Krisi garaian, atera dezaket dirua pentsio-planetik?

Aurreztaile batek pentsio-plan bat kontratatua badu eta ez badu aipatutako kasu horietako bat ere betetzen (erretiroa, lan-baliaezintasuna, iraupen luzeko langabezia edo gaixotasun larria), nahiz eta finantza-egoera oso larria izan, ezin izango du bere planetik dirua berreskuratu, ez eta penalizazioagatiko komisioei aurre egin edo Ogasunera itzuli ere etekina atera dien kenkariak. Inbertsio-funtsetan, kontuetan, gordailuetan edo aurrezki-aseguruetan, ordea, nahi duzunean erabil dezakezu kapitala, kasu batzuetan dagozkien penalizazioak ordaindu ondoren.

Pentsio-planak finantza-produktu oso berezia dira, abantaila asko dituzte, baina baita eragozpen gaindiezinen bat ere. Epe luzerako aurrezki-produktu bat dira, beren ekarpenengatik gaindiezina den fiskalitatea duena, zergadunaren zerga-oinarria murrizten duena. Tresna egokia dira Errenta Aitorpena prestatzeko zergak murrizteko.

Fiskalitatea bere indarguneetako bat den arren, desabantailetako bat likidezia falta da. Partaideak ezin du nahi duenean berreskuratu bere dirua, legean jasotako kasuren bat betetzen badu baizik. Laburbilduz, pentsio-plan bat egoera oso zehatzetan baino ezin da erreskatatu, hala nola partaidearen erretiroan edo iraupen luzeko langabezian, heriotzan, baliaezintasunean edo gaixotasun larrian.

Espainiako pentsio-planak Funtsen eta Pentsio Planen Erregelamenduak arautzen ditu. Lege honetan zehatz-mehatz ezartzen dira pentsio-plan batean inbertitutako dirua berreskuratzeko kasuak:

• Partaidearen erretiroa: pentsio-plana berreskuratzeko arrazoi nagusia da, eta produktua sortu zeneko funtsa adierazten du, hau da, epe luzeko aurrezkia, lan-bizitzatik erretiratzeko adina iritsi ondoren erretiro-pentsio publikoak osatzeko. Espainian, erretiro-adina 65 urtekoa da, eta orduan berreskura daiteke. Planaren zehaztapenek hala aurreikusten badute, erretiroari dagokion prestazioa jasotzen hasi ahal izango da 60 urtetik aurrera.

• Eritasun larria: eritasun larritzat jotzen diren kasu guztietan, partaideak bere pentsio plana ere berreskuratzen ahalko du. Kasu horietan, finantza entitateak medikuaren ziurtagiria eskatuko du egoera frogatzeko. Pentsio plan batzuek diote, halaber, aurrezkiak erreskatatu daitezkeela, gaixotasun larriren bat duen pertsona partaidearen ezkontidea edo harekin bizi diren edo haren mende dauden aurreko edo ondorengo ahaideren bat denean. Entitateak dirua emanen du baldin eta partaideak eritasun larria frogatzen badu, Gizarte Segurantzako osasun entitate eskudunek emandako osasun ziurtagiriaren bidez, edo ukitutakoari kasu egiten dioten entitate itunduek emandako ziurtagiriaren bidez.

  Legearen arabera, gaixotasun larritzat hartuko da pertsona okupatzeko edo ohiko jarduerarako aldi baterako ezgaitzen duen edozein gaixotasun edo lesio, gutxienez hiru hilabeteko epe jarraituan eta kirurgia handiko ebakuntza klinikoa edo ospitaleko tratamendua behar duena. Ondorio iraunkorrak dituzten gaitzak edo lesioak ere aintzat hartzen dira, baldin eta horiek modu partzialean mugatzen badute edo pertsona horren ohiko okupazioa edo jarduera erabat eragozten badute, edo edozein okupazio edo jarduera egiteko ezgaitzen badute, edo beste pertsona batzuk giza bizitzako jarduera garrantzitsuenetara joan behar badute edo ez badute.

• Partaidearen laneko baliaezintasuna: aurreztaileak lesioren bat badu eta lanerako ezinduta dagoen dokumentu publiko batekin (epaimahai mediko bat pasatu ondoren lortutakoa) froga badezake, pentsio-planean inbertitutako dirua ere berreskuratu ahal izango du.

• Partaidearen heriotza: aurreztailea hiltzen bada, haren legezko oinordekoek pentsio-planetik dirua berreskuratu ahal izango dute denbora gehiago itxaron gabe.

• Iraupen luzeko langabezia: partaideak bere lana galdu eta langabezian 12 hilabete baino gehiago irauten badu, bere kapitala erreklamatu dezake eta entitateak eman egin behar dio. Talde honetan sartu ahal izateko, partaideak ez du eskubiderik izan behar kotizaziopeko langabezia-prestazioak jasotzeko, ez eta prestazioak agortu ere. Gainera, eskaera egiten den unean Estatuko Enplegu Zerbitzu Publikoan edo enplegu-eskatzaile gisa eskumena duen erakunde publikoan inskribatuta egon beharko du.

  Beren konturako langileen kasuan, Gizarte Segurantzaren araubide batean sartuta egon badira, dirua beren pentsio-planetik atera ahal izango dute, baldin eta eskaera egin aurreko 12 hilabeteetan etenik gabe lan-eskatzaile gisa agertzen badira.

• Partaidearen mendekotasun larria edo handia, Autonomia Pertsonalaren Sustapenerako eta Mendekotasun Egoeran dauden Pertsonei Laguntzeko Legean arautua. Iragarritako graduetan (mendekotasun larria edo handia) mendekotasun-egoeran daudela egiaztatzen duten pertsona guztiek beren pentsio-planetik dirua berreskuratu ahal izango dute.

Legeak aurreikusitako kasuetako bat ere betetzen ez bada, partaide baten finantza-egoera oso txarra izanda ere, ezinezkoa izango zaio bere pentsio-planetik dirua aurrez berreskuratzea. Enbargo baten aurrean, 55 urteko aurreztaile batek lana du, ez dago gaixorik, baina ezin du hipoteka ordaindu eta etxea galtzeko zorian dago. Pentsio-plan batean 10.000 euro inbertituta izan arren, ezingo ditu erreskatatu, ez baitu betetzen legeak aurreikusten dituen kasu berezietako bat ere.

Epe luzerako aurrezki-produktua denez, pentsio-plan batean kapitala blindatuta dago, legean aurreikusitako egoeraren batean ez badago behintzat. Errege-dekretua argia da, eta pentsio-plan bat erreskatatzea ahalbidetzen duten kasuak ezartzen ditu. Ezin zaio finantza-erakundeari inolako zigorrik ordaindu edo pentsio-planagatik kenkari gisa ordaindutako kopuruak itzuli Ogasunari, dirua berreskuratu ahal izateko. Gehienez ere, partaidea ez badago ados bere pentsio planarekin, bere planeko eskubide kontsolidatuak entitate bereko edo desberdineko beste bati eskualdatu ahal izango dizkio. Eskualdaketa horrek ez dio inolako eragin fiskalik sortuko onuradunari.

Hala ere, badago aukera bat. Baliteke pentsio-planetako dirua berreskuratzeko eskatzea, enplegu-erregulazioko espedienteetako partaideen kasuan. Lana galtzean —eta partaidearen aukerak baloratzen badira (adina eta lan-merkatuan berriz sartzeko aukera)—, litekeena da batzuetan dirua erreskatatzea.

Pentsio-planen fiskalitatea da produktuaren bertute handienetako bat. Lurralde orokorrean, zerga-oinarritik 10.000 eurora murriztu daitezke 49 urte arteko aurreztaileak, eta 12.500 euro urtean 50 urtetik gorakoak. Lehenengo kasuan, gehienez ere, kopuru horrek lanaren etekin garbien eta jarduera ekonomikoen baturaren %30 izan behar du. 50 urtetik gorakoen kasuan, portzentajea% 50 da. 8.000 eurotik beherako lan etekin garbiak eta jarduera ekonomikoak dituzten ezkontideek ezkontidearen planera egiten diren ekarpenak murrizten ahalko dituzte, 2.000 euroko mugarekin.

Euskal Autonomia Erkidegoan, partaideek 8.000 euroraino murriztu dezakete beren zerga-oinarria pentsio-planetara egindako ekarpenengatik. 52 urtetik gorakoentzat, muga 1.250 euro gehituko da 52 urtetik gorako urte bakoitzeko, eta gehienez ere 24.250 euro 65 urte edo gehiagoko partaideentzat. Ezkontideak urtean 8.000 eurotik beherako errentak lortzen baditu zerga-oinarri orokorrean, ezkontidearen planera egiten diren ekarpenak murrizten ahalko dira, 2.400 euroko mugarekin.

Nafarroan, fiskalitate desberdina dute. Kasu horretan, zerga-oinarriaren txikipenak 8.000 eurokoak izanen dira urtean 50 urte bitarteko partaideentzat, eta 12.500 eurokoak adin horretatik gorakoentzat. Lehenengo kasuan, ekarpen kengarriak ezin dira izan lanaren etekin garbien eta jarduera ekonomikoen baturaren %30 baino gehiago. 50 urtetik gorakoen kasuan, portzentajea% 50 da. Bestalde, 8.500 eurotik beherako lan etekin garbiak eta jarduera ekonomikoak dituzten ezkontideek ezkontidearen planera egiten diren ekarpenak murrizten ahalko dituzte, 2.000 euroko mugarekin.

Lurralde orokorrean, pentsio-planen prestazioak kobratzearen fiskalitatea ez da Euskadikoa bezalakoa.

Dirua errenta gisa berreskuratzen bada, zerga-oinarri orokorrean integratzen da inolako murrizketarik gabe. Aldiz, aurreztaileak kapital moduan itzultzea erabakitzen badu, jasotakoaren %100 lan etekintzat hartuko da. PFEZaren azken legean sartutako zerga-berrikuntzekin (2007ko urtarrilaren 1ean sartu zen indarrean), desagertu egin da data horretatik aurrera (2007ko urtarrilaren 1ean) egindako ekarpenentzat kapital moduan egindako erreskateen %40ko murrizketa.

Jakina, planaren zati bat erreskatatu daiteke eta, gero, ahal denean, ekarpenei eutsi. Bankuak kobratuko dituen komisioak planean jasotakoak izanen dira eta ez dira aldatuko produktua ateratzeagatik. Ezein entitatek ezin du zigorrik aplikatu partaide batek bere planetik dirua atera nahi duenean horretarako eskubidea duelako (langabezian geratu delako, gaixo dagoelako, etab.). ). Gainera, dena nahiz zati bat erreskatatzen bada, prestazioen kobrantzaren fiskalitatea ez da aldatzen -lurralde orokorrean edo Euskal Herrian dagozkien fiskaltzak aplikatzen dira-.