Herentzia jaso eta banatu behar duten anai-arrebak, elkarrekin bizitzen eta gastuak eta diru-sarrerak partekatzen hasten diren bikoteak edo lagunak, ordainketa bateratuak egin behar dituzten enpresa bateko bazkideak, aldian behin dirua ateratzeko senideen laguntza izan nahi duten pertsona ezgaituak… Banku batean kontu bat ireki nahi duten erabiltzaileen konbinazioak mugagabeak dira, baita haien beharrak ere, baina argi izan behar dute gomendio bat. Sinatzaileek aukeratu egin beharko lituzkete, xedapen-askatasunaren eta konturako nahi duten eraginkortasunaren arabera.
Kontu bat bankuan irekitzean, erabiltzaileak hainbat aukera ditu, kontuan hartuta kontu horretan agertuko diren titularren kopurua eta bakoitzak kudeaketak egiteko izango duen gaitasuna. Banakako kontuetan, pertsona bakarra dago kontratuan, eta hainbat titularrekin partekatzen dira. Horiek ere desberdinak edo bateratuak izan daitezke. Beste aukera bat pertsona baimenduak sartzea da, dirua izan dezaketenak, baina titular izateak dakartzan beste betebehar eta eskubide batzuk ez dituztenak.
Kontu bateratuak edo mankomunatuak
Kontu bateratuetan edo mankomunatuetan bi titular edo gehiago egon daitezke, eta, edozein eragiketa egiteko, denen baimena behar da. Sinatzaileen artean egiten diren eragiketa guztiak kontrolatzeko modu bat da. Aukera dago, halaber, zein eragiketarako (edo zenbatekorako) ez den beharrezkoa izango bakoitzaren sinadura, eta, gainera, proportzio jakin batean (hiru titularretatik bi, eta abar) behar dela ezartzeko.
Kontu bateratuetan edo mankomunatuetan titular guztien sinadura behar da edozein eragiketa egiteko.
Askotan, enpresa batean ordainketak egin behar dituzten bazkideek erabiltzen dituzte. Horietako bakoitzaren sinadurarekin, ziurtatzen da inork ez duela abonurik, transferentziarik edo dirurik egiten multzoak nahi ez badu. Etxebizitza partekatzen duten pertsonentzat ere erabilgarriak dira, eta aldian-aldian diru-sarrerak ematen dituzten kontu bat dute, gastu komunei aurre egiteko: etxebizitzaren ordainketa, gasa, argia. Horrela, beti egunean egotea eta titularretako batek egin dituen gastuak erreklamatu behar ez izatea ziurtatzen da. Gauza bera gertatzen da senideek herentzia jasotzen dutenean. Behar diren ordainketak egiteko -notariotza, oinordetza-zergak-, kontua denen izenean ager daiteke, baina ez dago dirua baterako baimenik gabe eskuratzeko aukerarik.
Baina kontu seguruagoak diren arren eta titularretako batek dirua eramatea edo okerreko ordainketak egitea zaila den arren, formula horrek eraginkortasuna murrizten du, eta ez du funtzionatzen dirua berehala behar den kasuetan.
Kontu ezberdin edo solidarioak
Mota horretako kontuetan bi titular edo gehiago daude, eta edonork izan dezake dirua, erosketak egin edo ordainketak sinadurarekin bakarrik egin. Ez da beharrezkoa gainerako titularrek mugimendurik baimentzea. Kontuak arin funtzionatzen du, eta, berehala dirua behar izanez gero, bereizi gabeko kontua da aukerarik egokienetako bat.
Ohikoa da dirua partekatzen duten senar-emazteek edo senideek kontu bereizigabe bat irekitzea, diru-sarrerak egin eta gastuak kentzeko. Dirua guztiona da, baina titular bakoitzak eskura dezake. Ohikoa da, halaber, aurrezkiak pertsona bakar batenak izatea eta pertsona horrek beste batzuei titular gisa gehitzea. Erabiltzaile askok egiten dute arreta-neurri gisa. Zenbaiten ustez, pertsona hiltzen bada eta banakako kontua badu, oinordekoak dirurik gabe edo diruaren zati bat gabe geratuko dira, baina ez da hala, heriotzaren ondoren, hitzartutakoaren arabera banatzen baita.
Titularkideak legezko betebeharrak ditu Ogasunarekin, diruaren jabea ez bada ere.
Titular berri bat sartzeak, nahiz eta abantaila batzuk izan ditzakeen, eragozpenak ere baditu. Faktore positibo bat da titularkideak dirua erabili eta diru-sarrerak egin ditzakeela bere kontua balitz bezala -hala behar balu bezala agertzen da-. Baina ondorio negatiboak ere sor ditzake, bai diruaren benetako jabearentzat, bai titularkidearentzat.
Bere seme-alabetako bat titular gisa jartzen duen ama baten kasuan -hari kotoia gertatzen bazaio ere-, nahiz eta hark diruaz gozatzen ez duen eta diruaren jabea ez izan, Zerga Agentzian bere izenean dagoen kontu baten jabe gisa ageri da, eta, beraz, urtero aitortu beharko du kontu horrek interes gisa sortu dizkion onurengatik. Diruaren jatorriaz ere galde dakioke, batez ere kopuru handiak diren.
Titular baten heriotza
Familiarentzat ondorio ekonomiko negatiboak izan ditzakeen beste gertaera bat titularretako baten heriotza da. Bere seme-alabetako bat titular gisa jarri zuen jabea hiltzen bada, semeak diruaren erdia har dezake, bere izenean agertzen baita, eta, beraz, anai-arrebek edo oinordekoek beste erdia baino ezingo lukete izan, seme titularra barne. Honek bere zatia atera lezake, amari dagokiona blokeatu egingo litzateke eta gero banatu egingo litzateke oinordekoen deklarazioa egin ondoren.
Gerta daitekeen beste arrazoi bat semea hiltzea da. Kasu horretan, oinordekoek kontuaren saldoaren erdia jasotzeko eskubidea izango lukete, nahiz eta amona izan. Gainera, aurreko kasuan bezala, kontuaren erdia blokeatu egingo litzateke segida argitzeko beharrezko izapideak egin arte. Are gehiago, hildakoaren oinordekoek, aldi berean, ondorengorik badute, segur aski ezingo dute dirua legez utzi, nahiz eta ez dagokiela pentsatu.
Bahitura
Beste arazo bat sor daiteke titularretako batek ez-ordaintzeak pilatzen baditu eta kontu korronte bat bahitu behar bada. Hainbat arrazoirengatik gerta daiteke hori: titular gisa agertzen den pertsonetako batek ez dio Ogasunari zor zaion dirua ordaindu, ez du isunik ordaindu edo, epailearen aginduz, ordainketa bati aurre egin behar dio.
Bi titular badaude, bakoitzari diruaren erdia dagokio eta, bietako bati bahituz gero, muga horretaraino bakarrik egingo litzateke
Kasu horietan, kontua enbargatuko litzateke zor den zenbatekoan. Nolanahi ere, bi titular badaude, horietako bakoitzari kontuko diruaren erdia egokituko litzaioke, eta, oro har, muga horretaraino bakarrik ontziratuko litzateke: zordunak 40.000 euro ordaindu behar baditu eta kontu partekatuan 60.000 badaude, 30.000 euro kenduko zaizkio kontu horretatik. Bidezkoa ez den beste proportzio bat froga badaiteke, bahitura txikiagoa izan liteke. Horrela ezartzen du Tributuei buruzko Lege Orokorrak 171.2 artikuluan
Hala ere, zordunak agiri bidez frogatzen ahal badu funtsak berari bakarrik dagozkiola eta ez zordunari, ez legoke enbargorik. Jabariko hirugarrengotza jarri beharko luke, frogatu beharko luke diruaren benetako jabea dela jabetza horren gaineko eskubidea baliatu eta enbargoa altxatzeko.
Gordailuen Berme Funtsa hainbat titularrekin
Bankuak porrot edo antzeko egoeraren bat izanez gero, Gordailuen Berme Funtsak gordailugileek beren dirua berreskuratu ahal izango dutela ziurtatzen du, 100.000 euroraino. Entitate bat porrotean sartu eta pertsona batek 300.000 euroko kontua izango balu, 100.000 euro berreskuratuko lituzke.
Titular bat baino gehiagoko kontuek badute abantaila bat: bakoitzak gehienezko kopuru hori lortuko luke. Bi titular izanez gero, 200.000 euro emango liekete, eta hiru edo gehiago izanez gero, 300.000 euro guztira.
Utzi kontua zeroan
Edozein kontu ezeztatzeko, haren titular guztiek sinatu behar dute. Baina ez da hori gertatzen titularretako batek kontua zeroan utzi nahi badu. Bietako batek diru guztia edo zati handi bat atera dezake, besteari galdetu gabe; beraz, gero, fede txarrez eginda egon arren, zaila izan daiteke besteek dirua berreskuratzea. Ohikoa da banantze-kasuetan eta titularretako batek gaixotasunik badu, hala nola ludopatia.
Baterako kontuen arazoak (herentziagatiko gatazka, titularretako baten erruz dirua bahitzea, zergadunarenak ez diren kopuruak Ogasunari aitortu beharra…) pertsona baimendu bat izendatuz gero konpontzen dira, titular berri baten ordez. Bai banakako kontuetan, pertsona bakar baten izenean irekita daudenetan, bai kontu partekatuetan: senar-emazteek semea baimendu gisa jar dezakete partekatzen duten kontuan, edo erabiltzaile batek lagun bat sar dezake bere dirua izan dezan, transferentziak agindu ditzan, txekeak sina ditzan…
Titularrak konfiantzazko pertsona bat izendatzen du, bankuko kontuan zenbait eragiketa egin ahal izateko. Askatasun osoa eman diezaiokezu diru guztia eskuratzeko, edo eragiketa batzuk mugatu edo diru-kopuru jakin bat ezarri. Hori baimendunaren sinadura ezagutzeko unean zehazten da, eta gero titularraren beharren arabera alda daiteke.
Era berean, baimena duenak edozein unetan izan dezake dirua edo, eragiketa bat egin behar duen bakoitzean, titularraren sinadura behar du. Hala, eraginkortasuna une jakin batzuetara murrizten da. Titularra ospitalean badago, agiri bat idatz dezake, baimendunari diru-kopuru jakin bat ateratzeko edo helbideratuta ez dagoen zerbait ordaintzeko.
Titulartasun partekatuak sortzen dituen arazo batzuk pertsona baimendu bat izendatzen bada konpontzen dira
Baimenduak ez du Ogasunarekin obligaziorik kontuari dagokionez, dirua izan baitezake, baina ez da Ogasunarena, beraz, ez zaio kalterik egiten, titularrari gertatzen zaion bezala. Kontua bere izenean duen pertsona hiltzen bada, baimendu gisa dituen funtzioak desagertu egingo dira, kontua blokeatu egiten baita eta dirua oinordekoei pasatzen baitzaie, legez, testamentuz edo azken borondateen ziurtagiriz ezarritakoaren arabera.
Edozein organismorekin ez ordaintzeagatik arazorik izanez gero, ez liokete modu negatiboan jasanaraziko kontuaren titularrari, eta enbargoa ezinezkoa litzateke. Titularraren eta baimenduaren arteko arazo bakarra da titularrak, dirua eskuratzeko askatasuna duenez, behar ez dituen kopuruak atera eta kontuko saldoa murriztuko duela.
