoei aplikatzen zaie. Gainerako mantenugaiak dietarekin estaltzen dira, baita animalia-jatorriko produktuekin lotutakoak ere, hala nola proteinak, kaltzioa, omega 3 gantz-azidoak edo zinka. Beste gehigarri batzuk behar dira, baldin eta defizit diagnostikatu bat badago edo osasun arloko profesional batek agintzen badu.
- Begetarianoak egiten baditugu, proteinak eta burdina faltako zaizkio haurrari?
Bada alderik fruta freskoaren eta labekatuaren artean?
Fruta prozesatzeak bere zelulen egitura aldatzen du. Hala, fruta osoko azukreak intrintsekoak dira eta ez dute osasunerako arazorik sortzen. Askeak dira, eta kontsumoa mugatzea gomendatzen da. Kozinatzeak ere eragiten du efektu hori, eta, nahiz eta uste izan eszipientearekin sortzen dena baino gutxiago askatzen dela, kontuan hartu behar da. Adibidez, sagar erreak egiten baditugu, beti izango da osasungarriagoa fruta osorik kontsumitzea.
Nola kentzen diet endibiei zapore mikatza?
Endibia Belgikan 1850 inguruan hasi zen txikoria mota bat da. Sustraiak giro ilun, heze eta beroan mantentzen dira. Baldintza horietan, brote zuri edo berde argia garatzen da, egitura kurruskaria duena, jateko modukoa. Zapore mikatz samarra du, laktina eta intibina baititu. Argitasuna kontrolatzeko, ilunpean eduki behar dira, eta ongailu gazi batekin prestatu.
