Irudia: Jeffrey Beall
Abokatuak, medikuak, iturginak…, profesional askok ordaintzen dute plus bat telefono-gidan izena nabarmentzeko, baina beste erabiltzaile batzuk ere ez dira agertu nahi. Telefono-gidan agertzea ez da nahitaezkoa. Linea finko berri bat kontratatzean, enpresa operadoreak bezeroaren baimena izan behar du direktorioan sartzeko, eta, gainera, edozein unetan telefono-aurkibidetik kentzeko eska dezake. Indarrean dagoen legeria oso argia da datu pertsonalen babesari dagokionez, eta linea finko bat lortzeko telefono-izapide estandarrean beti sartu behar da bezero berriak bere datuak gidan sartu nahi dituen ala ez.
Telefónica, Espainiako telekomunikazio-konpainiarik garrantzitsuena eta gainerako enpresa gehienek erabiltzen duten kable-sarearen jabea da, eta bezeroaren baimena eskatzen du, bai linean alta emateko web-inprimakian (www.telefonicaonline.com), bai teleoperadore batek 1004 bezeroarentzako arreta-linean egiten duen galdetegian. Zenbaki horretara deitu behar dute erabiltzaileek bezero direnean, eta gidan agertzen dira haien datuak, zenbaki horretatik ezabatzeko erabakia hartzen badute. Baja emateko kontaktua ezabatu nahi den telefonotik egin behar da. Teleoperadoreak, dokumentuaren zenbakia egiaztatuta, deia egiten duena linearen titularra dela egiaztatzen duenean, telefono-gidaren web-bertsiotik gehienez hamar eguneko epean baztertuko ditu datuak, eta inprimatutako bertsioaren hurrengo argitalpenetik aurrera.
Beste enpresa batekin kontratua izanez gero, Telefónicaren plana operadore berrira aldatzeko prozeduran berriro kontsultatuko da telefono-direktorioan agertu nahi den ala ez. Jazztel (1074 zenbakira deituz) eta Alorekin (902010192 zenbakira deituz), adibidez. Kasu horietan, erabiltzailea gidan agertzen bada eta kanpoan utzi nahi badu, hornitzailearen bezeroarentzako arreta-zenbakiarekin jarri behar da harremanetan. Prozedura Telefónicarena bera da, eta kasu guztietan izapidea doakoa da.
Datuen babesa
Gai honetan pertsonen eskubideak babesten dituen esparru-legeria datu pertsonalak babesteko 15/1999 Lege Organikoa da. 6. artikuluan adierazten da datu pertsonalak tratatzeko “ukituaren baimen argia beharko dela, legeak besterik xedatzen ez badu behintzat”. Era berean, 30. artikuluan ezartzen da erabiltzaileek “eskubidea izango dutela, aldez aurretik eskatuta eta gasturik gabe, dagozkien datuen tratamenduari aurka egiteko; kasu horretan, baja emango zaie tratamenduan, eta bertan agertzen diren informazioak bertan behera geratuko dira, eskatze hutsarekin”.
Zehatzago esanda, Telekomunikazioei buruzko 32/2003 Lege Orokorraren 38. artikuluak dio komunikazio elektronikoen zerbitzuetarako abonatuen gidak egin eta merkaturatzea eta horiei buruzko informazio-zerbitzuak lehia askeko erregimenean emango direla. Nolanahi ere, abonatuei bermatzen zaie beren datu pertsonalak babesteko eskubidea, gida horietan ez agertzea barne.
Datuak Babesteko Espainiako Agentziak legeria aplikatzen dela zaintzen du, erreklamazioei erantzuten die eta ez-betetzeak kontrolatu eta zigortzen ditu.
Zerbitzu Unibertsalari eta Erabiltzaileen Babesari buruzko Erregelamendua ere, V. tituluan, gaiaren gainean zabaltzen da. Araudi guztia Industria, Turismo eta Merkataritza Ministerioaren mendeko Telekomunikazio eta Informazioaren Gizarterako Estatu Idazkaritzaren web orrian dago eskuragarri. Datuen Babeserako Espainiako Agentzia da erabiltzaileen eskubideak berreskuratzeko ardura duen erakunde publikoa. 1993an sortu zen, eta legediaren aplikazioaz arduratzen da, eragindako erabiltzaileen erreklamazioei kasu egiteaz eta ez-betetzeak kontrolatzeaz (eta, batzuetan, zehatzeaz). Bere webgunean azaltzen da zein prozedura jarraitu behar den salaketa bat ez bada egiten, eta baliozkoa izango da hori frogatzen duten frogak izanez gero. Era berean, hainbat karta-eredu jartzen dira erabiltzaileen eskura, agentzia berean erreklamazioak egiteko.
Dei komertzialak
Erabiltzaile bat gidatik ezabatu nahi izatera gehien bultzatzen duen arrazoietako bat bere inpotentzia da, mota guztietako produktuak, ikastaroak, sustapenak eta abar eskaintzen dizkioten dei jarraituen aurrean, enpresa askok orri zuriak erabiltzen baitituzte bezero berriak erakartzeko. Askotan, saltzaileek sei edo zazpi aldiz ere deitzen diote erabiltzaile berari, nahiz eta eskaintza lehen aldiz interesatzen ez zitzaionetik erantzun duen.
Sustapenak eskaintzeko etengabeko deiak dira telefono-gidan ez agertzeko arrazoi nagusietako bat
Printzipioz, telefono-gidak datu-iturri publikotzat hartzen dira; beraz, legezkoa da publizitaterako erabiltzea, baldin eta pertsona batek hitz egiten badu eta ez grabazio bat (kasu horretan legez kanpokoa da). Nolanahi ere, erabiltzaileak dei komertzialik ez jasotzeko eskubidea du, hala nahi badu. Saltzaileari bere datu-basetik ezabatzeko eskatze hutsarekin nahikoa izan beharko luke; hala, 15/1999 Legearen 30. artikuluak adierazten duenez, “interesdunek eskubidea izango dute, aldez aurretik eskatuta eta gasturik gabe, dagozkien datuen tratamenduari aurka egiteko; kasu horretan, tratamenduan baja emango zaie, eta bertan agertzen diren informazioak bertan behera geratuko dira, eskatze hutsarekin”.
Aukera onena, ordea, telefono-zerbitzua ematen duen enpresari bere datuak, gidan jasota egon arren, merkataritzarako ez erabiltzea da. Kasu horretan, zure telefono-zenbakiaren aurretik “p” letra agertuko litzateke inprimatutako edizioan, eta marka horrek adierazten die enpresei ezin dutela zenbaki hori erabili promozioen berri emateko.
