Langileen ordutegiaren kontrolari buruzko lege berriak orain arte ezagutu ez diren milioika aparteko ordu azaleratuko ditu. Zer dira aparteko orduak? Lanaldiaren gehieneko iraupenaren gainean egiten diren guztiak. Ordu horiek konpentsatu egin behar dira eta borondatezkoak dira langilearentzat, zenbait egoeratan izan ezik, ezinbesteko kasuetan, esaterako. Hala ere, ordutegi-malgutasuna eta lanaldiaren banaketa irregularra, artikuluan azaldu bezala, ez dira inolaz ere aparteko ordutzat hartzen.
Zer da aparteko ordu bat eta zer ez?
Aparteko orduak Langileen Estatutuaren 35. artikuluan arautzen dira, eta honela definitzen dira: “ohiko lanaldiaren gehieneko iraupenaren gainean egiten direnak”, dio Alfredo Simón Merino Sincro Business Solutionseko lan-koordinatzaileak. Gehieneko iraupena astean 40 ordukoa izanen da, urtean batez beste. Gainera, Sanahuja Mirandako lan-zuzenbidean aditua den Eva Gómezek dioenez, aparteko orduek muga bat dute: “Ezin dira 80 aparteko ordu baino gehiago egin urtean”.
Argi geratzen bada zer den aparteko ordu bat, zer ez da hala? Kasuistika askotarikoa izan daiteke. Ordutegiaren malgutasuna ez da inola ere aparteko ordutzat hartzen. Adibidez, astelehenetik ostiralera zortzi ordu eta erdiz eta ostiralean sei orduz lan egitea, astean 40 ordu eginez. Eta ez da aparteko ordu bat ere lanaldiaren banaketa irregularra deritzona (orduen poltsa deiturikoak). Horri esker, enpresak lanaldiaren% 10 modu irregularrean banatu ahal izango du urtean zehar, edo hitzarmenak xedatzen duena (langileei gutxienez bost egun lehenago jakinarazita). “Horri esker, adibidez, ekainean ekoizpen-gailurra badago, langileek ordu gehiago egin ditzakete ekainean. Eta, trukean, lan gutxiago dagoen beste hilabete batean gutxiago lan eginez konpentsatzen dira”, argitu du Simónek.
Aparteko orduen kasu zehatzak… edo ez
Egoera jakin batzuek zalantzak sor ditzakete:
- Beste bi ordu gelditzen bazara bulegoan proiektu bat bukatzeko lanean, aparteko ordua da? “Bai, aparteko ordutzat hartuko litzateke”, dio Eva Gómezek. Baina lanaldiaren banaketa irregularra aplikatu ez bada eta langileak prestasun klausula edo plusa hitzartuta ez badu bakarrik.
- Hala ere, zure borondatez ordubete gehiago geratzen bazara, ordu batzuetan medikua duzulako, zure semea hartu behar duzulako edo zure bikotekideak autoan hartu eta iritsi arte zain geratzen zarelako, “ez litzateke inola ere aparteko ordutzat hartu behar”, azaldu du Alfredo Simónek. Hori paperean.
Kontua da langile guztien lanaldia egunero erregistratzeko betebehar berriarekin denbora guztia apuntatuta geratzen dela. Eta “ohiko lanaldia gainditzen duen denbora, Lan Ikuskaritzak aparteko ordutzat hartuko du”, adierazi du.
Lanean denbora gehiago geratzen bazara, zure borondatez zenbait arrazoi direla medio, ordu horiek ez dira aparteko ordutzat hartuko.
Gomendagarria da enpresak berariazko politika bat egitea, langile guztiei jakinaraziz aparteko ordutzat soilik hartuko direla langileei espresuki eskaintzen zaizkienak eta haiek onartzen dituztenak. Hori oso garrantzitsua da, izan ere, kasu honetan, erregistroak ordu gehiago islatzen baditu (ohiko lanalditik haratago), “enpresak Ikuskaritzan (edo epaitegi batean, demandaren kasuan) frogatu beharko du langileak soberan egindako denbora hori ez dela aparteko ordu bat”, gehitu du.
Nola konpentsatzen dira aparteko orduak?
Hasiera batean, aparteko orduak “atseden gisa konpentsatzen dira hurrengo lau hilabeteetan”, dio Simónek. Baina, Sanahuja Mirandaren abokatuak dioenez, enpresak ordaintzen ahalko ditu finkatzen diren zenbatekoak, “inolaz ere ez da ordu arruntaren balioa baino txikiagoa izango”. Enpresak erabakiko du atsedenaldiekin konpentsatu edo ordaindu (hitzarmenetik salbu, ordezkariekin adostuta edo horri buruzko ituna eginda).
Borondatezkoak dira aparteko orduak?
Aparteko orduak egitea borondatezkoa da langilearentzat, hau da, “enpresak aparteko orduak eskaini behar ditu eta langileak onartu ala ez erabaki behar du”, diote bi adituek. Hala ere, hitzarmen kolektiboak zerbait arautu dezake, edo banakako lan kontratuan aparteko ordu batzuk egitea erabaki daiteke.
Lanaldi partzialeko langileek, prestakuntzarako kontratatuek eta 18 urtetik beherakoek ezin dute aparteko ordurik egin.
Kontuan hartu behar da, halaber, langile batzuentzat espresuki debekatuta dagoela aparteko orduak egitea: lanaldi partzialeko langileak, prestakuntzarako eta ikaskuntzarako kontratatuak eta 18 urtetik beherakoak.
Gainera, bere izaeragatik ezinbestekoak diren aparteko orduak ez dira kontatzen urteko 80 orduko gehieneko orduen ondorioetarako, eta nahitaezkoak dira, “konpentsazio ekonomikoa edo atsedenaldian ere izan daiteke”, azaldu du Eva Gómezek. Zein dira? Adibidez, zure enpresan ezbeharren bat gertatzen bada eta, horren ondorioz, premiazko konponketaren bat edo bestelako presazko egoeraren bat behar bada.
Lege berria indarrean sartzearekin eta lanaldia erregistratzeko betebeharrarekin, “litekeena da konpentsatu gabeko aparteko orduak atsedenaldiekin eta ordaindu gabekoekin ordaintzeagatik erreklamatzeko eskaerak handitu ahal izatea”, adierazi du Alfredo Simónek, Sincro Business Solutionseko lan-koordinatzaileak. Alde horretatik, komeni da gogoratzea aparteko orduak erreklamatzeko urtebeteko epea dagoela.
