Umea jaio eta gutxira hil delako edo abortu natural baten ondorioz haur bat galdu ondoren iristen dira ostadar-haurtxoak. Dolu baten eta, normalean, beldurrez eta antsietatez bizi izandako haurdunaldi baten ondoren etortzen dira mundura haur horiek, baina gurasoen bizitza argitzen dute, ekaitz baten ondoren ostadarrak zerua edertzen duen bezala. Artikulu honetan, hauen inguruko xehetasunak ematen dira: ostadar-haurtxoak, haurdunaldian edo erditu berritan haurra galdu ondoren hurrengo haurdunaldian izan ohi diren beldurrak, eta ostadar-haurtxoen gurasoei lagun egin eta errespetatzeak duen garrantzia.
Imagen: Andrey_KuzminIrudia: Andrey_Kuzmin
Ostadar-haurtxo esaten zaie haur bat galdu ondoren, hau da, haurdunaldian edo erditu berritan haurra galdu ondoren, jaio direnei. Euriaren edo ekaitzaren ondoren zeruan ikusten den irudi politetik datorkio izena, eta argi eta garbi adierazten du zer ona den haur horiek etortzea, haur baten heriotzak edozein pertsona edo familiari ekartzen dion tristuraren ondoren.
Espainiako Ginekologia eta Obstetrizia Elkartearen datuen arabera, haurdunaldien % 10 eta % 20 artean galdu egiten dira eta abortu espontaneo batean amaitzen dira. Seme-alabak horrela galtzen dituzten pertsonek dolu-etapa bat igaro behar dute, eta garrantzitsua da aldi horretan sortzen diren sentimenduei (hala nola haserrea, errua, depresioa eta antsietatea) aurre ematea eta gainditzen saiatzea. “Zergatik niri, zergatik guri?” galderak ez du erantzunik aurkitzen, eta denborak laguntzen du mina baretzen, harik eta emakumeak edo bikoteak beste haurdunaldi bat bilatzea erabakitzen duten arte.
Eskozian berriki egindako azterlan baten arabera, emakume bat berriro haurdun geratzen bada abortu natural bat gertatu eta sei hilabete bete baino lehen, beste galera bat izateko arriskua % 33 txikiagoa da denbora gehiago pasatzen uzten denean baino, batez ere bi urte baino gehiago igarotzen direnean baino. Hala ere, Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) gomendioa da abortu natural batetik gutxienez sei hilabete pasatzen uztea, emakumeak eta bere bikotekideak dolua igarotzeko denbora izan dezaten eta behar den sendotasun emozionala izan dezaten.
Galera baten ondorengo haurdunaldian izaten diren beldurrak
“Gurasoen hurrengo haurdunaldirako erreferentzia-esparrua aurreko esperientzia da”, azaltzen du El Parto es Nuestro eta Umamanita elkarteek argitaratutako “Guía para la atención a la muerte perinatal o neonatal” gidak. “Guraso hauek lainotasuna galdu dute. Probabilitate estatistikoak traizio egin die, eta, heriotza bat gertatu denean, antsietatez bizi dira etengabe, heriotzak berriro jo ditzakeelakoan”, dio dokumentuak.
Eta beldur hori saihestezina da. “Baina, orduan, nola iristen dira ortzadar-haurtxora?” galdetzen du Cheli Blasco doula eta ama blogariak Mirar al cielo webgunean argitaratutako artikulu batean; webgune hori haurdunaldian eta jaiotza ondorenean haurra galtzearen ingurukoa da. Eta erantzuna izaten da agian beldurra ez dela haurdunaldi berrian zerbait gaizki ateratzeak eragina (“gerta zekidakeen okerrena gertatu zitzaidan, ez naiz ezeren beldur”), beste zerbaitek baizik: “Hildako haurra erabat desagertzeak. Beldur gara haurdunaldiaren zorionak oroipena ezabatuko ote duen. Maitasuna ezabatuko ote duen”.
Haurdunaldia gertatzen denean, haurra galdu duten amak “beldur dira haur berriarekin jaio aurretik lotura ezartzeko” dio Pepa Calero psikologo, emagin eta amatasunari buruzko blog baten egileak. Beldur dira haurrari “kantatzeko, hitz egiteko, hura imajinatzeko, ukitzeko, beren burua harekin imajinatzeko eta are maitasuna sentitzeko ere”. Beldur hori “etorriko denaren ziurgabetasunetik babesteko beste modu bat” baino ez da, haren ustez. Calerok Denise Côté-Arsenault eta Robin Marshall aipatzen ditu. Bi ikertzaile estatubatuar horien arabera, galera baten ondorengo haurdunaldia “oin bat barruan eta bestea kanpoan direla bizi ohi da”.
Ostadar-haurtxoen gurasoei lagun egin eta errespetatzea
Ostadar-haurtxoak gurasoen bizitza argitzeko iristen dira, baina inola ere ezin da pentsatu haien presentziak hildako haurrarena ordezten duela. Izan ere, galeraren “ekaitza” ez da inoiz amaitzen. “Seme edo alaba bakoitzarekin gure maitatzeko gaitasuna areagotzen bada, seme-alaba batek alde egiten duenean bete ezineko hutsune bat uzten du bihotzean“, azaldu du Eloísa Lópezek; Una maternidad diferente blogaren egilea, bularra emateko aholkularia eta ostadar-haurtxo baten ama da. Onartzen du haurra ez datorrela espazio huts bat betetzera, baizik eta “gure bihotza are handiagoa egitera, maitatzeko eta bibratzeko modu berriak erakustera, gure gorputzarekin eta umetokiarekin adiskidetzen laguntzera”.
Alde horretatik, funtsezkoa da haurra galdu ondoren haurdun dagoen emakumearengandik —eta haren bikotekidearengandik— hurbil dauden pertsonek kontu handia izatea zer iruzkin egiten dituzten. Batzuetan, asmo onenarekin, animatzeko edo kontsolatzeko esaldiren bat esaten da, eta emaitza nahi denaren aurkakoa izaten da. “Haur bat galtzearen minaren esperientzia ez da konta daitekeen eta, are gutxiago, uler daitekeen zerbait —azaltzen du Pepa Calerok—. Lagun egitea eta, batez ere, errespetatzea da egin dezakegun onena”. Sara Jort-ek —Espainiako Psikologia Perinatalaren Elkarteko (AEPP) kidea— zehaztu duenez, haurra galdu ondorengo haurdunaldiak “ohikoa baino higadura fisiko eta emozional handiagoa dakar“. Baina haur berria iristen denean, argiz betetzen ditu gurasoen bizitzak.
Haurdunaldian eta jaio ondoren haurrak galdu dituzten emakume eta bikoteei adore emateko, zenbait argazki-ekoizpen egin dira ostadar haurtxoekin, eta gero sare sozialetan ikusgai jarri dira. Haietako batzuk Natalia Karpovovy eta Elena Gannenko argazkilari errusiarrek Facebooken partekatutakoak dira, edo egoitza Estatu Batuetan duen Shutter Darling estudiokoak. Ortzadarraren koloreak dira nagusi eta, zalantzarik gabe, itxaropena ematen diete behar dutenei.
