Seme-alabei denbora gehiago eskaini ezin dietelako deitoratzea heldu askoren ohiko kexa da. Egoera normalean, eta lanegun luze baten ondoren, garaiz iristen dira etxera, haurrei afaria prestatu eta gau oneko musua emateko. Koronabirusak nahitaez bete behar duen koarentenak egoera hori baliogabetzen du, txikiekin eguneko 24 orduak igarotzera iristen baita; baina, aldi berean, ziurgabetasun-egoera bat irekitzen du. Zer egin haiekin? Ikastetxeak ixteak etxeko lan eta betebeharrak sortzen dituenez, egunari etekina ateratzen jakiteak, loturak sendotuz eta, aldi berean, norbanakoaren aisialdirako lekua utziz, berebiziko garrantzia du. Silvia Álava psikologoak gomendatzen duenez, “oreka egon behar da haur-jolasen eta familia-aisiaren artean”. Nola kudeatu azalduko dizugu.
Haurrentzako denbora: zereginak, jolasa eta bideo-deiak
Lehenengo zatian, haurrek beren kabuz jolas egin dezaten gozatzeaz gain, UNICEFen dokumentu batek agerian uzten duenez, gurasoei marjina emango die lan egiteko edo atseden hartzeko: “Denbora horretan, seme-alabek jolastu, isilik irakurri edo beren lana egin dezakete. Zure semea ezagutzen duzu, eta gustuko duzun jarduera bat aukera dezakezu (jarduera isilak iradoki: buru-hausgarriak, blokeak, egunkari bat idatzi…). Hasieran, agian, zaila izango da, baina egunero egin dezake lan horretan, gero eta minutu gehiago hartuz. Haurrek, gurasoek bezala, denbora pixka bat behar dute erlaxatzeko”.
Jolasa da haurren garapenerako jarduerarik garrantzitsuena, eta konfinamenduak ez du arau hori aldatu behar. Ikertzaile kubatarrek egin eta 2015. urtean InfoHEM aldizkarian argitaratutako azterlan baten arabera, haurrek jolasaren bidez “ikasitako ezagutzak beste berri batzuekin erlazionatzen dituzte, eta, hala, bakarkako ikaskuntza-prozesuak eratzen dituzte. Bizitzako lehen urteetan (…) ekarpen handia egiten du garapen kognitiboan, sozialean, emozionalean eta nortasunaren prestakuntzan. Jolasaren bidez, haurrek beren burua aberasten dute, beren fantasia estimulatzen dute, egoerak sortzen dituzte eta irtenbidea ematen diete”.
Irudia: Izen_Mezu_C
Teknologia berriek entretenitzeko aukera ugari eskaintzen dituzte gaur egun, bai joko birtualen bidez, bai haurrentzako serie eta filmen bidez. Hala ere, ez da ona egun osoa pantailen ondoan ematea. Ahalik eta denbora gehien erabiltzeko, Estatu Batuetako Pediatria Akademiak egunean ordu bat proposatzen du bi urtetik bost urtera bitarteko haurrentzat. “Zure semea hazi ahala, ikuspegi bakarra ez dabil hain ondo. Erabaki beharko duzu zenbat ikus-entzunezko baliabide erabiliko dituzun egunero eta zer den egokia”, erantsi du erakunde honek. Nola lortu muga ez gainditzea? “Tabletan, mugikorrean edo bideojokoetan emango duten denbora idatziz hitzartzea komeni da”, adierazi du Silvia Álava psikologoak.
Mugikorrek aukera ematen dute pertsona maiteekin harremanetan egoteko entzierroko egun horietan. Helduok senideekin eta lagunekin bideo-deien bidez konektatzen garen bezala, haurrek ere erabil ditzakete teknologiak eskaintzen dituen baliabideak sozializatzeko. Horri dagokionez, Lea Waters irakasleak, Melbourneko Unibertsitateko (Australia) psikologoak, The Guardian aldizkarian artikulu berri bat argitaratu zuen: “Seme-alaba nagusiek edukiak sor ditzakete Instagramen edo Snapchaten, esperientziak eta aholkuak lagunekin partekatzeko. Haur txikienekin bideo-dei batzuk programatu ahal izango lirateke lagunekin eta familiakoekin”.
Denbora familian: elkarrekin egiteko jarduerak
Baina funtsezkoa da, halaber, egunaren zati bat guraso eta seme-alabak batzen dituzten zereginetara bideratzea. Familian filmak edo telesailak ikustea ondo dago, baina are hobeto lan aktiboagoei ekitea, eta urteko gainerakoan, denbora faltagatik, ezin da egin. Horri dagokionez, UNICEFek proposatu du “haurrak garbiketa-jardueretan sartzea, haien adinaren eta trebetasunen arabera. Elkarrekin egiten dituzten jarduerak garrantzitsuak dira haurrek komunitate-zentzua eta behar izatearen sentimendua gara dezaten”.
Osasunaren Mundu Erakundeak (OME), koarentena dela eta gurasoei zuzendutako dokumentu batean, ariketa fisiko bateratuaren garrantzia azpimarratzen du: “Guztion estres-maila murrizten du, eta metatutako energia horren zati bat askatzen laguntzen du”. Seme-alaba txikiekin “musikarekin dantzatzea” eta, zaharrenekin, “gogokoen duen musikarekin batera entrenatzea” proposatzen du.
Irudia: Pixabay
Kulturak ez du bigarren mailan gelditu behar. Allyssa McCabek, Massachusettseko Unibertsitateko (AEB) psikologia-irakasleak ), The Atlantic-en gurasoei semerik txikienei liburuak irakurtzeko aholkatzen zien. “Haurrekin modu interaktiboan irakurtzea oso onuragarria da hizkuntza irakasteko eta alfabetatzeko”, ohartarazi du.
Zer izango litzateke itxiera hau bizkotxorik egin gabe? Seme-alaben laguntza eskatzea ere ideia ona da, sukaldeko pintxeak egin ditzaten. Ez du balio sukaldaritzako dohainak entrenatzeko bakarrik. Aldizkari berean, Michelle Martin, Washingtongo Unibertsitateko irakaslea (AEB). ), azaldu duenez, “sukaldean aritzea zientzia-ikasgai bat izan daiteke (hitz egin dezagun nola funtzionatzen duen legamiak), matematika-ikasgai bat (zer ematen du emaitza gisa katilu-erdia gehi katilu-laurden bat?) edo irakurketa-ikasgai bat (etiketa horrek ‘sodio bikarbonatoa’ edo ‘hauts laberatu’ esaten du? ), eta aukera ematen du haurrek nutrizioari buruz eta mundu osoko elikagai eta zaporeei buruz ikas dezaten”.
Azkenik, OMEk seme-alaba bakoitzari bere aldetik denbora bat ematera bultzatzen du: “20 minutu edo gehiago iraun dezake, gure esku dago. Egunero ordu berean izan daiteke, haur edo nerabeek zain dezaten”.
