Aurreztaile txikiek termino ekonomiko berri bat ezagutu behar dute: hispanobonoak. Arrisku-primarekin, krisiarekin eta atzeraldiarekin batera, sortu berri den kontzeptu horrek protagonismoa hartu du azken egunetan. Baina zer dira hispanobonoak? Terminoak Gobernuaren proposamen ekonomiko berri bat aipatzen du: estatu-zorra jaulkitzea, baina autonomia-erkidegoen izenean. Hau da, formula berri bat izango litzateke, zor subiranoaren eta autonomikoaren arteko erdibidean, eskualdeen finantziazioa lortzea helburu duena, orain zailtasun nabarmenak baitituzte. Hasiera batean, proiektu bat besterik ez da, baina uda ondoren gauzatu daiteke. Emisioei buruzko xehetasunak ere ez dira ezagutzen, baina litekeena da batzuk aurreztaile txikientzat izatea, eta, horregatik, komeni da merkatuko mugimenduak ezagutzea.
Zer dira hispanobonoak?
Hispanobono terminoa aukeratu da Estatuak, baina autonomia-erkidegoen izenean, egingo dituen zorraren jaulkipenak zehazteko. Aspalditik dabiltzan bonu autonomikoen edo bonu patriotikoen bertsio berria izango dira.
Krisiarekin eta Espainiako eskualde askoren asfixiarekin, merkatua konturatu da bonu autonomikoek estali beharreko hutsune batzuk dituztela, inbertitzaileei konfiantza handiagoa emateko.
Hispanobonoek 1.000 milioi euro inguru aurreztuko lituzkete komunitate guztiei
Legez, autonomia-bonuak ez ditu estatuak bermatzen. Autonomia erkidego batek porrot eginez gero, Estatua ez da subsidiarioa eta ez luke ordaindu beharreko zorraz arduratu beharko. Alderdi horrek ezegonkortasuna eta mesfidantza ematen ditu, eta Gobernua zorraren modalitate berri bat abian jartzeko aukera aztertzera eraman du, autonomiak finantzatzeko, baina oraingoan Estatuak abalatua eta estalia. Ohiko bonu autonomikoa eta proposamen berria bereizteko, hispanobono hitza hartu da.
Hispanobonoekin, Ekonomia Ministerioak gainkostuekin amaitu nahi du, administrazio publikoen emisiodiferentziengatik. Gainera, kaudimen-bolumena eta -rating ona duten autonomia-erkidegoek merkatuan sartzea bermatu nahi du. Haren kalkuluen arabera, hispanobonoek 1.000 milioi euro inguru aurreztuko lituzkete komunitate guztiei.
Gainkostuekin amaitu nahi da, administrazio publikoen emisiodesberdintasunengatik.
Hispanobonoa ez da oraindik errealitate bat, udaren ondoren gauzatuko den proiektu bat baizik, kategoria horretako lehen jaulkipenak egitea aurreikusten denean. Espainiako Erresumak zorra jaulkiko du (epe laburrera eta luzera) autonomia erkidegoen izenean, batez ere zor handiena dutenen izenean, besteak beste, Katalunia, Valentzia, Gaztela-Mantxa eta Balear Uharteak.
Nola funtzionatzen dute hispanobonoek?
Ohiko bonu abertzaleen edo zor subiranoaren antzeko egitura izango lukete. Bien arteko aldea da Altxorrak jaulkitako tituluak izango liratekeela, autonomia erkidegoen izenean, eta horiek bildutako dirua banatu ahal izango dute.
Horren abantailetako bat da bolumen handiko emisioak egiteko aukera ematen dutela, eta, beraz, egungoak baino eskaera handiagoa lortuko litzatekeela. Gainera, Altxor Publikoak zuzenean abalatzen dituenez, finantziazio-kostuak txikiagoak izango dira.
Hispanobonoen jaulkipenaren desabantailetako bat, hala ere, arriskuaren zati bat komunitate saneatuei transferitu ahal izatea da, hala nola Euskal Autonomia Erkidegoari eta Nafarroari, ez baitute finantziazio-arazorik. Hispanobonoak jartzeak ez ditu baztertzen erkidego bateko bonu patriotiko partikularren jaulkipenak. Bonu horiek beren prima edo errentagarritasuna handitu lezakete, baldin eta eskualde guztien arriskua hispanobonoen jaurtiketarekin batzen bada.
Nori egiten diote mesede bonuek?
Autonomia-erkidegoei laguntzeko helburu nagusiarekin sortzen dira. Eskualde askok zailtasun handiak dituzte handizkako merkatuetan finantziazioa lortzeko eta hartzekodunei ordaintzeko. Hori dela eta, azken urteotan areagotu egin behar izan dituzte aurreztaile partikularrei zuzendutako zorraren jaulkipenak.
Batzuentzat, ordea, egoera jasanezina da, eta dagoeneko piramide-formako egitura kaltegarriei buruz hitz egiten da inbertitzaile txikientzat. Katalunia, Valentzia eta Balear Uharteak bezalako erkidegoek bonu patriotikoen jaulkipen berriak egin dituzte iaz egindakoen epemuga betetzeko. Burbuila bat sortzeko aukera dela eta, ezinbestekoa da kontsumitzaileei segurtasun eta babes handiagoa emango dieten alternatibak bilatzea. Estatuaren bermearekin zorra sortzea da horietako bat.
Oraindik ez dago igorritako hispanobonorik. Hala ere, ikuspuntu juridikotik, zor publiko subiranoaren edo autonomiko tradizionalaren eskema berari jarraitu ahal izango diote. Izen horrekin epe laburreko nahiz luzeko zorra sor daiteke. Erkidegoek, Estatuaren bermearekin, bonuak jarri ahal izango dituzte bat, bi, hiru, bost, hamar… Gainera, inbertitzaile txikiei zein instituzionalei ere egin ahal izango diete, nahiz eta jaulkipen bakoitzak bere baldintzak bete beharko dituen jaulkipen-liburuxketan.
Inbertitzaile txikiei nahiz instituzionalei zuzenduta egon daitezke.
Partikularrei bonu patriotikoen onura ateratzen ahalko diete, gaur egungo bonu autonomikoek baino berme gehiagoko inbertsio-tresnak izango baitira. Egia esan, Altxor Publikoak jaulkitako tituluen antzeko babesa izango dute, eta berezitasun bat izango dute: ziur asko, merkatura interes handixeagoekin aterako dira.
Non kontratatu ahal izango dira?
Zor publikoa eta autonomikoa bezala, hispanobonoak merkaturatuko dituzten aurreztaile txikiaren gertuko eta aktiboenak bankuak izango dira.
Halakoetan, herritarrak egokitzat jotzen duen titulu kopurua eskatzen ahalko du, betiere aurretik ezarritako gutxieneko inbertsioak errespetatuz. Gaur egun, bonu autonomikoek eta zor subiranoak 1.000 euroko gutxieneko inbertsioak dira. Litekeena da partikularrei zuzendutako hispanobonoen jaulkipenek kopuru bera izatea harpidetza gisa gutxienez.
Zer errentagarritasun eskainiko dituzte?
Autonomia-erkidegoek beren zorra merkatuan jartzeko ordaindu behar dituzten interes-tasa handiak dira irtenbidea bilatzera behartu dituen arrazoietako bat. hispanobonoetan. Partikularrentzako azken emisioetan, eskualde batzuek %5eko eta %5,5eko errentagarritasuna ordaindu behar izan dute. Oso estralurtar bat da, kontuan hartzen bada diruaren interes-tasa ofiziala %1ekoa dela euroaren eremuan.
Hasierako asmoa interes txikiagoak dituzten hispanobonoak jaulkitzea da. Aurreikuspenen arabera, etekinak autonomikoen eta zor subiranoaren artean geratuko dira. Azken horri dagokionez, azken enkanteetan, urtebeterako letrak % 1,7ri esleitu zaizkio; hiru urterako bonuak, % 2,61i; eta hamar urterako bonuak, % 5,403ri.
Autonomia-erkidegoek jasaten dituzten finantziazio-mota handiak, finantziazio-beharra eta merkatuaren konfiantza-falta dira hispanobonoen aldeko apustua justifikatzen duten arrazoi nagusiak, likidezia falta arintzeko.
Proposamena azkartu duen azken gertaeretako bat Gaztela eta Leongo zorraren azken ezarpenaren porrota izan da, eskainitako 200 milioi euroetatik 53 milioi bakarrik lortu baitzituen. Gainera, Murtziak, Kataluniak, Madrilek eta Balear Uharteek urteko %5,5era arteko bonoak ordaindu behar izan dituzte behar adinako eskaera lortzeko.
Bonu horien kostua, komisioen eta errentagarritasunaren artean, ez da bideragarria. Horrek guztiak alarma piztu du eta hispanobonoak bezalako konponbideak bilatu ditu. Kezkak gora egin du autonomia-erkidegoek aurten izango dituzten mugaegunen egutegia ikusita: 35.000 milioi euro inguru.
Zor autonomikoaren zifrek itotzea adierazten dute. 2011n, Espainiako 17 erkidegoek 140.083 milioi euroko zorra metatu zuten, aurreko ekitaldian baino %17,2 gehiago. Zor handiena dutenak Katalunia, Valentzia eta Madril dira, 41.778, 20.762 eta 15.447 milioi euro, hurrenez hurren.
Hala ere, komunitatearen osasun ekonomikoa ezagutzeko zenbatekoa baino gehiago, zorr-erlazioari erreparatu behar zaio BPGarekin alderatuta (hau da, eskualde baten zorra aberastasuna sortzeko ahalmenaren aurrean). Zor gutxien duten erkidegoak Madril (BPGaren gaineko zorraren % 7,9), Euskadi (% 8,1) eta Kanariak (% 8,8) dira. Zor gutxien dutenak izateak ez du esan nahi egoera onean daudenik; izan ere, haien zorraren maila % 3koa baino handiagoa da, eta, aurreikusten denez, zenbait ekitaldi beharko dira horretarako. Katalunia, berriz, BPGaren gaineko zorraren rankingaren buru da, % 20,7koa.
