Etxean ogia eta gozogintza egiteko irinaz eta legamiaz gain, gure erosketetan, azken asteetan, postreetan ohikoak diren bestelako indulgentzia-produktuak ere sartzen ari gara, hala nola txokolatea, gozokiak egiteko edo mokadu bat baino gehiago hartu gabe gozatzeko eta egun hauetan izaten dugun emozio-gosea akabatzeko. Baina ez dakigu beti zein den gomendagarriena supermerkatuan ikusten ditugun aukera guztietatik. Zalantzarik baduzu eta onena eraman nahi baduzu, irakurri arretaz artikulu hau. Aukerarik onenak zein diren kontatuko dizugu.
Bitxia da txokolatea gustuko ez duen norbait aurkitzea. Hain zuzen, esan liteke gero eta gehiago gustatzen dela, Espainian azken urteetan izan den salmenta-igoeragatik. Ideia bat izan dezagun, 2018an pertsona bakoitzak 1,26 kilo txokolate kontsumitu zituen tabletan, Nekazaritza Ministerioak egindako ‘Elikagaien kontsumoari buruzko txostena’-ren arabera (zifra horretan sartzen dira txokolatezko turroiak ere).
Ezaguna den arren, txokolatea oso ezezaguna da alderdi askotan. Nahiz eta pertsona gehienek badakiten elikagai hori kakaozko eta azukrezko produktuekin (edo gozagarriekin) egiten dela, askok ez dakite zer kategoria komertzial dauden eta zer ezaugarri dituzten, eta horrek asko zaildu dezake erosteko unea, batez ere kontuan hartzen badugu ontzian agertzen diren erreklamazioetako batzuk nahasgarriak izan daitezkeela.
Modu kontzientean aukeratzeko, beharrezkoa da etiketan agertu behar duten funtsezko lau alderdi arretaz behatzea: txokolate-mota edo -kategoria komertziala (ontziaren atzealdean zehazten da), osagaien zerrenda, kakaoaren proportzioa (osagai horiekin batera zehaztu behar da) eta nutrizio-informazioa (batez ere, produktuak duen azukre-proportzioa ezagutzeko).
Txokolatearen osagaiak
Txokolateek bi osagai nagusi dituzte: kakaozko produktuak (pasta, gantza edo kakao giharra), azukre edo gozagarriekin. Gainera, legeriak baimendutako beste substantzia batzuk ere gehitu daitezke, txokolate-motaren arabera. Hauek dira osagai ohikoenak:
- Esnea edo esne-koipea (esne-gaina, gurina…). Produktuaren zaporea leundu eta prezioa merkatzen dute. Inola ere ezin da erabili animalia-jatorriko beste koiperik, baina landare-jatorriko koipe jakin batzuk gehitu daitezke (adibidez, palma-olioa edo shea-koipea, intxaurretik lortzen dena) %5etik gorako kantitatean.
- Gari-, arroz- edo arto-irina edo almidoia. Katiluko txokolateetan bakarrik erabil daitezke, kontsumorako prestatu ondoren produktua loditzeko.
- Emultsionatzaileak. Osagaien nahasketa errazteko eta amaitutako produktuak testura atseginagoa (koipetsuagoa) eta itxura erakargarriagoa eta distiratsuagoa izateko erabiltzen dira. Ohikoenak soja-lezitina edo ekilore-lezitina dira.
- Lurrinak. Txokolatearen edo esne-koipearen zaporea simulatzen ez duten aromak erabil daitezke. Normalean banilla-aroma erabiltzen da.
- Gozagarriak. Txokolate batzuetan gozagarriak erabiltzen dira azukrearen ordez. Maltitola da erabilienetako bat, ez baitu zapore arrarorik ematen produktuari, eta azukrearen antzeko ezaugarriak ditu: ahalmen gozagarria antzekoa da eta gorputza ematen du, eta txokolatearen egitura eta testura eratzen laguntzen du.
Kakaoa eta azukrea
Irudia: David Greenwood-Haigh
Txokolateek bi osagai nagusi dituzte: kakaozko produktuak (pasta, gantza edo kakao giharra), azukre edo gozagarriekin. Gainera, legeriak baimendutako beste substantzia batzuk ere gehitu daitezke, txokolate-motaren arabera. Hauek dira osagai ohikoenak:
- Esnea edo esne-koipea (esne-gaina, gurina…). Produktuaren zaporea leundu eta prezioa merkatzen dute. Inola ere ezin da erabili animalia-jatorriko beste koiperik, baina landare-jatorriko koipe jakin batzuk gehitu daitezke (adibidez, palma-olioa edo shea-koipea, intxaurretik lortzen dena) %5etik gorako kantitatean.
- Gari-, arroz- edo arto-irina edo almidoia. Katiluko txokolateetan bakarrik erabil daitezke, kontsumorako prestatu ondoren produktua loditzeko.
- Emultsionatzaileak. Osagaien nahasketa errazteko eta amaitutako produktuak testura atseginagoa (koipetsuagoa) eta itxura erakargarriagoa eta distiratsuagoa izateko erabiltzen dira. Ohikoenak soja-lezitina edo ekilore-lezitina dira.
- Lurrinak. Txokolatearen edo esne-koipearen zaporea simulatzen ez duten aromak erabil daitezke. Normalean banilla-aroma erabiltzen da.
- Gozagarriak. Txokolate batzuetan gozagarriak erabiltzen dira azukrearen ordez. Maltitola da erabilienetako bat, ez baitu zapore arrarorik ematen produktuari, eta azukrearen antzeko ezaugarriak ditu: ahalmen gozagarria antzekoa da eta gorputza ematen du, eta txokolatearen egitura eta testura eratzen laguntzen du.
Kakaoa eta azukrea
Irudia: David Greenwood-Haigh
Zalantzarik gabe, txokolatearen osagai nagusia kakaoa da. Legeriak etiketan zer proportziotan dagoen erakustera behartzen du, eta, beraz, komeni da hori kontsultatzea ezustekoak saihesteko, batez ere txokolate batzuetan, “beltza” edo “purua” bezalako adjektiboekin, zeinak ez baitaude legez araututa eta pentsa baitezakete osagai horren proportzio handiak dituztela.
Kakaoaren proportzioak (kakao-pasta, gantza edo kakao giharra) zehazten ditu ezaugarriak txokolatearena (itxura, aroma, zaporea eta testura). Oso kopuru handitan badago, produktua iluna izango da, zapore mikatza, testura koipetsua eta kakaoaren berezko usaina areagotuko da. Beste alderdi batzuek ere badute eragina, hala nola osagai horren barietateak eta jatorriak. Bitxia bada ere, kalitatean eta zaporean eragin handiena duen faktoreetako bat izan arren, zaila da ontzian horri buruzko informazioa aurkitzea.
Oro har, kakaoaren proportzioa alderantzizkoa da erantsitako azukre kopuruarekin, hau da, zenbat txokolateak kakao gutxiago du, azukre gehiago. Horixe gertatzen da txokolate esnedunetan. Hala, azukre gehien duten txokolateak (txokolate esneduna eta txokolate zuria) dira ezagunenak haurren artean, eta hori da, hain zuzen ere, substantzia horren kantitate txikiena kontsumitu behar duen populazio-taldea. Espainiako 9 eta 12 urte bitarteko haurren dietan txokolatea azukre gehien zergatik ematen duen ulertzen laguntzen du horrek, Espainiako Nutrizio Fundazioaren ANIBES ikerketaren arabera.
Txokolateak: gutxien eta gehien
Abenduko aldizkari inprimatuan, merkatuan aitzindari diren markek egindako 27 txokolate aztertuko ditugu: batetik, haurrentzako txokolateak, besteak beste, txokolate esneduna (Nestlé esnea, Milka esnea, Milka Oreo, Lacasa Bomón Sport, Eroski Basic esnearekin eta Eroski Basic esne eta almendrekin) eta txokolate zuria (Nestkyé Lbar). Bestalde, helduei zuzendutakoak, besteak beste, txokolatea (Nestlé beltza, Tierra Madre % 70, Lacasa beltza % 85, Valor pura % 92, Lindt Excellence % 99, Suchard Bio purua, Nestlé L’atelier Raw txokolate beltza % 75, Blanxart % 76 Brasil, Eroski Basic kakaoa, post
Azterketa horretan, hauek izan ziren azukrearen eta kakaoaren podiumak:
Ondorio gisa, garrantzitsua da txokolatea funtsean honela osatuta dagoela gogoratzea: kakaoaren eta azukrearen bidez. Onena aukeratzeko, ezinbestekoa da ezagutzea osagai bakoitza zer proportziotan dagoen, horrek zehazten baititu bai ezaugarri organoleptikoak, bai nutrizio-osaera. Hala,% 75 kakaoa edo gehiago duen txokolatea neurriz kontsumitutako dieta osasungarri baten barruan sartzen da (20 gramo edo gutxiago).
