Zenbaiten ustez, arreta-defizitak eta hiperaktibitateak eragindako nahastea ez da existitzen. Baina, egia esan, TDAH zer den eta zertan datzan ondo ulertuta, familiakoak eta irakasleak gai izango dira seme-alabei eta ikasleei laguntzeko. Bestela, atribuzio desegokiak egiteko eta haurrak gaiztoak direla pentsatzeko arriskua dute, nahita egiten dutela edo adarra jotzen dietela. Hurrengo lerroetan, TDAH duten adingabeak nola tratatu azalduko dizugu. Nahaste hori helduetan ere gertatzen da.
Nola lagundu TDAH duen seme-alaba edo ikasle bati
TDAH autogobernu-arazoa da, nork bere burua kudeatzeko ezintasuna. Gizarteak uste du haurrak ez dituela gauzak egiten ez diolako gogorik ematen, egin nahi dituenean, baina ez ditu tresnak. TDAH duen lehen hezkuntzako ikasle batek lankideek baino hiru edo bost aldiz gehiago behar izaten du lana egiteko, eta, hala ere, adimentsua izan behar du.
— Zer egin etxean eta ikastetxean
Adituek aholkatzen dute eguneroko errutinak ezartzea, egin beharreko ekintzak begiz babestea, lanak egiteko denbora gehiago ematea, azalpenetan laguntzea edo erlaxazioa eta autokontrola bultzatzea. Halaber, haien arreta indartzea, emozionalki lotuta dauden pertsonekin egindako jokoen bidez.
Zer ez da egin behar TDAHrekin
Zigorrek, garrasiek eta modu txarrek ez dute inolako ikaskuntzarik eragiten, beldurra besterik ez. Ez dira inoiz pertsona gisa adierazi behar. Hau esan daiteke: “Seme, hau ez duzu ondo egin, baina ez zara txarra”. Familiak maite dituela dioen mezua iritsi behar zaie, TDAHa izan ala ez, bizitza korapilatsua egin edo ez. Gurasoek eta irakasleek arduratu behar dute, eta adingabeari lagundu, ezin baita bakarrik atera. Oinarrizko akats bat da egoera hobetzeko gakoa adingabearen esku dagoela pentsatzea, errealitatea helduena denean.
TDAH duen heldua naiz?
Pertsona batek TDAH zer duen jakingo du, baina ez da test soil bat eginez jakin dezakeen zerbait, ez eta bere kabuz irits daitekeen ondorio bat ere. Testuinguru psikoterapeutiko batean ebaluazio psikologikoa egin behar da, eta denbora behar da horretarako.
Heldu asko konturatzen dira seme-alabak kontsultara eramaten dituztenean eta haiek antzeko sintomak izan dituztela konpontzen dutenean. “Gaur egun, duela 20 urte baino gehiago ezagutzen da TDAH, eta atzemateko gaitasun handiagoa du haur eta gazteen artean”, adierazi du Juan Vicente Blázquez psikologo orokor sanitarioak eta hezkuntza-orientatzaileak. Hala ere, norbaiti helduaroan diagnostikatzen badiote “seguru asko egokitzen lagundu dioten ohiturak hartuko ditu”. Hala ere, azpimarratu du, diagnostikotik haratago, garrantzitsuena dela hura jasotzen duen pertsonarentzat erabilgarria izan daitekeela, haren funtzioa bizitzaren alderdi zehatzak eta praktikoak hobetzea baita.
