Herritar askorentzat, Europak 100.000 milioi eurorainoko txekea jaulkitzeak, Espainiako bankuak birkapitalizatzeko, ondorio negatiboak baino ezin ditu ekarri, gure herriak bere interesekin itzuli beharko duen mailegu baten bidez. Kalean erreskatea berri txarra dela uste da, Espainiako ekonomia bere mugetan zegoela adierazten baitu, bere ordainketa-konpromisoei aurre egiteko edo bere bankuak “salbatzeko”. Baina, hain zuzen ere, Europako irtenbide eta laguntza hori izateak ondorio positiboak ditu espainiarrentzat. Jarraian, erreskatearen bi aldeak aztertuko dira, “laguntza”k Europako funtsekin ekarriko dituen alderdi onak eta txarrak, hala nola kredituak eta hipotekak lortzea, baina baita zergen igoera edo pentsioen balizko beherapena ere.
Alderdi positiboak
Segurtasun ekonomikoa.
Europaren laguntza jasotze hutsak Espainiak Eurotaldeko gainerako bazkideekin duen harremanari buruzko edozein zalantza pizten du. Gobernuak berak eskatu du laguntza eta trabarik eta kontzesiorik gabe eman zaio. Baldintza inplizitu bakarra da gure herrialdeak 2014. urtean defizita %3an kokatzeko egutegia betetzea. Horrek egiturazko erreformekin jarraitzea dakar.
Europak Espainiarekin konplizitatea erakutsi du azken hilabeteetan. Bruselak, adibidez, 2014rako defizitaren helburua lortzea ahalbidetu du, 2013koaren ordez. Eta orain erreskatearekin, Europako bazkideen babesa du krisiari aurre egiteko eta suspertze irrikatuari ekiteko. Sintonia horrek pentsarazten digu gure herrialdea ez dela eurotik aterako, eta hori kaltegarria izango litzateke herritar guztientzat, besteak beste, erosteko ahalmena nabarmen galtzea eta dirua asko debaluatzea ekarriko bailuke. Erreskateak Europar Batasunaren ideia indartzen du eta euroa hausteko aukera urruntzen du.
Banku-segurtasuna.
Printzipioz, eskatutako laguntza ez da Estatuari laguntzeko, baizik eta haren bankuei laguntzeko. Horrek segurtasun handiagoa ekarriko die aurreztaileei. Europako maileguarekin, Espainiako banku-erakundeek porrot egiteko aukerari buruzko zalantzak uxatzen dira. Kreditu lerroak aukera emanen du behar duten banku guztiak birkapitalizatzeko, azken lege eskakizunak bete ditzaten.
Erreskatearen ondoren, aurreztaileak ez du beldurrik izan behar Espainiako bankuetan jarri duen diruagatik, Europako laguntzak berme gehiago ematen baititu. Inplizituki, bankuek eroriko ez dituzten lerroen artean irakurtzen uzten du, eta ondorioz, ez da korralitorik egongo Espainiako dirurako. Gainera, Gordailuen Berme Funtsaren babesari eutsiko zaio, 100.000 euro arte erakunde eta titular bakoitzeko. Erreskatea Espainiako hiriburuetatik azken asteetan beste herrialde batzuetara ihes egitea galarazteko ere sortu da.
Kreditu gehiago eskuratzea.
Eskatu den diru guztia erabiliko da arazoak dituzten bankuen baliabideak sendotzeko. Horrek, teorian, azken urteetan mugatuta egon diren kredituak ematera bultzatu beharko luke. Emandako laguntzari esker, erakundeek eskatutako kaudimen-mailak gainditu ahal izango dituzte, eta, beraz, koltxoi nahikoa izango dute familiei eta enpresei egungo itomen-egoeratik ateratzeko eta, zalantzarik gabe, ekonomia suspertzen lagunduko duten inbertsio eta proiektuak abian jartzeko kredituak zabaltzeko. Inbertsioa eta kontsumoa berraktibatzen direnean bakarrik berreskuratuko da.
Kreditu gehiago badago, Espainia hurbilago egongo da aurrerapauso bat ematera alde horretatik. Azken sei hilabeteetan abian jarri diren bankuen saneamendu-planen helburuetako bat kreditua, batez ere familien eta ETEen artean, oraingoz arrakastarik gabe igarotzea da. Europako kreditua hori lortzen saiatzeko formula berria da. Teorian, laguntza abian jartzen denean, errazagoa izango da kontsumorako kreditua edo hipoteka lortzea.
Arrisku primaren murrizketa.
Beste erreskateekin gertatu den bezala, Europako laguntza eta laguntza lortzeak murriztu egiten du arrisku-primaren gaineko tentsioa. Horren ondorioz, Gobernua merkeago finantza daiteke merkatuetan.
Egonkortasun soziala.
Erreskatea Espainiako ekonomiari eta haren bankuei konfiantza eta segurtasuna ematen saiatzen da. Psikologikoki eta sozialki, efektuak positiboa izan behar du, aurrezkiarekin eta herrialdearekin zer gertatuko den ez jakiteak sor dezakeen haserrea saihesten saiatzen baita.
Ondorio negatiboak
Espainiaren subiranotasuna galtzea.
Europari laguntza eskatzeak Espainiarentzat independentzia, autonomia eta boterea galtzea dakar. Grezia, Irlanda eta Portugalen gertatu den bezala, Europar Batasuneko Batzordeak, Nazioarteko Moneta Funtsak (NMF) eta Europako Banku Zentralak (EBB) osatutako troikak Espainiako bankuen berregituraketa kontrolatuko du. Troika herrialdeko mugimendu ekonomiko eta finantzario guztien ikuskatzaile bihurtzen da.
Murrizketa gehiago.
Espainiaren erreskatea eta Greziari, Portugali eta Irlandari egindakoa ez dira berdinak; izan ere, doikuntza zehatz batzuen bidez ez dago zuzenean baldintzatuta. Hala ere, argi utzi du herrialdeak egin beharreko murrizketak daudela. Laguntza jasotzeko, Espainiak bere konpromisoak bete behar ditu gehiegizko defizita murrizteko. Doikuntzak betetzen ez baditu, hainbat txandatan egingo den bankurako diru-iturria itxi egingo da.
Orain arte egindako erreskate guztiek faseak eta laguntza berriak dakartzate, Europako erakundeen arabera helburuak eta murrizketa-plana betetzen direla egiaztatzen ari dira.
- Funtzionarioen murrizketak: langile publikoek hurrengo murrizketen helburua dute. Zenbait autonomia-erkidegotan eta estatu zentralean bertan soldata izoztu edo jaitsi ondoren, ez da baztertu behar pribilegioak galdu behar dituztenik, hala nola egun libreak (mosku izenekoak) edo soldata osagarri jakin batzuk. Oso litekeena da, halaber, lanpostu berrien eskaintza kentzea (ez da lanpostu publikoetarako oposizioen deialdirik egingo), baita aparteko pagetan murrizketak egitea ere. Are gehiago, gerta daiteke Gobernuak bere eginkizunak betetzen ez dituzten langile publikoak kaleratzeko legezko aukera planteatzea, Irlandan, Grezian eta Portugalen gertatu den bezala. Orain arte, bitarteko lanpostu asko kendu ditu.
Pentsioetako murrizketak: gai ezezagunenetako bat da, baina ez da baztertu behar etorkizunean pentsio publiko txikiagoa ekarriko luketen erreforma berriak. Iaz, Gobernuak plan bat iragarri zuen erretiro-adina 67 urtera atzeratzeko eta laneko azken 25 urteak pentsioa kalkulatzeko erabiltzeko (eta ez azken 15 urteak, ordura arte bezala). Kontu-sail horretan aurreztuz eta defizita murriztuz jarraitzeko, beste neurri batzuk har litezke, hala nola erretiro-adina are gehiago luzatzea (Irlandan, adibidez, 68 urtera igo dute) edo azken aldaketak indarrean sartzea aurreratzea (pixkanaka egitea aurreikusita zegoen). Gaur ordaintzen diren pentsioetarako murrizketak ere iragarri litezke.
Murrizketa asko bankuan:
erreskatea negatiboa izango da bankuetako langileentzat, sektore horretan igoko baita langabezia. Birkapitalizazio planak eta laguntzak emateko, murrizketa handiak egin beharko dira. Lehenengo kalkuluen arabera, 13.000 bulego itxiko dira eta 35.000 lanpostu inguru murriztuko dira.
Zerga gehiago.
Erreskatearen baldintza inplizitu bakarra da Espainiak defizit-helburua betetzea, eta, horretarako, beharrezkoa izango da egiturazko erreformekin eta murrizketekin jarraitzea. Hasteko, Bruselak beharrezkotzat jotzen du herrialdeak BEZa igotzea, eta baliteke hurre-hurrekoa izatea. Horrek zuzenean eragingo dio kontsumitzaileen poltsikoari. Gehienezko tasa %18tik %20ra edo %21era igo liteke. Gainera, produktu eta zerbitzu batzuek BEZ murriztua izatetik BEZ arrunta izatera pasa daitezke.
Ageriko bidesariak eta pribatizazioak.
Erreskateak eta murrizketekin jarraitu beharrak arlo ekonomiko guztietan konponbideak bilatzera bultzatzen du. Seguru asko, bidesari berriak ezarriko dira. Kudeaketa konpainia pribatuetara eramatea aukera ona da gaur egun, eta jende askok irabazten du. Gainera, Estatua ahal duen enpresa publiko guztiak pribatizatzen saiatuko da, diru-sarrerak handitzeko asmoz.
