Egungo PFEZren Legearen arabera, ohiko etxebizitzan inbertitzeagatik egiten den kenkaria da zerga horren esparruan egiten den kenkaririk garrantzitsuena, jarduera ekonomikoak egiten dituztenei aplikatzen zaizkienekin eta dohaintzengatik egiten diren kenkariekin batera.
Kenkari horren ondorioetarako, ohiko etxebizitzako inbertsiotzat hartuko dira etxebizitza hori erostea, birgaitzea, eraikitzea edo handitzea, bai eta etxebizitza kontuetan gordetako kopuruak ere. Hala ere, ez dira inolaz ere halakotzat hartuko etxebizitza zaindu eta konpontzeko gastuak, ez eta elementuak ordezteko, hobetzeko edo garaje plazak edo bestelako eranskinak erosteko gastuak ere, etxebizitzatik kanpo erosten badira.
Kenkariaren oinarria urtean inbertsio gisa ordaindutako kopuruak dira, hau da, saltzaileari ordaindutako kopuruak edo, erosketa finantzatuz gero, printzipalaren amortizazioari dagozkion ordainketak, interesak eta finantzaketaren ondoriozko gainerako gastuak. Legeak ezarritako gehieneko oinarrizko zenbatekoa 9.015,18 eurokoa da egindako inbertsioagatiko desgrabaziorako.
Kenkariaren zenbatekoa kalkulatzeko, kenkariaren oinarriari% 15 aplikatuko zaio. Hala ere, etxebizitza erosteko beste finantzaketarik erabiltzen bada, urteko lehen 4.507,59 euroei aplikatzen zaizkien ehunekoak gehitu egingo dira: erosketa egin eta hurrengo bi urteetan %25 izango da kenkaria, eta hirugarren urtean eta hurrengoetan %20.
Alde horretatik, kontuan hartu behar da gehitutako ehuneko horiek ez zaizkiela aplikatzen ez etxebizitza eraikitzeari edo handitzeari, ez eta etxebizitza kontuan egindako gordailuei ere, eta eskatzen du finantzatutako zenbatekoak gutxienez erosketa-balioaren ehuneko berrogeita hamarra izan behar duela, eta lehenengo hiru urteetan maileguaren %40 gainditzen duten kopuruak ez amortizatu behar direla.
Etxebizitza bat erosten denean aurreko ohiko etxebizitzengatiko kenkaria izan ondoren, etxebizitza berria erosi edo birgaitzeagatik ezin izango da kenkaririk egin etxebizitza berrian inbertitutako kopuruak aurreko etxebizitzetan inbertitutakoak baino handiagoak ez badira, betiere kenketaren xede izan badira.
Ildo beretik, ohiko etxebizitza eskualdatu denean eta eskualdaketaren zenbatekoa beste ohiko etxebizitza batean berrinbertitzeagatik ondare-irabazia ordaindu ez denean, azken horretan inbertitzeagatik egiten den kenkariaren oinarriari zerga ordaindu behar ez zaion irabaziaren zenbatekoa ere kenduko zaio. Gainera, kenkari gehigarri bat ere aurreikusten da, zergadun minusbaliatuei aplikatzekoa, etxebizitza beren behar berezietara egokitzeko egiten dituzten obra eta instalazioengatik.
Azkenik, araubide iragankor bat ezarri da 1998ko maiatzaren 4a baino lehen erositako etxebizitzetarako, ohiko etxebizitzari aplikatzen zaion eragin fiskal garbia Lege zaharraren pean kenketaren arau berrien emaitzarekin konparatzeko. Zergadunari kalterik egiten bazaio, diferentzia PFEZaren likidazioan kenkari gisa aplikatzen ahalko da.
