Dirua banku batean edo gehiagotan uztea

Espainiera, oro har, ez da oso zorrotza eta konfiantza handiegia du bere betiko bankuan, inbertitzeko orduan erakundeen eta produktuen aurrean jarrera kritikorik erakutsi gabe. Baina, gaur egungo banku-eskaintza izugarria kontuan hartuta, ez da komeni dirua banku bakar batean edo gehiagotan uztea, eta beti kontuan hartzea zein produktu diren egokiak eta informazio jasotzea inbertsio bakoitzaren epeei, arriskuari, dibertsifikatzeko beharrari eta fiskalitateari buruz.

Bi aukerek abantailak eta eragozpenak dituzte erabiltzailearentzat. Banku edo kutxa batean 100.000 euro baino gehiago sartu nahi badira, banku elkarteek banku batean baino gehiagotan banatzea gomendatzen dute, Gordailuen Berme Funtsak kopuru hori estaltzen baitu, gehienez ere, pertsona eta entitate bakoitzeko. Bankuen, Kutxen eta Aseguruen Erabiltzaileen Elkarteak adierazten duenez, gomendio hori sortu zen 2008ko urrian, finantza-porroten ondorioz, funts horien estaldura 20.000 eurotik 100.000 eurora igo zelako. Baina aurrezkia dibertsifikatzeko aukera argi ikusten ez duenarentzat, beste aukera kontuen titularren kopurua handitzea da, Berme Funtsak 100.000 euro arte estaltzen baititu titular eta kontu bakoitzeko.

Hori kontuan izanda ere, Salvador Cerezo Finantza Aholkularien Elkarte Nazionalaren (ANAF) lehendakariaren hitzetan, dirua hainbat bankutan sakabanatzea da onena, "inposizio-mota guztietan banku-gordailuak badaude". Burtsa-balioak edo beste produktu batzuk (inbertsio-funtsak, produktu egituratuak, aseguruak, etab.) dituzten produktuetan egiten bada inbertsioa, bermeak ez dituzte bankuek eskaintzen, baizik eta bitartekari bihurtzen dira.

Bi abantaila ditu sakabanatzeak, adituak dioenez:

• Segurtasuna, arriskua ahalik eta gehien sakabanatuta.
• Eskaintzarik onenen artean aukeratzeko aukera, lehia dela eta: bankuek ez dute likideziarik bankuen arteko kreditu urritasunagatik, hipoteka-titulizazioen amortizazioei aurre egitera behartzen ditu. Hori dela eta, merkatuan gordailu-eskaintza onak daude interes-tasetan, bankuartekoen, zor publikoaren edo bonuen gainetik, besteak beste.

Alderdi fiskalari dagokionez, ez dago zuzeneko eraginik inbertsioaren dibertsifikazioan (tratamendu fiskala kontratatutako produktu-mota da bereizten duena; izan ere, badira zenbait produktu, hala nola Ogasunaren aurrean desgrabatzen duten etxebizitzaren aldeko hipotekak). Aurrezkia banku bakar batean edo hamarrean izanez gero, atxikipenak dituzten etekinei zergak aplikatzen zaizkie, eta erakunde bakoitzak ekitaldi bakoitzaren amaieran informazio fiskala bidaliko dio bezeroari, PFEZren aitorpenean sar dezaten. Tratamendu fiskalean eragina izan dezakeen gauza bakarra Errenta Aitorpenean posizio gehiago aitortu behar izatea da, baina ez portzentajeari dagokionez, inbertituta dauden kopuru guztiak batzen baitira.

Erabiltzaile batek hainbat erakundetan dirua edukitzeari uko egiten badio, dela kopuru handirik ez duelako, dela dibertsifikazioa kontrolatzea zailagoa zaiolako, onena bere betiko bankuak eskaintzen dizkion aukerak ezagutzea da, bai eta beste erakunde batzuen eskaintza aztertzea ere. Aukerak aztertu ondoren, gaur egungo testuinguru ekonomikoan produktiboena epe laburrerako inbertsioa egitea da, interes-tasak hobeak baitira: epe luzera, errentagarritasuna %4koa izango da; epe laburrean, berriz, %5ekoa izango da, eta are %6koa ere bai, Cerezok iragarri duenez. Cerezok dioenez, aurrezki-kontuetan interesen beherakada handia izan da, eta hori ez zen gertatu 2005etik.

Alde horretatik, on line bankuek ematen dute errentagarritasun handiena, baina beheranzko joera dute. Sortzen diren eskaintzak oso zehatzak izaten dira, bezero berrientzat, eta ez dute inoiz 12 hilabete baino gehiago irauten. Cerezok azaltzen duenez, on line banku baten eta banku tradizional baten arteko aldea da lehena "industrializatuago" dagoela: kostu gutxiago erabiltzen ditu bai pertsonengan bai tresnetan, oro har dena Internet bidez kontratatzen baita. Banku tradizional baten kasuan, zerbitzu pertsonala (eta bulegoak) dago, eta horrek kontsumitzaileari eragiten dio komisioen bidez. Banku tradizionalen edo Internet bidezko bankuen arteko aldea alde batera utzita, DEPENDAEk azpimarratzen du kontsumitzaileak arreta handia jarri behar duela edozein motatako finantza-produktuak kontratatzerakoan: informazio zehatza ahoz ez ezik idatziz ere eskatzea, asetasunera arte galdetzea eta, gustura ez badago, aholkularitza neutrala bilatzea.

Dirua banku bakar batean izatean, komisioetako eta kudeaketako gastuak gutxitu egiten dira; gainera, normalean, erabiltzaileak arreta hobea jasotzen du lehentasunezko bezero gisa, kapitala entitate bakar batean kontzentratuta baitu.

Itxurazko desabantailetako bat da bidaiatzeko unean "arazo" bat izan daitekeela banku bereko txartelak izatea, baina benetan axola duena txartel-mota da, zordunketakoa edo kreditukoa bada. Azken horiek nazioarteko erradio geografiko zabalago batean onartzen dira. Kreditu-txartel motaren arabera ere egon daitezke aldeak: VISA, Mastercard edo American Express; adibidez, lehenengo biek onarpen zabalagoa dute. Gainera, erabiltzaileak kontuan hartu behar du zer sistemarekin lan egiten duen txartelak: Servired, 4B sistema, Euro 6000, komisioetako gastua nabarmen aldatzen baita batzuen eta besteen artean.

Dirua banku bakar batean gordetzea erabakitzen bada, zenbait alderdi hartu behar dira kontuan:

• Konfiantzazko erakunderen bat izanez gero, eskaintzen dituen produktu guztiak arretaz kontsultatzea eta irakurtzea komeni da.
• Behar denaren ideia argi izatea, eta ez tientetara joatea. Ez utzi berehalako eskaintzen presioei, eta ez sinatu "lehenengoan".
• Beti galdetu: errentagarritasuna, dirua erabil daitekeen eta zer kostu, fiskalitatea eta gastuak.
• Letra txikia irakurri.
• Informazioa ezkutatzen dutela susmatzen bada, kontsumo-erakunde ofizialetara jo behar da berehala.

Bankuz aldatu nahi denean, tramitea nahiko erraza da. Aldaketak hipoteka subrogatzea eskatzen ez badu. Hipoteka bererako baldintza hobeak eskaintzen dituen banku bat aurkitu bada, eta aldaketa egiten bada, kalkulatu egin behar da, betiere kitapen-, notariotza-, gestoria- eta erregistro-gastuak ordaindu behar badira. Eta gogoan izan subrogazioaren bidez alda daitekeena interes-tasa, amortizazio-epea edo biak direla. Baina ezin izango da inola ere aldatu amortizatzeko dagoen kapitala.

Hipotekarekin zerikusia duten kontuengatik erakundea aldatu nahi izanez gero, subrogazioa hasierako kreditua bertan behera utzi eta hipoteka berria irekitzea baino askoz aukera hobea da, gastu gehiago sortuko bailitzateke.