Jolasa garrantzitsua da haur guztientzat, eta are gehiago ezgaitasunen bat dutenentzat. Horregatik, gero eta haur-parke gehiago daude, ezgaitasuna duten haurrentzako zabuak dituztenak. Eta dendetan era askotako jostailu inklusiboak daude, guztiek erabil ditzaketenak, haien ezaugarri fisikoak, psikikoak, kognitiboak, afektibo-emozionalak, sozialak, sexualak, kulturalak edo arrazakoak kontuan hartu gabe. Baina entzumen-, mugimendu- eta ikusmen-urritasuna duten adingabeen kasuan, jostailuek ezaugarri jakin batzuk izan behar dituzte eskura izateko. Zein diren esango dizugu.
Adin txikikoentzako jostailu irisgarriak
Jokoa, jostailuak eta ezgaitasuna gida. Haur eta Aisialdi Produktuaren Institutu Teknologikoaren diseinu unibertsalaren garrantziak, jolasteko orduan ezgaitasun funtzionala duten pertsonek dituzten oztopoak eta merkatuaren errealitatea aztertzen ditu. Entzumen-, mugimendu- eta ikusmen-urritasuna duten pertsonentzat zein jostailu-mota diren eskuragarrienak eta errazenak ezartzen ditu.
Entzumen-ezgaitasuna duten haurrentzako jostailuak
- Bolumenaren kontrola eta entzungailuen irteera aukeran, haurraren entzumenera egokitzeko.
- Soinu-efektuak baditu, hauteman daitezkeen beste efektu batzuk ere erantsi behar zaizkio.
Mugitzeko ezgaitasuna duten haurrentzako jostailuak
- Manipulagarriak, adingabeek berek kontrolatutako mugimen-tekniken bidez.
- Sakagailuak edo botoiak oso irisgarriak eta eragiteko errazak dira.
- Erraz ahokatzen diren piezekin.
- Egitura handietan, altzari motakoetan, gurpil-aulkiak sartzeko moduko neurriak dituztenak edo moduluetan banakatze erraz bat ahalbidetzen dutenak, gainazal batean desmuntatuta erabili ahal izateko.
- Aukera edo funtzio guztiak erraz eskuratzeko modukoak.
- Mahai gaineko jostailuak badira, beheko aldean irristagaitzak jarri behar dituzte.
- Ez dute mugimendu asko egin beharrik edo erantzun-denborak erregulatzeko aukera eman behar.
- Ez dute aldi bereko mugimendurik egin behar.
Ikusteko urritasuna duten haurrentzako jostailuak
- Diseinu sinplea, errealista eta ukimena identifikatzeko erraza.
- Erraz manipula daitezkeen objektu edo osagarriak.
- Soinu-efektuekin eta testura desberdinekin.
- Ez dute pieza txiki asko izan behar. Egiten badute, ukimena eroso eta azkar sailkatzeko aukera eman behar dute.
- Kolore oso biziak eta kontrastatuak, ikusteko gaitasunaren zati bat gordetzen duten haurrek hauteman ditzaten.
- Trinkoak, ez dira erraz desmuntatu behar.
IncluToys proiektua: diseinu unibertsalaren bila
Jostailu inklusiboari eta gizartean duen pertzepzioari buruz kontsumitzaileek dituzten beharrak definitu ahal izateko, IncluToys proiektua garatu du Haur eta Aisialdi Produktuaren Institutu Teknologikoak. Nazioarteko azterketa horretan, 1.000 familiak hartu dute parte, eta, horri esker, jostailuen sektorera egokitutako diseinu unibertsaleko tresna bat sortu ahal izan da. Tresna hori oso erabilgarria izango da haur ezinduek gaur egun dituzten jostailuen irisgarritasuna aztertzeko.
“TUET (Toys & games Usability Evaluation Tool) tresna europarra sortzeari esker, jostailuen irisgarritasun-maila modu adostu eta estandarizatuan ebaluatu ahal izan zen. Proiektuari esker, aurrera egin ahal izan da tresna horren interpretazioan, jostailu-enpresetan aplikatu ahal izan da, eta jostailu inklusiboagoak diseinatzen eta fabrikatzen lagunduko dien gida sortu ahal izan da”, azaldu du Pablo Busók, AIJUko haurren erabiltzailearen ikerketa-arloko koordinatzaileak. “Lortutako datuek erakusten dute bideragarria eta oso aberasgarria dela jostailu inklusiboak diseinatzea eta fabrikatzea; izan ere, jostailu-enpresei mesede egingo lieke, garrantzi handiko gaia baita egungo gizartearen artean, eta ez du kostu handirik”, azpimarratu du.
