Espainian, urtero, 9.800 erditze inguru izaten dira, hau da, bi haur edo gehiago jaiotzen dira. Bai haurdunaldiak bai erditzeko uneak badituzte berezitasunak. Artikulu honetan, bi haur edo gehiagoren haurdunaldiak nolakoak diren, lagundutako ugalketa-teknikek nola eragiten duten, zein arrisku dituzten eta erditze berean haur bat baino gehiago jaiotzea espero duen emakume bat nola zaindu behar den azaltzen da.
Bikiak, hirukiak, laukiak… Urtero, 9.800 erditze anizkoitz (bi edo gehiago) egiten dira Espainian, eta horietatik gehienak bikoitzak dira eta, horietatik ia %2, hirukiak dira, Estatistikako Institutu Nazionalaren arabera.
Haurdunaldi anizkoitzak eta lagundutako ugalketa
Lagundutako ugalkortasunak erditze anizkoitzak eta berekin dakartzan arriskuak areagotzen ditu
Lagundutako ugalkortasun-teknikek, neurri handi batean, datu horiek azaltzen dituzte, Europako batezbestekoa baino handiagoak. Kopuruak adierazgarriak dira: 1996tik 2009ra, bikien erditzeak bikoiztu egin ziren Espainian, 4.433 eta 9.965 bitartean. Naturan, aldiz, erditzeen% 2 baino ez dira anizkunak; aldiz, laguntza bidezko ugalketa-prozesuan dauden emakumeen kopurua 15 aldiz handitu daiteke.
Bi haurtxoren edo gehiagoren haurdunaldiak arriskuan daude, besteak beste, erditze goiztiarra izatea. Horregatik, lehen ume probetaren sorreratik, 1978an, Erresuma Batuan, in vitro ernalketa teknikak (FIV) etengabe eboluzionatu du, hein batean, erditze anizkoitzen eta haien arriskuen kopurua murrizteko asmoz.
14/2006 Legeak, Laguntza bidezko Ugalketa Lege gisa ezagutzen denak, honakoa ezartzen du: “in vitro ernalketa eta antzeko tekniken kasuan, emakume bakoitzean gehienez hiru enbrioi transferi daitezke ugalketa-ziklo bakoitzean”.
Lehen ume probetaren jaiotzetik duela 35 urte in vitro ernalkuntzak asko aurreratu du
Urtero, Espainian bakarrik, in vitro ernalketa-30.000 ziklo baino gehiago egiten dira. “Gaur egun, ohikoena da bi enbrioi transferitzea ziklo bakoitzeko”, dio Isidoro Brunak, Montefpríncipe de Madrid ospitaleko Ugalketarako Medikuntza Unitateko buruak. Hala ere, posible denean eta haurdun ez geratzeko, enbrioi bakarra transferitzen saiatzen dira medikuak in vitro ernalketa-zikloan. Egoera hori ohikoa da, adibidez, emakume gazteetan, eta neurria da haurdunak haur bat baino gehiago erditzeko aukerak murriztea.
Azken bosturtekoan, Bruna azaltzen du, lagundutako ernalkuntzaren bidez Espainian lortzen diren gestazio gehienak gestazio bakarrak dira. “% 20-22 bikiak dira eta haurdunaldi hirukoitzak nabarmen murriztu dira”, adierazi du.
Bi haurtxoren edo gehiagoren haurdunaldiak: arriskuak
Haurdunaldi anizkoitzekin lotutako arrisku handienetako bat da erditze goiztiarra izateko aukera gehiago izatea, haurtxoek umetokiaren barruan duten lekua txikiagoa delako. Batez beste, erditze anizkoitzak haurdunaldiko 35. eta 37. asteen artean gertatzen dira, 40. astean izan beharrean.
Gainera, haur horiek, jaiotzean, batez beste 600 gramo gutxiago pisatzen dute, eta garaiz aurreko jaiotze baten berezko zailtasunei aurre egin behar izaten diete: ikterizia, biriketako garapen eskasa, infekzioak, etab.
Bestalde, bi haurtxo edo gehiago erditzea luzeagoa izaten da, espazio horrek uzkurdurak zailtzen baititu, eta, ondorioz, dilatazioa. Biki-erditze askok zesarea bat ere zehazten dute, eta hori ia ohikoa izaten da jaiotze hirukoitzen, laukoien edo haur gehiagoren kasuan.
Beste eragozpen bat fetuetako bat hiltzea da, bizirik iraun duen haurrari eragin diezaiokeena eta adimen-atzerapenen bat, malformazio digestibo bat edo fetu-transfusioaren sindromea eragin dezakeena. Kasu horietan, haurtxoetako batek odol gehiegi hartzen du eta gainerakoak oso gutxi. Horren ondorioz, haien garapena eta hazkundea kaltetu daitezke, baina arazo horiek gero eta gutxiago dira.
Haurdunaldi anitzak: aholkuak
Haurdun dauden emakumeek ez dute beste neurri bat hartu behar haurtxo bakarra espero dutenek, baina neurri batzuk hartu behar dituzte. Bereziki, haurdunaldian izan duten atsedena zaindu behar dute, egoera fisikoa normal agortzen ari baita.
Bi haur edo gehiago itxaroten dituen emakume baten elikadura, jakina, garrantzitsua da: bizitza batean bizitzeak dieta orekatu eta kalitatezkoa jarraitzea eskatzen du, are gehiago bi edo hiru eramaten badira. Azido folikoa, kaltzioa, burdina eta C eta D bitaminak hartzea funtsezkoa da. Gainera, sendagileak, elikadura naturala osatzeko, bitamina ugariko konplexu bat iradoki dezake.
Medikuari dagokionez, kontuan izan behar da haurdunaldi anizkoitz batek espezialistari bisita gehiago eska diezazkiokeela, batez ere jaio aurreko kontrolak maizago egin behar direlako (bai lehen hiruhilekoan, bai hurrengo bietan).
Haurdunaldi anizkoitzak hiru taldetan sailkatzen dira:
Biki monozigotikoak: bi haurtxo dira, zigoto beraren bidez eratzen direnak, hau da, espermatozoidearen obuluarekin eratutako zelula bera.
Zigotoa bi zati berdinetan banatzen da, eta bi izaki sortzen ditu: sexua, kromosoma, odol-taldea eta ezaugarri fisikoak.
Bikiak edo biki dibergotikoak: kasu honetan, bi haurrak bi zigoto desberdinetatik garatzen dira, bi espermatozoideek bi obuluak ernaltzen baitituzte aldi berean.
Haien arteko antzekotasunak edozein anaia-bikoteren artean ohikoak dira, hainbat sexutakoak izan daitezke, ez dute odol-talderik partekatu behar, etab.
Hirukiak, laukiak, etab. : hiru espermatozoide edo gehiagok ernaltzen dute, bikiekin gertatzen den bezala.
Naturan, kasu horiek oso arraroak dira, baina azken hamarkadetan kopurua handitu egin da, lagundutako ongarritze-tekniken ondorioz.
