7/2021 Errege Lege Dekretuaren bidez egungo kontsumo-araudia aldatzeak eskubide eta berme berriak ematen dizkie kontsumitzaileei. 2022ko lehen egunean sartu zen indarrean, eta hainbat arlotan Europar Batasunaren zuzentarauetara egokitzeko egindako aldaketen barruan dago. Kontsumitzaileen eskubideekin konpromiso handiagoa du produktuen bermea zabaltzean, eta kontsumo iraunkorraren aldeko araua ere bada, besteak beste, artikuluen funtzionamendu egokia denbora luzeagoan bermatu nahi baitu. Hona hemen araudi horrek dakartzan berrikuntza nagusiak.
Produktuen bermearen berrikuntza nagusiak
Bermea da kontsumitzailea denbora batez babestea, produktu batek, fabrikazioko akats baten ondorioz, gaizki funtziona dezan. Erosten diren ondasun higigarri guztiek dute bermea, Kontsumitzaile eta Erabiltzaileen Konfederazioaren (CECU) arlo juridikoak azaltzen duenez. Eta artikulua egoera txarrean badago, erabiltzaileak aukera hauek ditu:
- Produktua doan konpontzea.
- Ezaugarri bereko beste batekin ordezkatzea.
- Prezioa merkatzea, konpondu ezin bada edo konponketaren ondoren arazoa konpontzen ez bada.
- Kontratua amaitzea eta produktua itzultzea. Artikulu horrengatik ordaindutakoa itzultzen da.
2022tik indarrean dauden berrikuntzek are gehiago indartzen dute kontsumitzailearen babesa, eta “kontsumo-eredu iraunkorragoak eta ekonomia zirkularra” sustatzen dituzte —dio legeak—. Aurrerapena da herritarrentzat, baina ez da polemikatik salbuetsita egon fabrikatzaile batzuen kexengatik. Nolanahi ere, berrikuntza nagusiak hauek dira:
Berme-epea luzatzea
Orain arte, artikulu baten legezko bermea bi urtekoa zen, eta epe horretan ziurtzat jotzen da fabrikatik datorrela. 2022ko urtarriletik aurrera, eta hilaren 1etik aurrera erositako produktuetarako bakarrik —ez du atzeraeraginik—, epea luzatu egin da. Gaur egun, berme hori hiru urtekoa da.
Irudia: Kontsumo Ministerioa
Adostasunik eza frogatzeko probaren epea luzatzea
Fabrikatzaileak, eta ez kontsumitzaileak, frogatu behar dute produktuaren hutsegitea ez dela bere erantzukizuna. Honela ezarri da:
- Arau orokorra: fabrikatzaileak akatsa berea ez dela frogatu behar duen aldia sei hilabetetik bi urtera pasatzen da. Hau da, bi urtez, produktuak akatsen bat badu edo bere ezaugarriak ez badatoz bat kontratatutako edo iragarritako akatsekin, “akats hori fabrikakoa dela ulertzen da, saltzaileak kontrakoa frogatzen ez badu behintzat”. Hala, bi urtez, eta ez sei hilabetez bakarrik, erantzukizuna ez dela bezeroarena suposatzen da.
- Bigarren eskuko artikuluak. Bigarren eskuko produktuetan saltzailearen eta eroslearen arteko bermea adosten da (inoiz ez urtebetetik beherakoa). Hitzartutako bermea hiru urtekoa bada, probako kargaren inbertsio-epea bi urtekoa izango da. Berme txikiagoa adosten bada, epe hori bi urtetik beherakoa izan daiteke, baina inoiz ez hitzartutako bermealdia baino laburragoa: gutxienez, urtebete.
- Eduki digitalak. Epea urtebetekoa izanen da gutxienez. Epea igaro ondoren, kontsumitzaileak akatsa fabrikatik datorrela frogatu beharko du.
Denbora gehiago
Kontsumitzailearen aldekoa izateaz gain, araudi hori ingurumenarekin konprometituta dago, kontsumo iraunkorra sustatzen baitu produktuak berrerabiliz. Hala, fabrikatzaileek 10 urtez izan behar dituzte ordezko piezak.
Hau da, produktua fabrikatzeari utzi ondoren, fabrikatzaileak ordezko piezak daudela bermatu behar duen gutxieneko epea bost urtez luzatzen da.
Zerbitzu tekniko egokia ematea
Kontsumitzailearen aukeren artean, ondasun batek saltzailearekin hitzartu zuen iraunkortasuna (erosketa-kontratua) ez duenean, konponketa edo haren ordezkapena aukeratzea dago. Horregatik, eskaera horri erantzuteko eta produktua konpontzeko prestatuta egon behar dute nahitaez.
Gainera, aparatua zerbitzu tekniko batean dagoen bitartean, fabrikako akats baten ondorioz egindako konponketa baten ondorioz, legezko bermearen denbora egun horietan eten egingo da eta berriro kontatzen hasiko da jabeari itzultzen zaionean. Adibidez, irabiagailu batek 12 egun igarotzen baditu fabrikako akats baten ondorioz konpontzen, tailerretik atera ondoren, berme-denbora 12 egun horietan luzatuko da.
Bigarren eskuko produktuen bermea
Bigarren eskuko produktuen bermea ere zabaldu egiten da, Kontsumo Ministerioak bere webgunean adierazten duen bezala. Hala, erosleak eta saltzaileak hiru urte arteko berme-aldia adostu dezakete. Hala ere, epe laburragoa ere ezarri ahal izango dute, “baina inola ere ezingo da urtebetetik beherakoa izan”.
Zerbitzu digitaletako bermea
Eduki eta zerbitzu digitalen bermearen gainean arautzen da lehenbizikoz. Horrela, “formatu digitalean ekoitzi eta emandako datuek”, hala nola programa informatikoek, aplikazioek, jokoek, musika-artxiboek edo bideoek, bi urteko bermea eskaini beharko diote erabiltzaileari.
