Egun gutxi falta dira Espainian tradizio handiena duen herri lasterketetako bat, San Silvestre, egiteko. Nahiz eta seguruenik ezagunena izan, urte osoan zehar estatuko pedal-egutegia betetzen duten lasterketa eta maratoi ugarietako bat besterik ez da, eta, horietan parte hartzeko, 6-80 euroko kuota ordaindu behar da. Nahiz eta lasterkari gutxi batzuek onura handiak lortzen dituzten ekitaldi herrikoi horietan parte hartzeagatik, gehien-gehienek kopuru bat ordaindu behar dute, oso txikia dena, denboraldian zenbait lehiaketatan parte hartzen badute. Probak, herritarren artean kirola egitea sustatzeaz gain, milaka euro mugitzen dituen negozioa izatera pasatu dira, eta lasterkari askok —beren presentziarekin eta ahaleginarekin lehiatzen diren lasterketari prestigioa ematen diotenek— galdetzen dute zergatik diren hain kuota handiak, nahiz eta ekitaldi horiek enpresa laguntzaileek eta tokiko edo autonomia-erkidegoko erakundeek babesten dituzten.
Inskripzio kuota
Herri-lasterketen eta maratoien antolatzaileek lau finantziazio-bide dituzte: babesleak, udal-laguntzak, bazkideen kuota eta parte-hartzaileen izen-ematea ordaintzea. Azken horren gainean bi modalitate daude:
- Atleta profesionalak: Milioi askokoak ez izan arren, jarduera horretatik bizitzeko bezain garrantzitsuak diren kontratuak jasotzen dituzte.
- Herri lasterkariak: Jende gehienak, ekitaldiari ospea emateaz gain, gehiegizko eta neurriz kanpoko kuotak ordaindu behar ditu. Adibidez, 6 eta 20 euro artean kostatzen da maratoi-erdian parte hartzea. Baina erakundeak eskatutako epetik kanpo izena emanez gero, prezioa bikoiztu egin daiteke. Hala, urtean hamar proba egiten dituen atleta batek 60 eta 200 euro artean ordaindu beharko ditu denboraldian.
Joera hori areagotu egiten da maratoien aldean; izan ere, maratoiek partaidetza-kuota oso handia dute, eta azken hilabetean egiten badira, zigorra ere izaten dute. Kasu adierazgarrienetako bat Madrilgo Maratoi Herrikoia (MAPOMA) antolatzea da. Lehen mailako enpresa babesleen zerrenda zabala du, baina baita maratoiko kuota handienetako bat ere. Zenbait tartetan banatutako tarifak jasotzen ditu, apirileko azken igandean parte hartzeko izena ematen den egunaren arabera: inskripzioa urte erdi baino lehenago egiten bada (urria eta abendua bitartean), parte-hartzaileak 40 euro ordaindu beharko ditu (hiriburuko egoiliarra ez bada, 55 euro bitarte).
Urtean hamar proba egiten dituen atleta batek 60 eta 200 euro artean ordaindu beharko ditu denboraldian
Urtarriletik martxora bitarteko denboraldietarako, tarifa bost euro garestitzen da, 45 eta 60 euro, hurrenez hurren; azken ordurako uzten bada, berriz, tarifak batu egiten dira, 85 euroko kuota ordaindu gabe geratu arte, eta horrek eragin ditu proba honetako parte-hartzaile askoren kexak. Bost euroko deskontu txikia aurreikusten du, antolakundeko babesleetako bati lotutako txartel baten bidez ezarritako zenbatekoa ordaintzen duten lasterkarientzat. Parte-hartzea aurreko ediziokoaren berdina dela kalkulatuz (13.000 lasterkari) eta artekari bakoitzak batez beste 50 euro ordaindu dituela zenbatetsiz, bide horretatik antolaketak 650.000 euroko finantzaketa izango luke.
Ez da kasu bakarra; izan ere, San Silvestre Vallecana ospetsuan izena emateko prezioa 15 eurokoa da azaroa baino lehen izena ematen duten lasterkarientzat; egun horretatik aurrera, berriz, 18 eurokoa da, 10 kilometro bakarrik egin behar dituztelako. Udalek edo toki-erakundeek antolatutako herri-lasterketa batzuetan, adin txikikoei kobratzen zaie, eta, are gehiago, zigortu egiten da ezinbestean parte ez hartzea (gaixotasunagatik, lanagatik, bidaiagatik edo gerta daitekeen ezustekoren batengatik), lasterketa batzuetako arauetan zehazten den bezala. Arauak desberdinak dira antolakundeko kideentzat, bazkide edo laguntzaile gisa, ez baitute inolako ordainketarik egin behar proban izena emateagatik.
Lasterketa-antolatzaile batzuek azken hilabetean egiten den inskripzio-kuota penalizatzen dute, eta hasieran hitzartutakoaren bikoitza kobratzen dute.
Zorionez, beste proba batzuetan ez da dirurik eskatzen parte hartzeagatik, edo sinbolikoa baino ez da (1-5 euro), hala nola Bilboko, Salamancako eta Segoviako San Silvestre lasterkarietan, adibide batzuk soilik jartzeagatik, 5, 4 eta 2 euroko muga baitute, hurrenez hurren. Eta herri-atletak proba horien benetako protagonistak direla kontuan hartuta, asko dira ordaintzetik salbuetsitako lasterketak ere, batzuk nazioartean ospea dutenak ere bai, hala nola Lasterketa Kontimentuan (Alcobendas), Leguetan (Segovia) eta, bereziki, Espainiako unibertsitate nagusiek bultzatzen dituzten krosetan, nahiz eta hiri-mota horiek, herri-lasterkarientzat baino gehiago, unibertsitate-segmenturako diren.
Hala, oro har, hiru kategoriatan sailkatzen dira lasterketak, egin beharreko diru-ekarpenaren arabera:
- Doako lasterketak.
- Lekukotasun hutsa eskatzen duten lasterketak, 1 eta 5 euro artean.
- 15 eta 80 euro bitarteko tarifa duten lasterketak. Azken horien artean daude herrialdeko maratoi nagusiak, hala nola Bartzelona eta Madrilgoak; maratoi-erdiak, hala nola Gasteiz, Hondarribia eta Moratalaz (Madril), edo ibilbide laburreko lasterketa herrikoiak, hala nola Enpresen Lasterketa (Madril), edo Bilbo-Santurtzi klasikoaren estilotik distantzia handiagokoak.
Gehitutako gastuak
Proban izena emateko ordaindu behar den kuota ez da egin behar den gastu bakarra. Bada beste lasterketa berezi bat, proba batean parte hartzeko azken aurrekontua garestituko duena. Hala, banku batera joateak, dagokion kuota ordaintzeko, transferentzia-komisio bat ordaintzea ekar dezake, baldin eta diru-sarrera karrerako arauetan aipatzen ez den entitate batean egiten bada. Ondoren, fax bat bidali behar da, datuekin eta ordainagiriarekin.
Gastu asko ken daitezke sarearen bidez izena emanez gero, baina oraindik gutxi dira zerbitzu hori duten kirol-probak.
Kostu horiek ezabatu egin daitezke izen-ematea on line egiten bada, baina, oraingoz, oso proba gutxik erabiltzen dute sistema hori izen-ematea formalizatzeko, atletismoko egutegiko proba garrantzitsuenek baino ez. Horrez gain, joan-etorriek eragindako gastuak ere ordaindu beharko dira, baita proba egiten den herritik kanpo bidaiatu behar duten lasterkariek egiten dituztenak ere. Azken kasu horretarako, zenbait erakundek, hala nola Gasteizko Maratoi Erdia, atletari dagokion saskiaren barruan, ostatu-eskaintza berezia egiten dute. Horri esker, korrikalariak hotel jakin batzuetan ostatu har dezake, prezio merkeagoan, deskontu batzuen bidez.
Atletaren otarrea
Erabiltzaileak izena emateko kuota ordaintzen duenean, egiten den proba edozein dela ere, erakundeak zerbitzu batzuk eskaintzen ditu, proba bakoitzaren arabera aldatzen direnak. Sustapen-opariak, elastikoak, zozketak edo oinarrizko kirol-materiala dira. Baina bada lasterketa horien antolatzaile askok aplikatzen duten estrategia bat, atletaren saski deritzona eskaintzean oinarritua. Osagai hauek ditu: klipa, hornidura, asegurua, atletaren poltsa, opari-zozketa eta ostatu-eskaintza berezia. Proba bakoitzak sorta osoa eskaintzen du, edo zati bat bakarrik. Mota horretako proben antolatzaile batzuek zerbitzu medikoa eta masajeak, arropazaindegia, autobus-erratza eta istripu eta erantzukizun zibileko aseguru poliza eskaintzen dizkiete parte-hartzaileei. Baina, askotan, parte-hartzaileek ez dakite zein zerbitzutarako eskubidea duten, eta, beraz, komeni da zuzenean gai horri buruz galdetzea erakundeari, batez ere kirol hori egiteko behar diren zerbitzuak direnean, hala nola zerbitzu medikoak, aseguru-polizak, arropazaindegiko zerbitzuak edo abandonuetarako garraioa.
