Dibortzioari buruzko Legea 2005. urtean zigortu zuten, eta erreforma-multzo bat sartu zuen, hala nola izapideak kentzea, prozesuan parte hartzen duten pertsonen artean giro harmonikoagoa sortzeko. Horrek krisia azkarrago konpontzen laguntzen du, eta seme-alaben familia-haustura ez du hain traumatikoa gainditzen. Baina arau horrek eragin ekonomikoa du prozesu judizialaren kostuan ere, aukera ematen baitu aurrekoarekin alderatuta ia %50 murrizteko. Gaur egungo krisiaren ondorioz, baliteke dibortziatzeko enpresari aurre egiteak ez dirudi egokia denik ikuspuntu ekonomikotik, baina ezkontza-hausturaren ondorioz, abantaila batzuk lor daitezke, hala nola ondare-eskualdaketen gaineko zergaren salbuespena edo alokairuak eta hipotekak ordaintzeko laguntzak, eta beste onura fiskal batzuk.
Azkarragoa eta errentagarriagoa
Zigorra ezarri zenetik, dibortzio-epaiek gora egin dute urtero. Kalkuluen arabera, Espainian, 2010eko lehen sei hilabeteetan, haustura bat gertatu zen lau minutuan behin, eta horrek abokatuen abokatuentzako onura dakar, kostu judizialak murriztu arren.
Errenta aitorpena
Dibortzioaren ondoren, familia unitate berri bakoitzak bere Errenta Aitorpena egin beharko du abenduaren 31n, dibortzioaren epaia eman ondoren. Kasu batzuetan, ezkontide batek edo biek diru-sarreren eta gastuen egitura berri bat badute, hala nola mantenurako edo konpentsaziorako pentsioak, seme-alaben zaintza, etab., zergaren osaera aldatu egingo da batzuetan, zergadunarentzat onuragarria den eran.
Seme-alaben zaintzari eusten dion ezkontideak egin dezake haiekin batera aitorpena. Eta, nahiz eta lege berriak funtsezko urratsa eman legezko berdintasunaren eta genero-berdintasunaren arloan, zaintza partekatuaren figura sartzean, ez du zertan zerga-errendimendu ona izan bi aldeentzat, ez baitago baterako aitorpenik aurreko ezkontideentzat. Izan ere, alde horretatik, dibortziatutako gurasoek osatutako zenbait elkarte zibilek eskatu dute ardurapeko seme-alabak ezkontide batekin edo bestearekin batera PFEZaren urteko aitorpenean sartzeko proposamena kontuan har dadila, zaintza partekaturako akordioa dagoen kasuetan.
Ezkontide ohiaren onurarako pentsio baten karga bere gain hartzen duenak zerga-oinarritik murritz dezake
Arlo fiskalean, gaur egungo Dibortzio Legeak dakarren berritasun bat konpentsazio-pentsioa da: legezko tresna bat, ezkontide batek ere bere egoera ekonomikoan, banantzearen ondorioz eta bestearekiko desorekarik ez duela bermatzeko. Kontzeptu horren zenbatekoa eta irismena kalkulatzean (oro har, emakumeen alde aplikatzen da), honako hauek hartzen dira kontuan: ezkontza-urteak, familiarekiko dedikazioa, adina, lan-merkatuan sartzeko aukera, osasuna eta ondare erabilgarria; beraz, zaila da hileroko batez besteko kopuru adierazgarri bat iragartzea. Hala ere, urteko errenta-aitorpenari dagokionez, konpentsazio-pentsioak onura fiskal estimagarria du: bere ezkontide ohiari onura dakarkion konpentsazio-pentsioaren edo janari-pentsioaren karga bere gain hartu behar duenak karga horren zerga-oinarria murriztu dezake, epai judizial baten bidez emana baldin badu.
Bestetik, epailearen erabakiz emandako konpentsazio-pentsio edo mantenu-pentsio baten onuradun den ezkontideak lan etekin gisa sartu beharko du errenta aitorpenean.
Mantenu-pentsioa eta berme-funtsak
Seme-alabentzako mantenu-pentsioa da, ia beti, desadostasunen arrazoi nagusia dibortzio baten baldintzak adostean, eta ia beti emakumeei dagokie bikotearen seme-alaben eskubide hori defendatu eta administratzea.
Legeriak konpentsazio horren zenbatekoa finkatzen ez badu ere, argi dago mantenurako pentsioa jasotzen eta administratzen duena seme-alaben zaintzaz arduratzen den ezkontidea dela. Auzitegiaren erabakian eragin txikia du bi gurasoek lan egiteak; izan ere, zaintzapeko gurasoaren seme-alabekiko dedikazioa ere balio ekonomikoa duen eginkizuntzat hartzen da.
Epaileak zenbateko zehatz bat ezarriko du seme-alaben mantenurako, gurasoen diru-sarreren, irizpideen eta prozedura judizialean aurkezten diren frogen arabera. Balioak hauek izan daitezke: soldataren %22 seme-alaba batentzat, %32 bi badira, eta %37 hiru seme-alaba badituzte.
Baina seme-alaben aldeko mantenu-pentsioa ez da gastu kengarria eta ez du PFEZaren zerga-oinarria murrizten ordaindu behar duenaren urteko aitorpenean. Aldiz, zilegi da zenbateko hori baino karga-tasa txikiagoa aplikatzea. Gainera, judizialki hitzartutako zenbatekoa likidazio-oinarri orokorra baino txikiagoa bada, karga-eskala bereizita aplikatuko zaie bi kontusail horiei, eta horrek aurrezki fiskala ekar dezake, batez ere errenta handiak dituzten pertsonentzat.
Elikagaiengatiko pentsioaren onuradun diren adingabeek ez dituzte aitortu behar diru-sarrera horiek aitorpenean, eta zaintzapean duten ezkontideek ere ez dute egin behar beren zaintzapeko seme-alabekin batera egindako aitorpenean. Horrek, ordea, ez du zergarik ordaindu behar.
Indarrean dagoen Dibortzio Legeak Pentsioak Bermatzeko Funtsa gaitu zuen. Horren bidez, Estatuak bermatzen du judizialki onartutako bitartekaritza-hitzarmenean edo ebazpen judizialean adingabeko seme-alabei aitortutako eta ordaindu gabeko elikagaiak ordainduko zaizkiela. Ildo horretan hartutako lehen neurrien artean, seme-alabentzako pentsioa ez ordaintzeagatik bikotekide ohia salatzen dutenen seme-alaben pentsioaz arduratzeko araudia onartu zuen Gobernuak, hilean 750 euro baino gutxiago kobratzen badute, gehienez ere 100 euro aurreratuta seme-alaba bakoitzeko, 18 hilabetez.
Ondare eskualdaketa
Dibortzioa kostu gutxiagorekin egiteko babestu den beste faktore bat ondasunen zatiketa eta eskualdaketa da. Ondarearen gaineko Zerga ezkontide bakoitzaren jabetzaren gainean deklaratzen da, dibortzio-epaia eman ondoren. Baina ezkontzako ondasunak modu ekitatiboan banatzea erabakitzen den kasuetan, egiten den ondare-eskualdaketak zerga honen salbuespena jaso dezake, eta hori abantaila fiskal garrantzitsua da aitortutako ondare osoari eragiten badio, zenbatekoa edozein dela ere.
Ondasunen banaketa berdintasunezkoa ez bada, fiskoak tributazioa eska dezake.
Baina legeak muga bat ezartzen dio zerga-salbuespen horri: ondasunen banaketa berdintasunezkoa ez denean, fiskoak bere tributazioa eska dezake dohaintza gisa, oinordetza edo dohaintzen gaineko zergaren bidez. Gauza bera gertatuko litzateke ezkontideek ondasun baten zatia prezio jakin batean saltzea erabakiko balute, transakzioa hirugarren bati egin ez eta ondare hori eskudirutan zatitzeko: kasu horretan, zerga ondare-eskualdaketengatik ordainduko da, nahiz eta eskualdaketa dibortzio-egoera bati dagokion.
Etxebizitza
Hipoteka ordaintzea dibortzioaren kasuan zerga-kenketa ekar dezakeen gastuetako bat da. PFEZren lege berriak onura handia dakarkie zergadunei, dibortzio-akordio edo -epai baten ondorioz etxetik kendu eta oraindik hipoteka ordaintzen badute. Kasu horietan, zergadunak% 15eko kenkaria aplikatu ahal izango du hipoteka osorik edo hein batean ordaintzean, nahiz eta dagoeneko bizi den etxea ez izan, betiere ezkontide ohiaren eta seme-alaben etxea bada.
Alokairuen kasuan, epai judizialaren bidez familia-etxebizitzaren erabilera esleitzen zaion ezkontideak erabili ahal izango du, nahiz eta alokairu-kontratuan errentari gisa agertzen ez den, eta beste kontratu bat egin beharrik gabe. Baldintza bakarra bete behar du: horren berri ematea errentatzaileari, irizpen judiziala eman eta hurrengo bi hilabeteetan. Dibortzio-epaiaren edo zati garrantzitsuaren kopia erantsi behar duzu.
