Trantsizio-objektua da haurrak “lagun” gisa aukeratzen duen elementua, eta plazera edo kontsolamendua bilatzen du atxikimendu-irudi nagusia (gehienetan ama) bereizten hasten denean. Trantsizio-objektu tipikoak pelutxeak edo mantitak dira, nahiz eta edozein elementu izan daitekeen, haurraren hautazko aukeraketa bat baita. Artikulu honek kontzeptu horri buruzko xehetasunak ematen ditu, baina azaltzen du ez dela ezinbestekoa, nahiz eta naturala izan trantsizio-objektu bat hartzea, eta argitzen du noiz arte iraungo duen.
Zer da trantsizio-objektua?
Trantsizio-objektuaren kontzeptua XX. mendearen erdialdean garatu zuen Donald Winnict pediatrak eta psikoanalista ingelesak. Objektu material gisa definitzen da, lau eta sei hilabete bitarteko haurtxoak atxikimendu-erlazio bat garatzen duena. Objektu horrek funtzio psikologiko oso garrantzitsu batzuk betetzen ditu: ama (edo atxikimendu nagusia) ez dagoenean plazer eta segurtasun iturri gisa eratzea. Horregatik, askotan, haurrak bilatzen du kontsolamendua behar duenean, egoera berriei aurre egin behar dionean (adibidez, bainuontziko lehen bainua, edo lo egiteko unean).
Hainbat elementu bihur daitezke haur txiki baten trantsizio-objektu. Ohikoenak peluxea, panpina edo mantita dira, baina baita trapua, beste edozein jostailu, edredoi baten punta, kuxinduna eta abar ere. Oro har, nolabaiteko testura izan ohi du, eta, beraz, haren iritziz, Maria Concepción Moliner Robredo da María Concepción Moliner Robredo, Espainiako Lehen Mailako Atentzioko Pediatria Elkarteak argitaratutako artikulu batean.
Zergatik trantsiziokoa?
Trantsizionala deitzen zaio, haurra bere kabuz munduaren existentzia onartzen hasten denean agertzen delako. Trantsizio-objektua izango litzateke haurrak erdibideko eremu batean subjektibotzat (hau da, bere buruaren zati gisa) hautematen duena eta objektiboa. Oraindik ez du kanpoko munduaren zati gisa ikusten, baina bai bere gorputza ez dela.
Trantsizio-fenomenoak deritzenak ere badaude. Haurtxoetako ohiko portaerak dira: hatza zupatzea, doinu bat errepikatzea, ilea edo gorputzaren zatiren bat laztantzea, kulunkatzea, etab. Funtzio berberak betetzen dituzte: kontsolamendua edo segurtasuna bilatzea.
Trantsiziozko objektuen eta fenomenoen garrantzitsuena, Moliner Robredo hitzetan, izaera sinbolikoa da. “Garapen-etapa subjektibotik helbururako beharrezko urratsa irudikatzen du, ama edo amaren irudia, amaren beharretara egoki egokitzen bada, tarteko eremu hori garatzeko aukera emango duena, haurraren premietara egoki egokitzen bada, eta hori oso garrantzitsua da haurtxoarentzat”.
Beharrezkoa da haurrak trantsizio-objektu bat izatea?
Ez da ezinbestekoa haurrak trantsizio-objektu bat izatea. Asko, berez, ez dira behar izatera iristen. Gehienek, ordea, normaltasun osoz egiten dute hori. Ez da ez ona ez txarra, garapenaren fase naturala baizik.
Hori bai, haurraren hautazko aukeraketa bat da. Alferrikakoa da trantsizio-objektu gisa zerbait ezartzen saiatzea edo hura aldatu nahi duenean aldatzea. Hain gauza pertsonala da, eta, usainak ere, zeregin garrantzitsua du. Hori dela eta, espezialistek aholkatzen dute garbitu egin behar dela, baldin eta gehiegi zikindu bada, eta beti zaindu behar da haurrak ez duela arropa-garbigailuan ikusten edo edozein modutan lehortzen, tortura moduko bat bailitzan interpreta baitaiteke.
Objektu honek atxikimendu-irudia irudikatzen du eta amaren ordezko bat da. “Era berean, jolasaren eta fantasiaren esperientziari atea zabaltzen dio, gure berezkotasuna adierazten duen lekua”, bere blogean azaltzen duenez, Carolina Mora psikologo perinatala. “Tarteko eremu hori gure bizitzan zehar eransten dugu, gure babeslekuan bezala. Haurrengan bereziki jolasean ikusten dugu, baina nerabe eta helduengan, artea, sormena, kirola eta fantasian aurki dezakegu”.
Haurrak trantsizio-objektua aukeratzen duenez, normalena da unea iristean berak alde batera uztea. Hori hiru eta lau urte bitartean gertatzen da, nahiz eta batzuetan denbora gehiago egoten den, baita haurtzaro osoa ere. Baina hartz txiki batean, trantsizio-objektuak esanahia galtzen du, pixkanaka beste interes batzuk garatzen doazen heinean, hala nola jolasa, sorkuntza, artea edo ametsak”, gehitzen du Moliner Robredok aipatutako testuan.
Adituen ustez, ez da komeni haurra behartu behar izatea trantsizio-objektua alde batera uztera; izan ere, hori baino “zaharregia” dela uste dute, eta, hori dela eta, tristura eta larritasun-iturri da haurra. Nolanahi ere, adingabekoak utzi behar duen adina gainditzen badu, eta horrek ez badu eragiten gurasoen ardura, gomendagarria da espezialista batengana jotzea.
Trantsizio-objektua da subjektuarekin zerikusirik ez duen errealitate objektiboa onartzeko lehen tresna. Baina “errealitatea onartzeko lana inoiz ez da amaitu”, azaldu du Moliner Robredok. Eta gaineratu du, helduaroan, tentsio hori arintzeak, lehen haurtzaroan peluxea edo mantita ematen duela, sormen-jarduerek edo erlijioak egiten dutela.
