Autonomoa edo sozietate mugatua izatea abantaila eta eragozpenak dituzten bi forma juridiko dira. Hori dela eta, adituen lehen aholkua da halako erabaki bat hartu eta autonomo bihurtzearen edo sozietate mugatu bat eratzearen onurak arretaz ebaluatzea (enpresaburu txikiek gehien erabiltzen duten sozietate-formula). Kontzientziaz aztertu beharreko baldintzapenak ekonomikoak, juridikoak eta irudizkoak dira. Oro har, fakturazio-zifra oso handiak aurreikusten ez badira, ohikoena profesional autonomo bihurtzea da. Aurrerago, negozioa ondo badoa, batzuetan komenigarria izaten da sozietate mugatu bat sortzea.
Abantailak eta eragozpenak
Izapideak, azkarragoa da autonomo bihurtzea. Epe laburrean lanean hasi behar duen pertsonarentzat onuragarriagoa da autonomo izatea. Forma juridiko errazena eta azkarrena da. Bi tramite aski dira: Ogasunera joan eta egingo den jarduera mota egiaztatzen duen agiria betetzea, Gizarte Segurantzan alta emateaz gain.
Sozietate mugatu bat sortzen bada, 30-40 egun behar dira, batez beste. Tramiteak handiagoak dira, sozietatea osatzen duena pertsona juridikoa delako eta legeak baldintza batzuk betetzea eskatzen duelako, hala nola enpresaren izena erregistratzea eta notarioaren aurrean eratzea. Eskritura publikoa egin behar da, eta bertan jaso behar dira bai bazkideen nortasuna eta sozietatea eratzeko borondatea, bai bakoitzak egindako ekarpenak, enpresa nola zuzenduko den, zein pertsona arduratuko diren administrazioaz eta sozietatearen ordezkaritzaz, bai eta estatutu sozialak ere. Espainia da enpresa bat eratzeko izapideak egiteko denbora gehien behar duen herrialde garatuetako bat.
Kostuak. Autonomo gisa alta emanez gero, ez da beharrezkoa aldez aurreko kapitalik ordaintzea. Aitzitik, sozietate mugatu bihurtzeko, nahitaezkoa da kontu korronte bat irekitzea eta 3.000 euro baino gehixeago ordaintzea; kopuru hori legeak eskatzen du gutxieneko kapital sozial gisa. Gainera, eraketa-gastuak ordaindu behar dira erregistroan, notariotzan eta abokatuan. Azken hori, estatutuak idatzi behar badira. Horrelako kudeaketekin 400 eta 600 euro bitarte ordaindu beharko dira, abokatuaren ordainsarien arabera.
Erantzukizunaren mugak. Autonomoaren kasuan, erantzukizuna mugagabea da, ez dago merkataritza-ondarearen eta langileen artean alderik. Irabazpidezko araubidean ezkonduta egonez gero, ezkontzaren ondarea bere jardueraren ondorioz sor daitezkeen zorren erantzulea izanen da.
Hala ere, sozietateetan erantzukizuna jarritako kapitalera mugatzen da. Enpresak porrot egiten badu, enpresak dituen ondasunekin bakarrik erantzungo du, inoiz ez jabeen ondarearekin.
Zergak. Formula juridiko bakoitzean tributatzean ere aldeak daude. Alde batetik, enpresaburu autonomoen karga fiskala sozietateena baino askoz handiagoa izan daiteke. SLn Sozietateen gaineko Zergagatik %25eko tasa bakarrarekin tributatzen da, eta autonomo batek %24tik %43ra bitartean, diru-sarreren arabera.
Autonomoek Jarduera Ekonomikoen gaineko Zerga (JEZ), Pertsona Fisikoen Errentaren gaineko Zerga (PFEZ) epearen barruan ordaindu behar dituzte eta, salbuespenak salbuespen, Balio Erantsiaren gaineko Zerga (BEZ) aitortu. 90.000 euro inguruko etekin garbia izanez gero, komeni da autonomoa sozietate mugatu bihurtzea. Atalase hori zehaztasunez kuantifikatzeko, etekin garbia edo mozkina alderatu besterik ez da egin behar, Errentan eta Sozietateen gaineko Zergan tributatu ahala. Nolanahi ere, negozio motaren, eragiketa bolumenaren eta soldatapeko langileen arabera, legeak hainbat modalitate onartzen ditu lortutako etekin garbia kalkulatzeko.
BEZari dagokionez, txikizkako merkataritzaz besteko jarduera profesionala edo industriala egiten duen enpresaburu autonomoak hiru hilean behin eta urtean behin aitortu behar ditu egindako eta zerga honi lotutako eragiketak: egindako fakturak eta gastu kengarriak. Aitzitik, sozietate mugatu batean, zerga-betebehar orokorrek Balio Erantsiaren gaineko Zergan, Jarduera Ekonomikoen Zergan, Sozietateen gaineko Zergan eta, gainera, urtero Hirugarrenekiko Eragiketen Aitorpena aurkeztu behar dute. Hala ere, sozietate mugatuak desgrabazio fiskal gehiago ditu, eta, gainera, abantaila bat du: soldata bat finkatu eta gastu gisa desgrabatu.
Desgrabazioak. Kasu askotan, autonomoak gastuen eta BEZaren %50 soilik desgraba dezake, eta, gehienetan, askoz gutxiago. Etxea bulego gisa erabiltzen duen autonomoaren kasua da hori, eta bere jarduerak sortzen dituen gastuen zati bat bakarrik ken daiteke. Aldiz, merkataritza sozietate gisa, egiten den jarduerarekin zerikusia duen guztiaren% 100 desgraba daiteke.
Autonomoaren betebehar sozialak. Industriala, komertziala edo profesionala izan, autonomoak Gizarte Segurantzan kotizatu behar du Langile Autonomoen Erregimen Bereziaren (RETA) bidez. Lanbide liberal jakin batzuek ez dute kotizazio hori ordaindu beharrik, Elkargo edo Elkarte Profesionalak Gizarte Segurantzarekin sinatutako hitzarmen baten bidez bermatzen badu laguntza hori. Ekonomia eta Ogasun Ministerioak urtero argitaratzen dituen oinarri batzuen arabera ezartzen da Gizarte Segurantzako kotizazioa. Langileak hileko kuota bat ordaindu behar du, aukeratutako oinarriaren araberakoa. Oinarria zenbat eta handiagoa izan, orduan eta handiagoa izanen da kuota, eta horrek eragina izanen du Gizarte Segurantzaren estalduraren bolumenean ere, eritasunagatik, lanerako ezintasunagatik eta erretiroagatik.
Finantzaketa. Autonomoaren arazo nagusietako bat finantzaketa da. Kreditua eskuratzea gizarte batentzat baino askoz zailagoa da, banku eta kutxa gehienak partikularren segmentuan sartzen baititu. Oro har, finantza-produktuen eskaintzak zerikusi gutxi du zure beharrekin. Gainera, mailegu bat ematean, erakundeek abal pertsonalak eskatzen dituzte.
Sozietate gisa, aldiz, errazago lor daiteke kreditu bat. Konfiantza-kontua ez ezik, irudi ona ere bada. Bezeroentzat, sozietate mugatua izateak irabazi handiagoa du, batez ere enpresa handien eta bankuen kasuan.
Noiz sortu sozietate bat
Autonomo batek gehiago hazi nahi badu, bezero berriak kontratatu nahi baditu, bazkide berriak izan nahi baditu edo enpresaren tamaina handitu nahi badu, agian, aldatu eta sozietate mugatua izango da. Erabaki hori hartzeko, alderdi batzuk baloratzea komeni da:
Tamaina kontua. Autonomoa kontzentrazio handiko sektore batean mugitzen bada edo konpainia handien hornitzaile izan nahi badu, enpresa bat sortzea komeni da, enpresa handi askok eta lan egin daitekeen multinazionalek sozietateak bakarrik azpikontratatzen baitituzte.
Langileak kontratatzea. Hazten ari bada eta gero eta negozio-bolumen handiagoa badu, langile gehiago kontratatu beharko dira. Autonomoak lan kontratuak egin baditzake ere, enpresa gisa Sozietateen gaineko Zergan kenketak egin ditzake. Gainera, kasu honetan, enpresa subrogazioaren bidez autonomo zirenean kontratatuta zeuden langileak beren eskubide eta betebeharrei eustea ahalbidetzen dien formula bat izan daiteke.
Modalitate honek ez du kaleratze kosturik. Hala ere, enpresa berria profesional autonomoarena ez den beste jarduera batekin hasten bada, beharrezkoa izanen da langileekin kontratuen amaiera negoziatzea eta berriak idaztea.
Bazkide kopurua handitzea. Helburua gehiago haztea bada eta horretarako bazkide kopurua handitu behar bada, sozietate mugatu bihurtzeko unea da. Bakoitzak ematen duen kapitalarekin bere gain hartzen duenez erantzukizuna, ez da arazorik sortuko alde bateraezinak sortuz gero, eta, horrela, hirugarrenen aurrean erantzukizuna mugatuko da.
Kasu horretan, autonomo gisa hartzen diren ondasunek ez dute zergarik ordainduko enpresara pasatzean, baldin eta diruzko ekarpenen zerga-erregimena aukeratzen bada (gainbaliorik sortzen ez dutela uste da) eta sozietatearen eraketan bertan islatzen bada. Diruaz besteko ekarpen hori kapital sozialaren parte litzateke. Hori bai, oso garrantzitsua da modalitate hori aukeratu duen Zerga Administrazioari jakinaraztea (diruzkoak ez diren ekarpenen zerga-araubidea) eta enpresara pasatzen diren autonomo gisa jardueraren aktiboak eskrituran erregistratzea.
Zerbitzuak zabaltzea. Autonomo izatetik gizarte izatera pasatzeko beste arrazoi bat negozio-aukera handiak izatea da. Kasu askotan, bezeroek zerbitzu berriak eskatzea eta eskaintza integrala eta kalitatezkoa faktore erabakigarriak dira aldaketarako.
Lehiaketetara aurkeztea. Gehiago hazi eta lehiaketa publikoetara aurkeztu nahi bada, enpresa izatea da baldintza bat. Autonomo gisa ezin da egin kasu askotan. Hala ere, jakin behar da lizitazioak oso zorrotzak direla. Horretarako, forma juridikoa izateaz gain, oso kontuan hartuko dituzte kaudimena, jardueraren finkapena eta balantze saneatua.
Enpresa-bokazioa. Enpresaburu handi asko autonomo txiki gisa hasi ziren, arreta hutsagatik. Gehienentzat, pixkanaka hazteko entrenamendu- eta ikaskuntza-prozesua da. Egiten denagatik bokazioa badu eta emaitza onak ematen baditu, une aproposa da gizartera jauzi egiteko.
