Iazko "krisiaren kontrako" ustekabeetako bat izan zen: 400 euroko txekea, lurralde orokorrean, soldatapeko eta pentsiodun askok hainbanatuta jaso zutena nominak ekainetik abendura bitartean kobratzean. Ez zen halakotzat hartu txeke bat, nahiz eta herri izena hartu zuen, baizik eta lanaren etekinen atxikipena murriztuz administratutako laguntza bat. 2008ko ekainean, lurralde orokorrean bizi ziren soldatapekoek ikusi zuten Ogasunak 200 euro murriztu zuela atxikipena. Uztailetik abendura bitartean, deskontu bat aplikatu zitzaien, agindutako beste 200 euroak arian-arian ordaindu arte. Teknikoki, Ogasunak atxiki ohi duen diruaren gutxitze bat izan zen; beraz, 400 euroak ezin dira ordainsaritzat hartu. EAEn ere 400 euroko kenkaria izan zuten zergadunek, 2008aren kontura, eta Nafarroan 440 eurokoa izan zen kenkaria.
Nork lortzen du 400 euroko etekina?
Orain, Errenta Aitorpenaren kanpainaren erdian, urtean zehar jasotako dirusarreren balantzea egin behar da, eta 400 edo 440 euro horiek nola aitortu behar diren ere zalantzak sortu dira. Aitortu behar dira edo Fiskotik pasatzetik salbuetsita daude? Askoren ustez, erantzuna baiezkoa da. Baina, orduan, nola egin behar da? Zerga Agentziak bidalitako zirriborroetan jasota daude?
400 euroko laguntza kenkari gisa jasotzen da Errenta Aitorpenean, ekitaldi osoan aplikatutako atxikipenen gutxitze gisa. Egia esan, Ogasunak berariazko atxikipenak aplikatzen dizkio pertsona bakoitzari, lortzen duen diru-sarrera mailaren arabera, eta kenkariek atxikipen horiek murrizteko balio dute. Atxikipenen eta kenkarien arteko kenketak saldo bat sortzen du: positiboa atxikipenek kenkariak gainditzen badituzte (kasu horretan, Ogasunak zergadunari itzuli behar dio diferentzia hori) edo negatiboa, kenkariek atxikipenak gainditzen badituzte. Azken kasu horretan, zergadunak Ogasunari ordaindu beharko dio 2008an izan dituen kenkarien soberakina. Adibide bat jartzearren, pertsona batek 5.000 euroko atxikipena badu urtean, kenketa horiek ez dute inoiz zenbateko hori gaindituko. Hau da, zergadun bati 400 euro ordainduz gero Ogasunak egin dizkion atxikipenak behar baino txikiagoak direla, herritar horrek dagokion zenbatekoa itzuli beharko dio Ogasunari.
400 euroez gain, beste kenkari batzuk ere aurreikusten ditu PFEZren Legeak, hala nola ohiko etxebizitzaren ondoriozko desgrabazioa, pentsio-planei ekarpenak egiteagatik, etxebizitza-kontu batean aurrezteagatik, seme-alabak edo aurreko ahaideak izateagatik, sindikatu batean afiliatuta egoteagatik… Kenkari horien guztien baturak ez du inoiz gaindituko Ogasunak aplikatzen duen atxikipen osoa. Hala balitz, kenkari horietako batzuek ez liokete ondorio positiborik ekarriko zergadunari. Hau da, etxebizitza bakoitzeko gehienezko kenkariak edo pentsio planetarako ekarpenak dituztenei, adibidez, ez die inolako eraginik izanen 400 euroko kenkarian. Gainera, baliteke aurten Ogasunari inoiz ordaindu behar izan ez dioten zergadunek 400 euro ordaindu behar izatea.
Ogasunak ez du 400 euroko kenkaria aplikatuko zergadun bakoitzeko, aitorpen bakoitzeko baizik
Hurrengo aitorpenean 400 euroren onura jasoko dutenak kopuru horretatik gorako atxikipena egin ohi zaien zergadunak dira, aitorpenaren emaitza modu positiboan beheratuko baitute. Baterako aitorpena egiten duten zergadunen kasuan, jakin behar dute Ogasunak ez duela 400 euroko kenkaria aplikatuko zergadun bakoitzeko, aitorpen bakoitzeko baizik. Alderdi hori bakarrik kontuan hartuta, onuragarriagoa izango da aitorpena banaka egitea.
Lurralde orokorrean
Lurralde orokorrean, 400 euroko "txekea" delakoaren ondorioz sortu dira zalantza gehien, batez ere Zerga Agentziak 140.000 zirriborro inguru bidali zituela egiaztatu ondoren. Zirriborro horietan, neurri hori gaizki adierazi zitzaien zergadunei (emaitza zergadunaren aldekoa izan zen eta, beraz, Ogasunari itzuli behar izan zioten).
Lehenik eta behin, komeni da jakitea 400 euroak ez direla ekarpen gehigarririk egiten lan etekinei, ezta ondare irabazirik ere. Jarduera ekonomikoa bultzatzeko laguntza da, soldatapekoen nominen zenbatekoa handitu zuena, PFEZaren atxikipena murrizteko: 200 euro ekainean eta beste 33 euro hilabetean abendura arte. Neurri hori benetan gauzatu zela egiaztatzeko, zergadunek egiaztatu behar dute beren nominetan, 2008ko uztailetik abendura bitartean, dagokien atxikipena jaitsi zaiela.
Aurtengo Errenta Aitorpena egitean, AITA programak (Estatuko lurralde orokorrean laguntza ematekoa) 400 euro horiek laneko etekinak edo jarduera ekonomikoak lortzeagatik egindako kenkarien laukitxoan sartzen ditu, hau da, 735. zenbakian (Zerga Agentziaren 100. ereduaren 13. orrialdea). Hain zuzen, lauki horretan 400 euroko kenkaria sartzen da automatikoki, eta zergadunak ezin du aldatu aitorpena egiten ari denean. Ez dago aldatu beharrik, lehendik ere sartuta dagoelako.
PADRE programak dagoeneko sartu ditu 400 euro horiek 735 laukian (Zerga Agentziaren 100. ereduaren 13. orrialdea).
Langile batek 2008an bere nominan aldaketarik izan ez badu, soldata igo ez bazaio edo enpresaz aldatu ez bada, 400 euroko kenketa atxikipen txikiagoan islatuko da uztailetik abendura bitartean. Hala ere, aurreko ekitaldiekin edo hilabeteekin alderatuta diru-sarrerak aldatu dituen aldaketaren bat izan badu (adibidez, soldata igotzea), dagokion atxikipena berria izango da, eta, beraz, zailagoa izango da 400 euroko kenketaz jabetzea. Zalantzarik baduzu, onena da zure enpresako administrariei galdetzea zein den atxikipen berria eta zein zen zaharra, 400 euroko kenkaria behar bezala aplikatu zaiola egiaztatzeko.
Euskal Herrian
Eusko Jaurlaritza eta Arabako, Gipuzkoako eta Bizkaiko foru-aldundiak akordio batera iritsi ziren iaz, 400 euroak itzultzeko eta PFEZren tarifak inflaziora egokitzeko. Euskadiko Zerga Koordinaziorako Organoak, euskal zerga-politika koordinatzeaz arduratzen denak, zerga-neurriei buruzko foru-arauaren proiektu berri bat onetsi zuen 2008rako. Bi neurri horiek hartu ziren ekonomia suspertzeko eta Sozietateen gaineko Zerga merkataritza-erreformara egokitzeko.
400 euroko aitorpena erraza da: hiru foru aldundiek ematen duten aitorpena egiteko laguntza programetan 400 euroko kenkari osoa sartzen da, besterik adierazi ezean. Autonomia erkidego honetan, zerga arloko eskumenak dituenez, 400 euroko laguntza ez zen gauzatu Espainiako gainerako erkidegoetan bezala. Araban, Gipuzkoan eta Bizkaian atxikipenen taulak aldatu ziren eta aurten zergadunek 400 euroko kenkari automatikoa izanen dute Errenta Aitorpena egitean.
Errenta Araba programak, aitorpena Araban egiteko laguntzak ematen dituenak, 400 euroko kenkaria barne hartzen du lehenespenez. Emaitza lortzeko, zergadunak behar bezala bete beharko ditu gainerako datuak. Bizkaian, aitorpena egiteko inprimakiek eta programek ere automatikoki ezartzen dute kenkaria. Normala denez, kenketak zergak murrizteko bakarrik balioko dio atxikipenak dituenari. Gipuzkoan, Araban eta Bizkaian bezala, zergadunak ere ez du 400 euroak aitortzeko laukitxo bat bilatu behar, inprimakietan eta laguntza programan ere agertzen baita, besterik adierazi ezean. Zehazki, Errenta Aitorpena betetzeko inprimakiaren hirugarren orrialdean 400 euroko kenkaria ageri da, Gipuzkoako Foru Aldundiak zirriborro guztietan sartu duena.
Nafarroan
Nafarroako zergadunek 440 euroko berritasuna dute aurten ere. Autonomia Erkidego honetan, zergen arloan eskumen propioak dituenez, 440 euroko kenkaria aplikatzea erabaki zen aurreko urteko errenten kontura, Espainia osoko laguntzarik handiena. Nafarroako neurria da langile eta pentsiodun nafarren lanaren kenkaria 440 euroraino igotzea, zergadunaren diru-sarreren arabera. Neurria pixkanaka aplikatzen da (errenta txikienetan handiagoa da, eta errenta altuenetan nulua izan arte jaisten da), eta laneko kenkari berriaren zenbatekoa Errenta Aitorpeneko 560 laukian egiazta daiteke.
Nafarroan, 440 euroko kenkaria lan etekin garbiengatik erkidegoak aplikatzen dituenei gehitzen zaie.
440 euroko kenkaria, lanaren etekin garbiak direla-eta Nafarroako Erkidegoak zergadunei aplikatzen dizkien kenkariei gehitzen zaie, errenta-mailaren arabera beheranzko eskala batean. Horrela, 9.100 eurorainoko lan etekin garbiak dituzten zergadunek 440 euro egiten dituzte orain arte zuten kenkarirako 850 euroei, hau da, 1.290 euro. 9.100,01 eurotik 10.600 eurora bitarteko etekin garbiak dituzten zergadunek 440 euroko hobekuntza izango dute laneko kenkarian (orain arte 850 eurotik 700 eurora bitarte); beraz, 1.290 eurotik 1.140 eurora bitarteko kenkaria egin ahal izango dute, beren errentaren arabera. 10.600,01 eurotik 45.800 eurora bitarteko etekin garbiak dituzten langileek 700 euroko kenkariari 440 eta 1 euro arteko zenbatekoa gehituko diote, errentaren arabera, eta 45.800 eurotik gorako lan etekin garbiak dituzten zergadunek 700 euroko kenketari eutsiko diote.