Haurtxoak konortea galtzen du, besoak eta hankak modu espasmodikoan astintzen ditu eta begiak zuri jartzen ditu. Egoera horrek traumatikoa eta arriskutsua dirudien arren, gehienetan sukar-konbultsioa besterik ez da, tenperatura altuarekin lotutako konbultsio-krisia, bost urtetik beherako haurren %2 eta %5 artean eragiten duena. Ez du ondoriorik uzten, eta ez dio kalterik egiten haurrari, baina nahiko maiz (hiru kasutik bat) errepikatu daiteke. Horregatik, komeni da jakitea nola jokatu behar den gertaera horien aurrean eta nola prebenitu.
Zer da sukar-krisia?
Guraso gehienek badakite nola jokatu semeak sukarra duenean, hau da, gorputzaren tenperatura normala infekzio biriko baten edo, kasu batzuetan, bakterio baten erreakzio gisa igotzen denean. Haurtxoen eta sei hilabetetik bost urtera bitarteko haurren sukarraren kasuen %2tik %5era bitartean, ordea, erantzun berezi bat sortzen da: haurraren gorputzak modu berezian erreakzionatzen du. Orduan, lehen begiratuan traumatikoa eta larria den gertaera bat erregistratzen da, konbultsioa edo sukar-krisia izenekoa.
A adituek diotenez. Ripoll Lozano eta J. Salamancako Unibertsitate Ospitale Klinikoko Haurren Neurologia Unitateko Santos Borbujo izan da “38ºC eta 38,5ºC artean egon ohi da”, “tenperatura bat-batean igo edo jaitsi delako”. Ripollek eta Santosek honako hauek aipatzen dituzte prezipitazio-faktore ohikoenetakotzat: goiko bideetako birus-infekzioak, gastroenteritis akutua, erdiko otitis akutua, gernu-traktuko infekzioa edo txertoen ondorengo sukar-erreakzioak.
Nola ezagutu
Espainiako Pediatria Larrialdietarako Elkarteak (SEUP) argitaratu duen moduan, sukarraren lehenengo egunean gertatzen da ia beti sukar-konbultsioa, eta, oro har, sukarraren bat-bateko garapenarekin bat dator. Adinik ohikoena 17 eta 23 hilabete bitartekoa da, eta kasuen %85ean, lau urte bete aurretik, eragin handiagoa du mutilen artean nesken artean baino.
Hauek dira sintoma ohikoenak:
- Konortea bat-batean galtzea.
- Gorputz zurruna, eta, ondoren, beheko eta goiko gorputz-adarretako konbultsioak eta aldizkako astinduak.
- Kasu batzuetan, guztiz biguna gera daiteke, indarrik gabe.
- Aho morea eta indartsu itxia.
- Begi zuriak edo begirada galduak.
- Batez besteko iraupena bost minututik beherakoa da, baina 15 minutu ere luza daiteke, sinplea bada.
Arriskutsua al da sukarrak eragindako konbultsioak?
Sukar-gertaeren eta konbultsioaren itxurazko larritasuna gorabehera, espezialistek bat egiten dute: sinpleak badira (15 minututik beherakoak), ez dira kaltegarriak haurrarentzat, ez dute ondorio neurologikorik uzten, eta ez diote inola ere eragiten haien garapenari. Pediatriako Larrialdietarako Espainiako Elkarteak dioenez, “konbultsioaren ondoren, haurrak lehen zuen osasun-egoera bera izango du”.
Normalean, konbultsioaren ondoren, haurra bere onera etortzen da minutu gutxiren buruan, nahiz eta hasieran loguratuta eta nahasita egon. Ohikoena da gero antitermikoak ematea, sukarra jaisteko.
Jarduteko jarraibideak
Zaila bada ere, izuagatik eta sukar-konbultsioko gertaera bati aurre egiteak ekar dezakeen antsietateagatik, pediatriako adituek ematen duten lehen aholkua lasaitasunari eustea da. Horrela baino ezin izango da jardun eta osasuneko profesionalek adierazten dituzten jarraibide nagusiei jarraitu:
- Haurra albo baten gainean etzanda jarri, hobeto arnas dezan, kolpatzeko moduko objektuetatik urrun.
- Ez sartu ezer haurraren ahoan konbultsioan, eta mantendu arnasbideak libre.
- Konbultsioan haurraren mugimenduei eustea ekiditea, objektu baten kontra jotzeko edo min hartzeko arriskurik ez badago.
- Konbultsioak irauten duen denbora kontrolatzea, gero medikuari jakinarazteko.
- Osasun-zentrora edo larrialdi-zerbitzu hurbilenera joan, gertaera amaitu ondoren, espezialista batek baloratu eta sukar konbultsioa dela egiazta dezan.
Errepikatu daiteke?
Ripoll eta Borbujo espezialistek diotenez, sukar-konbultsioa izan duten haurren %30 eta %45 artean atal berriak izaten dituzte. Kasuen %50ean, hurrengo sei hilabeteetan. Hasiera batean, hori ez da alarma-faktorea, askotan familia-aurrekariekin lotzen baita.
Atal horretatik igaro diren familiek, neurri batean, prebenitu egin dezakete, baldin eta oso adi badaude haurraren edo haurraren lehen sukar-sintomak, eta azkar jarduten dute antitermikoekin eta tenperatura gehiegi ez igotzeko oinarrizko beste neurri batzuekin. Hartara, sukar-konbultsioa saihets dezakete.
