Ekonomian, adibide askok erakusten dute dena ez dela beltza, eta dena ez dela zuria. Herritar asko saiatzen dira ulertzen nola eragiten dioten mugimendu jakin batzuek beren poltsikoari eta eguneroko bizitzari, baina errealitateak azalpen oso konplexuak eskatzen ditu. Adibidez, petrolioa igotzen denean gasolinaren prezioa zergatik igotzen da eta urre beltza jaisten denean gure ibilgailuen erregaia ez da ia nabaritzen? Bankuen arloan, une honetan bezero askok egiten duten galdera hori bera da: zergatik ez dira ia jaisten interes-tasa ofizialak kreditu pertsonaletan aplikatutako tasak? Azken urtean, Europako diruaren prezioa %4,5etik %1era jaitsi da. Hala ere, bankuek ez dute oraindik diruaren prezioa jaitsi kreditu pertsonal berriengatik kobratzen dituzten interes-tasetan. 2008ko martxoan, mailegu horien batez besteko interes-tasa %9,83koa zen; 2009ko martxoaren amaieran, %9,73koa zen, hau da, 0,1 puntu portzentual gutxiago. Kreditu-tentsioa eta berankortasunaren igoera dira bankuek mailegu-motak murrizteko duten erresistentziaren arrazoi nagusiak. Analista gehienek diote maileguak garestituko direla egoera finantzarioa normalizatu arte.
% 10eko kredituak
Teorian, Euriborraren ibilbidea, gordailuen ordainketa eta hipoteka eta mailegu pertsonalei aplikatutako interes-tasak paraleloan doaz. Ofizialen tasak jaisten badira, Euriborrak eta finantza-produktuei aplikatutako gainerako interes-tasek ere jaitsi behar dute. Aldiz, tasa ofizialak eta Euriborra igotzen badira, gordailuen errentagarritasuna handitu eta kredituak garestitzen dira. Praktikan, egia da erakundeek ahalik eta gehien doitzen dutela gordailuen ordainsaria, tasak jaisten direnean, eta eskaintzen dituzten interes-tasak Euriborraren oso antzekoak dira. Azken hilabeteetan, adibidez, gordailuen errentagarritasunak asko jaitsi dira, interes-tasa ofizialek eta Europako indizeek izan duten beherakada handiaren ondorioz. Zehazki, azken hori (hipoteken kostua kalkulatzeko erreferentzia dena, baina baita gordailuek eskaintzen duten ordainsaria ere) jaitsi egin da 2008ko uztailaren %5,39tik aurtengo apirilaren %1,77ra. Hala, joan den urteko uztailean% 6ko UTBko gordailuak merkaturatzen hasi ziren urtebetean, eta gaur egun interes handiena% 3koa da. Eperako ezarpenetan argi ikusten da interes-tasa ofizialen beherapena.
Erakundeak uzkurragoak dira beren hipoteka eta maileguen diferentzialak murrizteari dagokionez, nahiz eta hazkunde ekonomikoaren etapetan, eskumen-arrazoiengatik, horretara behartuta dauden. 2002. urtean, ekonomia moteltzen ari zen arren (“puntocom” direlakoen burbuilaren leherketaren etapa zen), bankuek % 0,10erainoko diferentzialak eskaini zituzten hipoteketan (aldi berean, Europako interes-tasak % 4,5etik % 2ra jaitsi ziren).
Interes-tasak %1era jaitsi dira, eta mailegu pertsonalak, berriz, %10 inguruan dabiltza.
Egungo krisiaren aurrean, bankuek eta kutxek ez dute islatzen maileguen tasen beherakada (2008ko amaierako %4,5etik egungo %1era jaitsi dira). Espainiako Bankuaren datuen arabera, bankuek, aurrezki-kutxek, kooperatibek eta kredituko finantza-establezimenduek batez beste %10,25eko UTBa kobratzen zuten martxoan, urtebetera arte kontsumorako beste mailegu bat emateagatik. 2008ko martxoan %10,59 eskatzen zuten, eta urtarrilean %11,93. Kreditu-mota hori gehien garestitu duten erakundeak kutxak dira; izan ere, urtarrilean kontsumorako kredituak eskaintzen zituzten %13,18ko UTBan (2008ko urtarrilean baino ia bi puntu gehiago); bankuek, berriz, %11,58ko UTBa eskatzen zuten, aurreko urtean baino %10,67 gehiago. Beherapena nabaritzen da urtebete baino gehiagotik bost urtera bitarteko maileguetan: urtarrilean, % 9,29 ziren, eta martxoan, batez besteko tasa % 8,23koa zen, ehuneko puntu bat baino gehiago txikiagoa. Datuek, nolanahi ere, batezbestekoak islatzen dituzte, eta horrek esan nahi du oso litekeena dela tasa altuagoak eskatzen dituzten entitateak aurkitzea, bai eta% 14ra iristen diren eskaintza batzuk ere.
Zergatik ez dira jaisten?
Erakundeek maileguak lasaitzeko duten tartea azaltzen duen datu bat da emandako kredituek zenbat gordailu babesten dituzten ikustea. Maileguak konpentsatzeko adinako maila altuko gordailuak hartzeko gai ez badira, interes-tasak ez jaistera behartuta egongo dira, haien emaitzak arriskuan egongo baitira, Self Bankeko analista den Covadonga Fernándezek dioenez. Urteko lehen hiruhilekoan bakarrik, bost finantza-erakunde handiek %5 eta %33 bitarteko beheraldia izan dute aurreko urteko epe berarekin alderatuta.
Entitateen balantzearen %80 inguru gordailu eta funts propioekin finantzatzen da, kopuru handia. Hala ere, azken hilabeteetan bankuak diru gutxiago jasotzen hasi dira gordailuen bidez, hain zuzen ere haien ordainsariak ez direlako hain erakargarriak aurreztaileentzat. Izan ere, produktu horien bidez lortutako aurrezkiaren zifrak jaisten ari dira. Urtarrilean, 51.877 milioi euro jaso ziren gordailu berrietan, baina otsailean, zenbatekoa 42.396 milioiraino jaitsi zen, %18 gutxiago, Espainiako Bankuaren datuen arabera. Eta gordailuen erakarpenak behera egiten jarraitzen badu, erakundeek “beren mailegu pertsonalen interes-tasei eutsi beharko diete”, Covadonga Fernándezek dioenez. Rafael Pampillón Enpresa Institutuko irakaslearentzat, bankuek maileguak merkatzeko duten erresistentziaren azalpen nagusia berankortasunaren igoera handian dago. Martxoaren amaieran, hipoteka-berankortasunaren tasa % 4,04ra iristen zen Espainiako finantza-erakundeen multzoan, hau da, emandako 100 mailegutik lau ez dira kobratzen. Sistemaren tasa historiko altuena. Mailegu pertsonalen alorrean, tasa %7tik gorakoa da (emandako 100 mailegutik zazpi baino gehiago ez dira kobratzen). Hori dela eta, bankuek orain beldur handiagoa dute maileguak emateko. Egiten dute, baina ez kobratzeko aukera gehiago dagoenez, aplikatzen diren tasak ez dira jaisten, nahiz eta Euriborrak edo tasa ofizialek egin.
Berankortasun handiagatik ez kobratzeko beldurraren aurrean, bankuek ez dituzte aplikatzen tipoen jaitsierak
Interes-tasak jaitsi arren, zaila da iraganean onartutako kredituak kobratzea. Merkatari batek kilo bat patata eskatzen badu eta bi kilo ematen badizkio prezio berean, teorian patata merkeenak sal ditzake, saltzeko gehiago baitu (tasek behera egiten badute, kredituak merkeago eman daitezke, bankuak bere irabazi-marjina zaintzen jarraituko baitu). Hala ere, patata-kargamentuan asko ustelduta badaude, dendariaren erreakzioa prezioak igotzea izango da. Kredituekin berdin gertatzen da: iraganean emandakoetatik asko kobratzen ez direnez, bankuak ezin du guardia jaitsi eta merkeenak ematen hasi (nahiz eta orain horien kostua txikiagoa izan tasak jaisteagatik), birfinantzatu egin behar delako eta edozein bidetatik kobratu gabeko maileguetatik dirua lortzen saiatu.
Zaila da, beraz, mailegu pertsonalak merkeagoak izateko data jartzea, baina badirudi finantza-egoera lehenago normalizatu behar dela, eta horrek suspertze ekonomikoa eskatzen du. Beraz, interes tasek handiak izaten jarraituko dute eta ez dira beherantz doituko, nahiz eta tasa ofizialak jaisten jarraitu.
Kontsumorako kredituen interes-tasa altuek eta erakundeek ezartzen dituzten emakida-baldintzen gogortasunak eskaera txikiagoa eragiten dute. Espainiako Bankuaren Aldizkari Ekonomikoan ageri den banku-maileguei buruzko azken inkestaren arabera, 2008ko azken hiruhilekoan, Espainiako bankuek zorroztu egin zuten etxeetarako eta enpresetarako kreditu-eskaintza, aurreko hiruhilekoei ez ezik, Europako Batasuneko gainerakoei ere dagokienez. Bezeroek nomina, ordainagiriak helbideratzen badituzte eta produktu gehiago sinatzen badituzte soilik beheratuko dituzte entitateek beren interes-tasak.
Gainera, interes-tasak aldatu egiten dira diruaren helburuaren edo erabileraren arabera. Ikasketak finantzatzeko kredituak merkeenak izaten dira; ondoren, autoak finantzatzeko kredituak. Zertxobait garestiagoak dira bidaiak, erreformak edo bestelako apetak edo kontsumo-ondasunak finantzatzeko erabiltzen direnak. Horien kostua ere handiagoa da, epe laburragora amortizatu nahi badira.
- Caja Madrid-ek iaztik dauka “Kreditu Gehiago”, %7,60ko interes-tasa finkoarekin, ibilgailua erosteko. 2009an, aplikatutako interes-tasa ez da aldatu 2008koaren aldean. 60.000 euro bitarte eska daitezke, 96 hilabete bitarte itzultzeko. Mailegu honek% 1eko irekiera-, azterketa- eta ezeztapen-komisioa aplikatzen du.
- Banestok ere ez ditu aldatu 2009an “15-30-40” maileguaren baldintzak (aldaezinak mantentzen ditu 2008arekin alderatuta, produktua martxan jarri zuenean). Mailegu honekin, hasieran eskatutako kapital guztia 15, 30 edo 40 hilabeteren buruan berreskura daiteke. Lehenengo sei hilabeteetan ez da inolako interesik aplikatzen, nahiz eta gainerako hilabeteetan interesa %10,90 eta %12,30 artekoa izan.
- Banco Popular-ek %7ko hobaria duen kreditu pertsonala eskaintzen du lehen urtean, eta gainerakoa EDBko batez bestekoan, %9 ingurukoa.
- Bancaja, nomina helbideratuta badago, %8tik %9ra bitarteko interesa eskaintzen du.
- Banco Sabadellen “BS Crédito Familiar” mailegua merkaturatzen du. Erakundeak aukera ematen du produktua interes finkoan (%10ekoa) edo aldakorrean (Euriborrari lotua gehi %4ko diferentziala) harpidetzeko. Amortizazio-epea 96 hilabetekoa da gehienez, eta 60.000 euro bitarte eska daitezke. Irekiera-komisioa %1,9koa da, azterlanekoa %0,5ekoa eta kitapen aurreratu edo osokoa, %3koa tasa finkoko maileguetan eta %1,5ekoa interes aldakorreko maileguetan.
- (e)n Cetelem Bankua 25.000 euro inguruko auto berri bat %80an finantza daiteke %10,56ko kredituarekin 36 hilabeterako. Tasa txikia, amortizazio epea luzatzen bada. Entitateak %10,03ko interesa eskatzen du 48 hilabeterako mailegua sinatzen bada. Urtebetean finantzatzen bada, tasa %14,67ra igotzen da. Entitate honetan, erreformak egiteko maileguak zertxobait garestiagoak dira. Urtebetera, 20.000 euroko erreforma finantzatzeko,% 16,12 hamabi hilabetera,% 11,96 36 hilabetera edo% 11,42 48 hilabetera.
