Garrantzirik gabeko datua dirudi, baina ezkonduta edo ezkongabe egoteak Zerga Agentziaren tratu desberdina ekar dezake berekin. Kontua ez da herritarren artean desberdintasunak egitea, baizik eta ezkonduta dagoenean, Ogasunak aukera ematen du Errenta Aitorpena banaka edo batera egiteko. Legeak sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak ere onartzen ditu; beraz, zerga ondorioetarako, haien eskubide eta betebeharrak ezkontza tradizional batenak bezalakoak dira. Ezkongabe dagoenak, ordea, aitorpena bakarka egiteko aukera besterik ez du. Zein aukera den onuragarriena hautatu baino lehen, komeni da kalkulatzea zein desgrabazio egin daitezkeen eskubidez eta zein izango litzatekeen PFEZren emaitza. Oro har, onuragarria da baterako aitorpena egitea ezkontide batek bakarrik lortzen baditu lan errentak edo senar-emazteetako batek bere gutxieneko pertsonal eta familiarra gainditzen ez badu. Aldiz, hipoteka bat dagoenean edo bikotekide bakoitzak diru-sarrera handiak lortzen dituenean, hobe da banakako aitorpena egitea, onura fiskalak handiagoak izango baitira.
Banakako tributazioa
Ezkondutako pertsona batek banakako tributazioa aukeratzen badu, zailtasun handienetako bat familia unitateko kideek lortzen dituzten errentak indibidualizatzea da. Printzipioz, lanaren edo jarduera ekonomikoen etekinen jabetza da mugatzen errazenetako bat, etekinok sortu dituenari bakarrik egotziko baitzaizkio. Hala ere, alarguntza- edo zurztasun-pentsioak, edo funtzionarioen edo umezurtzen nahitaezko mutualitate orokorren onuradunek edo pentsio-planen onuradunek edo itundutako aseguru-kontratuen onuradunek jasotzen dituztenak, aintzatetsita dauden pertsona fisikoei esleituko zaizkie.
Kontu korronteetan edo beste inbertsio eta irabazi batzuetan bikote baten diruaren jabetza mugatzea zailagoa da. Oro har, irabazpidezko ezkontzetan, bi ezkontideek titular gisa dituzten ondasunetatik datozen kapitalaren etekinak Errenta Aitorpenean %50 egotziko dira, erdia senar bakoitzari. Hala ere, ondasun pribatiboetatik datozen kapitalaren etekinak, Kode Zibilaren arabera irabazpidezkoak badira ere, ikuspegi fiskaletik, ondasunaren titularrari bakarrik egotziko zaizkio (kasu honetan ez da aitorpena zati berdinetan egiten).
Irabazpidezko senar-emazteetan, bi ezkontideak titular dituzten ondasunen kapitalaren etekinak Aitorpenean %50ean egotziko dira.
Kontu korronteetan gordetako diruari dagokionez, kontuaren harpidedun gisa ezkontideetako bat bakarrik agertzen bada eta ezkontzaren araubide ekonomikoa ondasunak banatzekoa bada, etekinak eta atxikipenak ezkontide titularrari bakarrik aplikatuko zaizkio. Aldiz, araubidea irabazpidezkoa bada, ezkontide bakoitzak etekin eta atxikipenen erdia egotziko du, kontuaren titularra bakarra bada ere.
Aldez aurreko eskualdaketa batetik ez datozen ondasun eta eskubideen eskurapenei dagokienez, hala nola jokoko irabaziei dagokienez, horiek eskuratzeko eskubidea duen edo zuzenean irabazi dituen pertsonaren ondare-irabazitzat hartuko dira.
Nork egin dezake baterako aitorpena?
Banaka edo batera tributatzen den aukeratu ahal izateko, familia unitate bateko kide izan behar da. PFEZren legearen arabera, bi modalitate hauek daude:
Ezkontideek eta 18 urtetik beherako seme-alabek osatua. Unitate honetan sartzen dira, halaber, judizialki ezgaitutako adin nagusiko seme-alabak, guraso-aginte luzatu edo birgaitupean daudenak.
Guraso bakarreko familia unitateak, aitak edo amak eta ezkontide batekin bizi diren seme-alaba adingabe emantzipatu guztiek osatuak. Ogasunak familia mota hori onartzeko, beharrezkoa da familia burua bereizita egotea. Komeni da jakitea banandu ez den pertsona batek ez duela guraso bakarreko familia unitatearen tratamendurik jasoko, bere kargura seme-alabak izan arren. Seme-alaba komunak dituzten ezkongabeek ere ez dute osatzen bi gurasoko familia unitatea. Guraso bakarreko unitatetzat hartzen ahalko dute guraso batek eta seme-alaba guztiek osatua, eta, beraz, beste aitak bakarka deklaratuko du.
Zerga Agentziak sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak familia unitate gisa onartzen ditu eta, beraz, batera tributatzeko aukera dute.
Zergaldia abenduaren 31n amaitzen denez, pertsona bakoitzaren familia-egoerak adieraziko du aitorpena banaka edo batera egiteko aukera.
Baterako tributazioa: abantailak eta eragozpenak
Aitorpena batera egiteko, beharrezkoa da Zerga Agentziak onartzen duen familia unitatearen modalitateren batean sartzea. Horrek esan nahi du unitate horretako kideek lortzen dituzten errentak (lanaren, jarduera ekonomikoen, kapital higigarriaren, higiezinen eta abarren etekinengatik). pilatuta batu eta kargatuko dira.
Familia unitatearen errenta guztiak batuz gero, hura osatzen duten zergadunen kopuruarekin zatitu gabe, gerta daiteke PFEZaren karga-eskalaren goiko tarte batean ordaindu behar izatea zerga. Hori gertatzen bada, ez da onuragarria izanen bikotearentzat; beraz, hobe litzateke banakako aitorpenak aukeratzea. Oro har, esan daiteke familia unitateko kide guztiek diru-sarrerak lortzen dituztenean (lana, jarduera ekonomikoak, inbertsioak, etab.). onuragarriagoa da aitorpena banaka egitea, banakako tributaziorako ezarritako zenbatekoak eta muga kuantitatiboak kopuru berean aplikatzen baitira. Aldiz, bi ezkontideetako batek bakarrik lan egiten badu eta diru-sarrerak lortzen baditu, baterako aitorpena egokiagoa izango da.
Baterako aitorpena prestatzeko orduan kontuan hartu beharreko beste kontzeptu garrantzitsu bat hipoteka baten bidez amortizatutako kapitala da. Aitorpenak banaka egiten direnean, lurralde orokorrean zergadun bakoitzak 9.015 euroko kenkaria egin dezake bere zerga-oinarritik (18.030 euro guztira). Hala ere, baterako aitorpena aukeratzen bada, muga hori familia unitateko bi kideentzat onartuko da, eta, beraz, horietako bakoitzeko kenkaria 4.500 eurokoa izanen da. Alderdi hori bakarrik kontuan hartuta, onuragarriagoa da aitorpena bakarka egitea batera egitea baino, azken modalitate horretan desgrabazio fiskal handia izateko eskubidea galduko bailitzateke. Gaur egun, zergadun gehiagok aukeratzen dute banakako tributazioa baterako tributazioa baino.
Abantailak
Baterako tributazioan, zergadunen errenta zehazteko zergaren arau orokor berberak aplikatzen dira, zerga-oinarriak eta likidazio-oinarriak kalkulatzeko eta zerga-zorra zehazteko. Hala ere, tributazio-modalitate honen abantailetako bat da aukera ematen duela ondare-galerak eta likidazio-oinarri orokor negatiboak konpentsatzeko, familia-unitatea osatzen duten zergadunek banaka tributatu duten aurreko zergaldietan egindakoak eta konpentsatu gabeak. Beraz, gerta liteke, modalitate honen bidez, zergadunek berreskuratu ezin dituzten galerak konpentsatzea, modu independentean tributatuz gero.
Baterako aitorpena egiten duten zergadunek konpentsatu egin ditzakete ondasun higiezinak, akzioak edo inbertsio fondoetako partaidetzak saltzeagatik izandako minusbaliotasunak eta aurreko zergaldietan egin eta konpentsatu ez diren likidazio-oinarri orokor negatiboak, banaka tributatu badute.
Baterako aitorpenaren bidez, banaka tributatuz gero berreskuratu ezin diren galerak konpentsa daitezke.
Aitorpena batera egiten denean, badira zenbait berezitasun abantaila gehiago edo gutxiago ekar dezaketenak, egoera pertsonal edo familiar bakoitzaren arabera. Hasteko, gutxieneko pertsonala 3.400 eurokoa izanen da zergaduna bere familia unitatea osatzen duten seme-alabetako baten aitarekin edo amarekin bizi denean. Murrizketa, lehenik, zerga-oinarri orokorrari aplikatuko zaio, eta murrizketa horren ondorioz ezin izanen da negatiboa izan. Soberakinik badago, aurrezkiaren zerga-oinarria txikitzen da, eta hori ere ez da negatiboa izanen. Bestalde, familiako gutxienekoa 5.050 eurokoa da guraso bakarreko unitateen kasuan. Kontzeptu horrek (gutxieneko pertsonala) tributatu beharretik salbuetsita dauden diru-sarreren gutxieneko zenbatekoei egiten die erreferentzia.
Baterako aitorpenaren beste abantailetako bat da guraso bakarreko familia unitateen kasuan zerga-oinarria 2.150 euro murriztuko dela. Bi gurasoko familia unitatearen kasuan, murrizketa 3.400 eurokoa izanen da.
Pentsio-planetara egindako ekarpenei dagokienez, ordea, ez dago alderik aitorpena banaka edo batera egitearen artean, zerga-oinarriaren gehienezko murrizte-muga berdina baita: urtean 10.000 euro 50 urte bitarteko zergadunentzat (lurralde orokorrean), familia-unitateko partaide edo mutualista bakoitzak banaka aplikatuta. 50 urtetik gorakoentzat, muga 12.500 eurokoa da.
Beste berezitasun batzuk
Ondorio fiskaletarako, ezkontzaren araubide ekonomikoa berdina da. Beraz, ondasunen banaketa sinatu dutenek ere baterako tributazioa egin dezakete. Gainera, komeni da jakitea zergak banaka edo batera ordaintzeko aukera ekitaldi bakoitzean erabakitzen dela. Beraz, urte batean eredu bat aukeratu daiteke eta hurrengoan bestea, zergadunei kalterik egin gabe. Aitorpena aurkeztu ondoren, osagarri bat egiteko aukera ere badago, baldin eta zergaduna konturatzen bada onuragarriagoa dela beste araubide baten pean egitea (adibidez, batera sinatzen bada eta bakarkakoa onuragarriagoa bada).
Familia unitateko kide batek banakako aitorpena aurkeztea erabakitzen badu, familia unitateko gainerako kideek batera deklaratzeko eskubidea galduko dute. Egoera horretan, familia unitateko kide guztiek banaka aurkeztu beharko dute aitorpena.
