Baserriko animalien dieta funtsezko ardatzetako bat da kalitatezko eta elikagarrizko giza kontsumorako produktuak lortzeko. Orain, Europako aditu-talde batek omega-3 arrain-olioak ekoizten dituzten genetikoki eraldatutako landareak garatu ditu. Horien bidez, animalien pentsuan sartuz gero, pertsonen dietan azido horien presentzia areagotu egingo litzateke.
Haragia, esnea eta omega 3rekin aberastutako arrautzak. Omega 3 gantz-azidoetan aberatsak diren arrain-olioak ekoizten dituzten landare transgenikoak animalien pentsuetan sartzearen ondorio izan liteke hori, ‘Lipgene’ proiektuan (Dieta, genomika eta sindrome metabolikoa: elikadura integratua, nekazaritzako elikagaien, gizartearen eta ekonomiaren azterketa) parte hartzen duen Europako aditu-talde batek ondorioztatu duenez. Proiektu horrek EB osoko 200 zientzialari baino gehiago biltzen ditu. ‘La integración de omega 3 en la cadena alimenaria’ proiektuak dakarren azterlanetako batek irabazi bikoitza du. Alde batetik, omega 3 gehiago duten produktuak lortzea. Mantenugai horri giza osasunerako propietate onuragarriak eransten zaizkio, gaixotasun kardiobaskularren aurkako babes gisa eta buruko narriadura atzeratzeko gaitasun gisa. Bestalde, beti ez litzateke iturri naturalera jo beharko, arrain koipetsuetara, berdelera edo izokinera, gero eta urriagoak baitira.
Omega 3 sintesia
Berriz ere, adituek teknologia genetikoaren alde egiten dute, elikagaien kalitatea «hobetzeko». Jonathan Napierren arabera, Rothamsted-eko (Erresuma Batua) Ikerketen Institutuko proiektu europarreko parte-hartzaile eta adituetako bat, itxaropen gehien sortzen duen metodologietako bat da, ez baitago jatorri naturaleko landarerik «kate luzeko omega 3 gantz-azidoak sintetizatzeko» gaitasuna duenik. Ikerketak aurrera egin arren, oraindik bost urte inguru beharko lirateke animaliak elikatzeko labore transgeniko mota horretako soroak edukitzeko.Aurkikuntza horren atariko fasean, itsas alga mikroskopikoetatik geneak atera dira, zehazki, azido eikosapentanoikoak (EPA) eta dokosahexanoikoak (DHA) sortzen dituztenak, eta linaza- eta koltza-oliotan txertatu dira. Napierren arabera, landare horiek beren hazien olioan omega 3 sintetizatzeko gaitasuna dutela frogatu dute. Adituek ezarritako erronka izan da, adibidez, 200 g okelatarako anoa batek «300 miligramo azido horietatik» izatea, Readingeko Unibertsitateko Ian Givens-en jakinarazpen baten arabera.
Omega 3 duten produktuak
Omega 3 azidoak giza elikaduran txertatzeko ‘iturri naturalen’ bidez, ‘Journal of Food Science’ argitaratu berri duen AEBko ikerketa batek berretsi duenez, oregano- eta erromero-estraktuek omega 3 ugari duen arrain-olioaren bizitza erabilgarria luzatu dezakete. Luisianako Unibertsitateko ikerlanaren arduradunek lan egin dute antioxidatzaile naturalen bidez «elikagaiak egosten eta kontserbatzen diren bitartean azidoen presentzia egonkortzeko». Adituek egiaztatu dute oreganoaren eta erromeroaren metanol-estraktuen eraginkortasuna hainbat kontzentraziotan, oxidazioa zenbait olio-motatan atzeratzeko.Ogia, babak, esnekiak eta baita gozokiak ere omega-3 gehitzeko lantzen ari diren elikagaietako batzuk dira. Omega 3 hori egunero 450 mg hartzea gomendatzen da, baina benetako batezbestekoa erdira ere irits daiteke, Lipgeneren datuen arabera. AEBn. azido horien kontsumoa American Heart Association-ek gomendatutakoaren bostena baino ez da. Australiako adituek egindako ‘Scientific Consensus Report’ txostenaren arabera, duela aste batzuk, Australiako haurrek gaur egun hartzen dutena baino bost aldiz omega 3 elikagai gehiago kontsumitu beharko lituzkete. 2007. urtearen hasieran, Monsantoren eta The Solae Companyren arteko hitzarmen batek iragarri zuen omega 3 duten produktuak garatu eta merkaturatuko zirela. Haien salmentek aurreikusten dute hurrengo urteetan urteko batez bestekoa %60 igo ahal izango dela. Lehen pausoa soja-haziek eman dute; adituek diotenez, "omega 3 azidoen iturri berriztagarria" da.
Zerriak ere bai
Elikagaietan omega 3 gehiago izateko interesa zela eta, AEBetako aditu-talde batek azido horretan aberatsak ziren txerri transgenikoak sortu zituen. 2006ko martxoan, ‘Nature Biotechnology’ aldizkariak bere ikerketen emaitzak argitaratu zituen, FAT-1 izeneko gene bat zerrien zelula amen nukleora transferitzean oinarrituta. Omega 6 gantz-azidoak omega 3 bihurtzen dituen entzima bat ekoizteaz arduratzen da. 14 txerramatan ezarritako 1.633 enbrioietatik 10 txerri sortu ziren bizirik, eta horietatik seik FAT-1 genea zuten. Omega-3 gantz-azidoak elika-katean nola sar daitezkeen azaltzen duen beste adibide bat da. Azido horrekin pentsuak egiteko eta oilaskoak eta behi-azienda kontsumitzeko garatzen ari diren ikerketak osatuko lituzke, haragia, esnea eta arrautza aberastuak ekoizteko.
Orain arte, ikerketa ugarik erakutsi dute elikagaiek uste baino nutrizio-balio handiagoa dutela. Adibidez, eta ikerketa horiei jarraiki, esne ekologiko batek, ohiko esne batekin alderatuta,% 60 gantz-azido onuragarri gehiago izan ditzake omega 3rekin. Azido horien jatorria ez dago arrainetan, algetatik lortzen da. Beraz, kate trofikoaren oinarrian daude. Alga hauek atuna edo berdela bezalako arrainak kontsumitzen dituzte. Oso oxidatzeko gai den substantzia denez, zaila da beste formula batzuetan sartzea. Fenomeno hori gertatzen bada, arrain-zapore eta -usaina sortzen da, eta hori desatsegina izan daiteke kontsumitzaileentzat.
Horrelako substantzien erabilerari dagokionez, dietan gero eta gehiago baloratzen direnak, omega 3 gantz-azidoak dituztela iragartzen duten elikagaietako askok kopuru txiki bat besterik ez dute, joan den urrian 'Center for Scienc in the Public Interest' (CSPI) erakundeak argitaratutako azterlan baten arabera. Hori dela eta, etiketatzearen arloan neurriak hartu behar direla ondorioztatu dute. Bestalde, ikerketa beraren arabera, ez dira onura berberak izaten azido horiek izokinean edo amuarrainean egoteak eta soja-hazietan egoteak.
