Ontziaren eta bere elikagaiaren arteko erlazioa ez da beti orekatua. Batzuetan, zentzumen-asaldurak sor daitezke elikagaian, ontziaren materiala ukituz gero. Kimikako Elkarte Amerikarrak antolatu berri duen topaketa batean, aditu-talde batek nabarmendu du oso garrantzitsua dela ikertzaileen, prozesadoreen eta kontsumitzaileen arteko komunikazio egokia izatea aldaketa horiek zergatik eta nola gertatzen diren ulertzeko. Horretarako, hizkera komuna sortzeko eskatzen dute, elikagaian alterazio organoleptikoak daudenean jarduteko.
Imagen: Karin Muller
Elikagaietarako materialetan aditua den pertsona batek jakin ahal izan dezan erabiltzen duen produktua benetan eraginkorra den, ekoizpeneko beste prozesu batzuetako adituen laguntza behar du. Adibidez, elikagai batek «plastiko-gustua» hartzen badu, informazio hori arduradunari helarazi behar zaio, egiazta dezan, eta, ondorioz, berriz gerta ez dadin beharrezko neurriak har ditzan. Arazo horren konponbideetako bat material «aldaezinak» erabiltzea litzateke, hau da, elikagaiarekiko elkarrekintzarik eza. Baina batzuetan ez da bermatzen. Ez da nahikoa ontzi berriak egitea, esate baterako, plastikoak film metalikoekin eta barne-isolatzaileekin nahasita, migrazio-tasa txikia dutenak.
Terminologia estandarizatua
Ekoizpeneko mailen artean hizkera bateratua lantzeak hobetu egingo luke ontziaren eta elikagaiaren arteko elkarrekintza askoren ulermena.
Kimika analitikoaren bidez bermatzen da material jakin batekin kontaktuan elikagai bat ez dela aldatzen. Horren bidez, Virginiako Unibertsitateko Elikagaien Zientzia eta Teknologia Saileko adituek elikagaien aldaketa sentsorialak nola gertatzen diren zehatz zehaztu daiteke. Baina horrek guztiak hizkuntza komun bat izan behar du, deszifragarria eta eremu horretan erreferentzia-esparru bat emango duena.
Susan Duncan adituak komunikatu batean dioenez, berariazko «zentzumen-lexiko» bat sortu behar da, elikagaien eta materialen arteko elkarreraginaz hitz egiteko. Zeelanda Berriko adituek egindako azterlan baten arabera, «material berrien %95ek huts egiten dute», hau da, ez dituzte espero ziren emaitzak ematen, elikagaien propietate batzuk aldatu egin baitaitezke. Adituek usainak eta zaporea deskribatzeko edo karakterizatzeko aurkezten duten beste tresna bat "zaporearen eta usainaren gurpila" da, eta dagoeneko erabiltzen da ardoa, garagardoa eta ura bezalako elikagaietarako. Horren bidez, sentsazioak eta horiek eragiten dituzten konposatu kimikoak sailka daitezke, eta termologia estandarizatua izan daiteke, parte hartzen duten pertsonen arteko komunikazioa errazten duen hizkuntza komuna.
Berrikuntzak
Elikagaientzat ahalik eta ontzi «neutroenak» lortzeko lana elikagai-industriek egindako inbertsio garrantzitsu baten parte da, elikagaiekin gero eta «errespetuzko» materiala bilatzen baitute. Berrikuntza nagusietako batzuen artean, nanoteknologiarekin garatutako oxigeno-hesiaren geruza berri bat garatu da.
Erresuma Batuko Sheffield Hallam Unibertsitatean, aditu-talde bat ontziaren ezaugarriak hobetu ditzakeen material bat garatzen ari da. Material hori funtzionalagoa izango da kontsumitzaileentzat, eta kontserbatzaile gutxiago beharko ditu. Airea kentzeko plastikozko poltsa bat da. Aditu horien arabera, ontzien etorkizuna informaziotik eta funtzionaltasunetik pasatzen da, betiere elikagaien segurtasunaren ikuspegitik.
Elikagaien ontziratzearen arloan, duela urte batzuetatik, «ontzi aktibo» direlakoekin egiten da lan; ontzi horiek eragin antioxidatzaileak edo antimikrobianoak dituzten materialak dituzte, eta, kasu gehienetan, elikagaien bizitza komertziala luzatzen dute. Baina berariazko kontrolak behar dituzte, substantzia horiek ontzitik produktura transferitzeko prozesuak gertatzeko arriskua baitago. Hori gerta ez dadin, ontziek oxigenoa, etilenoa, hezetasuna, karbono dioxidoa, zaporeak edo usainak xurgatzen dituzten substantziak dituzte, baita karbono dioxidoa, mikrobioen aurkako agenteak edo antioxidatzaileak ere.
Adituen arabera, teknika horiek guztiek laguntzen dute produktuen bizitza baliagarria mugatzen duten fenomenoak kontrolatzen. Helburua da ontziek duten elikagaiarekin elkarrekintzarik ez izatea. 2003an, Europako Batzordeak ontzi «aktiboak» sartzea onartu zuen, «adimendunak» ere deitzen zirenak, elikagaien balio-bizitza luzatzeko eta, gainera, elikagaiekin kontaktuan jartzen diren materialen bilaketa osoa egiteko. Adibidez, ekoizpen- eta banaketa-etapa guztietan horiek identifikatzeko aukera dago.
