Haur bat jaiotzen denean, sendagileen lehentasuna da ondo dagoela ziurtatzea. Horregatik, neurtu, pisatu eta Apgar-en testaren bidez haien bizitasuna egiaztatzeaz gain, beste ekintza eta proba batzuk egiten dituzte medikuek. Hauek dira:
- Konjuntibitisaren prebentzioa
Jaioberri guztiei tanta batzuk edo pomada antibiotiko bat jartzen zaizkie begietan, konjuntibitisaren kontra babesteko. Konjuntibitisa amak diagnostikatu gabeko infekzio gonorreikoa badu, itsua sortzeko gai izango da.
Duela gutxi arte helburu berarekin erabiltzen zen zilar-nitratoarekin ez bezala, gaur egun erabiltzen diren kolirio edo pomadek ez dituzte ia begiak narritatzen. Hala ere, ikusmen eskasa hankaz gora jar dezakete; hori dela eta, zenbait amatasunetan gurasoekin lehen harremana izan arte itxaroten dute.
- Gaixotasun hemorragikoaren prebentzioa
Jaioberriek K bitamina maila nahiko baxua dute, eta hori funtsezkoa da odola behar bezala koagulatzeko. Bitamina hori ez izateak oso hemorragia larriak eragin ditzake.
Hori saihesteko, K bitamina injektatzen zaie guztiei izterraren goiko aldean. Ahotik emateko aukera baloratu den arren, oraindik gomendagarriagoa dirudi injektatzen jarraitzea.
- Diagnostiko goiztiarra
Oro har, bi eritasun metaboliko (hipotiroidismoa eta fenilzetonuria) baztertzeko jaioberri guztietan egin behar den odol-analisia da termino orokor hori. Metabolopatien bahetzea (screening) ere esaten zaio.
Proba honen garrantzia da bi gaixotasunek tratamendua dutela, baina sintomak agertu arte itxaroten bada eta diagnostikoa horrela atzeratzen bada, lesio itzulezinak gerta daitezke.
Sortzetiko hipotiroidismoan, haurtxoak ez du behar adina hormona tiroideorik sortzen, eta hormona hori funtsezkoa da, besteak beste, garuna garatzeko. Horregatik, oso garrantzitsua da ordezko tratamendua hastea hormona tiroideoarekin, ahalik eta azkarren.
Fenilzetonuria proteinen metabolismoaren gaixotasun bat da, ez hain ohikoa, non fenilalanina, elikagai askotan dagoen aminoazidoa (amaren esnea barne), ez baitu behar bezala erabiltzen organismoak, metatu eta nerbio-sistema zentralari kalte egiten dioten beste substantzia batzuk bihurtzen baita, adimen-atzerapen larria eraginez. Hori saihesteko, haurrak ahalik eta dieta baxuena jaso behar du fenilalaninan. Horrek esan nahi du amaren esnea eta esne artifizial normala baztertu egiten direla, eta gaixotasun horretarako bereziki prestatutako esne batekin hazi behar dela.
Analisia egiteko, nahikoa da odol-tanta batzuk hartzea. Odol-tanta horiek, normalean, bizitzako bigarren egunetik aurrera lortzen dira, haurraren orpoan txalupa batekin klik eginez. Horiekin, kartoitxo bat inpregnatzen da, eta postaz bidaltzen da hori egin behar duen zentrora.
Gurasoek etxean jasotzen dute emaitza. Positiboa den kasu bakanetan, proba errepikatzeko eta azterketa zabaltzeko hitzordua jartzen zaio haurrari; izan ere, edozein azterketak positibo faltsua emateaz gain, jaioberriren batek hipotiroidismo iragankorra ere izaten du.
Gorreria detektatzea
Gorreriaren diagnostiko goiztiarrak erabat aldatzen du gorreria pairatzen duten haurren pronostikoa. Nahiz eta pediatrek haurraren aldizkako azterketetan entzumenari buruz galdetu eta aztertzen duten, haurra baloratzeko laguntzarik behar ez duten teknikak agertzeak gero eta ugariagoak bihurtu ditu jaioberrian horrelako probak egiten dituzten ama-kopuruak.
Bi teknika daude, biak kaltegarriak eta minik gabeak, eta haurrak lo egiten duen bitartean egiten dira.
1. Ohikoena “Otoemisio akustikoak” (OEA) dira, eta horretarako nahikoa da zunda bat belarrian sartzea. Eragozpen bat du: kasu gutxi batzuetan, emaitza normala ematen du ondo entzuten ez duten haurrengan.
2. Beste teknikan, “Entzumeneko Potentzial Ebokatuak” (PEA) zehazten dira, entzungailu batzuk belarrietan eta elektrodo batzuk kopetan eta belarriko lobuluan jarriz. Teknika horrek badu beste eragozpen bat, hau da, anormala da ondo entzuten duten haur batzuen kasuan; beraz, bi metodoak praktikatzea litzateke egokiena.
Azterketa horiek adierazten badute haurtxoak hipoakusia edo gorreria duela, diagnostikoa berretsi egin behar da eta hiru hilabeteko epean zehaztu, oso garrantzitsua baita tratamendua sei hilabete baino lehen hastea.
