Gobernuak argia edo gasa bezalako zerbitzuetarako araututako prezioak batez besteko tarifa bermatzen du, baina ez du zertan merkeagoa izan. Merkaturatzaileek Azken Aukerako Tarifan daudenak eskaintzaz erakarri nahi badituzte ere, batzuetan ez dira oso argiak eta ez dute abantaila bat merkatu liberalizatuan mugitzeko eragozpenak justifikatzeko, artikulu honetan aztertzen den moduan.
Gas- eta argi-merkatu librea, ez beti merkeago
Azken Aukerako Tarifa (AAT) Estatuak araututako gasaren eta elektrizitatearen prezioetarako izena da. Kontsumitzaileentzako prezio berezia da, 10 kW-ekoa elektrizitatean eta 50.000 kWh-koa gasean. Hiru hilean behin kalkulatzen da, merkatu liberalizatuko eskaintzetan oinarrituta. Horrekin bidezko prezioa bermatu nahi da, merkaturatzaileen eskaintzaren gorabeheretatik eta eskaeretatik salbu.
Espainian, tarifa hori aukeratu dute elektrizitate-erabiltzaile gehienek (22 milioi familia eta enpresa txikiak); merkatu librean, berriz, 3,7 milioi baino ez dituzte erosten argia eta gasa.
22 milioi kontsumitzaile inguru daude AATn, merkatu librean argia eta gasa erosten dituzten 3,7en aurrean.
Egoera horretan, merkatu libreko konpainien helburu nagusia da bezeroak prezio araututik erakartzea. Horretarako, kontsumoko ordutegi-kargetan eta gas- eta elektrizitate-pakete konbinatuetan oinarritutako eskaintzak egiten dituzte, prezio bereziekin. Hala ere, sistema horri arretaz begiratzeak erakusten du merkatu librearen lehiakortasunak ez duela beti prezio merkeagoa bermatzen. Kontsumo-erakunde batzuek ere erakutsi dute % 5eko eta % 10eko deskontuak dituzten eskaintzak gehiago kostatzen zaizkiela bezeroei AATren prezioak baino urtebeteren buruan.
AAT, erosoagoa
Azken Aukerako Tarifa seguruagoa da, beti baita eskura dagoen eskaintza guztiaren batez besteko prezioa. Merkeena ez bada ere, erosoa da, merkatu librean kontratatzeak merkaturatzaileen arteko eskaintzen berri izatea eskatzen baitu, eta, askotan, lortzen den onurak ez du traba justifikatzen.
Argi- eta gas-merkatuko prezioei buruzko azken analisien arabera, alde txikia dago AAT eta merkatu librearen artean. Etxeko batez besteko 5,5 kW-eko elektrizitate-kontsumitzaile batek urtean 1.287 euro ordaintzen zituen AATn, eta bezero berarentzat, berriz, merkaturatzaile libre batek urtean batez beste 1.264 euro. Hau da, 23 euro eskaseko aldea.
Eskaintza pribatuak oso konplexuak dira, eta produktu erantsiak gehitzen dituzte: etxeko zerbitzuak, aseguruak…
Babestutako zerbitzuen tarifaren eta merkatu librearen arteko egokitasuna ebaluatzeko, zerbitzuaren kalitatea eta kontratuaren argitasuna ere aztertu behar dira. Alde horretatik, sektore pribatuaren eskaintzari buruzko kexa nagusiak eskaintzen konplexutasunari buruzkoak dira; izan ere, produktu erantsiak gehitzen dituzte, besteak beste, etxeko zerbitzuak, aseguruak eta deskontuak.
Horri gehitu behar zaio kontratuko klausulen argitasun eskasa: beherapen asko kontratatutako potentziaren arabera ordaintzen den termino finkoari aplikatzen zaizkio, eta ez energiaren terminoari, hori baita benetan kontsumitzen dena.
Hori dela eta, kontsumitzailearentzat hobe zer ateratzen den zalantzaren aurrean, prezioez, erosotasunez eta kontratu-segurtasunaz gain, kontsumitzaile-erakunde batzuek AATean jarraitzea gomendatzen dute. Energiaren Batzorde Nazionalak ere (sektorea kontrolatzeko organo gorena) dio merkaturatzaile nagusietako batzuk baino ez direla abantaila errealak bezeroentzat.
