Zer da txitxarroa kontratatzea? Gezurra badirudi ere, ez da elikaduraren gaia, errenta aldakorrean inbertitzeko modua baizik. Txitxarroa, azken batean, burtsako argotean oso merkeak diren eta burtsan likidezia gutxi duten balioak izendatzeko erabiltzen den hitza da. Igoera edo jaitsiera handiko uneetan, merkatuko joera handitzen jarraitzen dute. Bigarren lerroko balioak dira, arrisku handikoak. Lurrunkortasun handia eta likidezia txikia duten balioak dira, eta arrisku-indize handiko balioak dira.
Kotizazio txikia
Txitxarroak finantza-arazo akusatuak dituzten sozietateei dagozkie, baita ordainketa-etenduran daudenei ere. Inbertitzaileek beren kotizazio txikia kontratatzearen arrazoia da; ziur aski, kotizazio hori ez da jaitsiko, segur aski, gerora igoeraren bat egiteko aukera gutxi baitago. Hala ere, eragozpen nagusia eroslerik ez aurkitzeko aukeraren aurrean duen likidezia da. Abengoa, Aforasa, Avanzit, Lingotes Especiales, Reno de Medici edo Sniace dira burtsan kotizatzen duten eta baldintza horiek betetzen dituzten enpresen adibide batzuk. Enpresa horietako askok free flota minimo batekin kotizatzen dute Espainiako merkatuan (jatorrizko termino anglosaxoia, “flotazio librea” hitzez-hitzezko itzulpena duena). Baloreen merkatuan askatasunez kotizatzen duen konpainia baten kapital sozialaren zatia izendatzeko erabiltzen da); hala, paperezko edo diruzko edozein presiok prezioa desitxuratu dezake.
Likidezia gutxiko balioak eta balio lurrunkorrak dira, eta paperaren edo diruaren edozein presiok prezioa desitxuratu dezake.
Arrisku hori kapital flotatzailearen balizko manipulazioak eragiten du, esfortzu minimoaren legearen pean balioa egiten eta desegiten duten broker batzuen jarduketaren bidez (inbertitzaile txiki eta ertainak ez daude erabat ados), AEMECek (Burtsan kotizatutako enpresetako Akziodun Minoritarioen Espainiako Elkarteak) dioen bezala, horrelako akzioetan gardentasun handiagoa eskatzen baitute.
Txitxarroaren ezaugarriak
Nola identifika dezake alderanzgailuak balio horietako bat? Burtsako inbertsioan gutxien bizi direnei arazo larriak sor dakizkieke ekintza horiek identifikatzeko. Baina haien nortasun-ezaugarriak, nahastezinak egiten dituztenak, argiak dira:
Kapitalizazio txikia dute, eta, beraz, haien likidezia merkatu jarraituan kotizatzen duten gainerako balioak baino txikiagoa da. Hain zuzen, azken izendatzaile hori burtsako analisten ustez ez da oso gomendagarri egiten aurreztaile txiki eta ertainarentzat. Izan ere, une jakin batean akzioak saldu nahi baditu, agian ezingo du saldu, eta lortzen duenean, gehienetan, gaizki saltzen dira, hau da, erositako prezioan baino merkeago saltzen dira.
Prezioetan izaten diren aldaketak indartsuagoak izan ohi dira, bai gorantz bai beherantz, beste ekintza-mota batzuekin alderatuta, hala nola blue-chipekin. Maila jakin bateko eskari edo eskaintza batek prezioak nabarmen gehitzea edo gutxitzea ekar dezake. Alde horretatik, ekintza manipulagarriagoak dira poltsaren edozein indizetan kotizatzen dutenak baino, eta, alde horretatik, inbertitzailea babesik gabe dago finantza-bitartekari jakin batzuek aplikatzen dituzten estrategien aurrean. Broker batzuek horrelako ekintzak erostea gomendatzen dute, une horretan kotizatzen duena baino askoz garestiagoa den prezio objektiboa ezarriz, baina, egia esan, ez dira inoiz (edo oso epe luzean) helburu horiek beteko. Kasurik ezagunenetako bat Terraren ekintzena da. Izan ere, erori baino lehen, analista batzuek gomendatu egiten zituzten, 100 eurotik gorako prezio objektiboarekin.
Txitxarroek %50eko edo %100eko balio-handitzeak lor ditzakete urtean
Enpresa txikiak dira, ibilbide historiko gutxikoak, eta, lurrunkortasun handia dutenez, inbertsore ‘motzagoen’ borroka-eremua dira. Inbertitzaile horiek aldi laburrenetan jarduten dute, eta horietako asko beren ekintzen inguruko zurrumurruen babesean aritzen dira. Horregatik, balio horietan inbertitzaile partikularrak babesik gabe daude, edozein mugimendu eginez gero diru asko gal baitaiteke, baita irabazi ere.
Alderdi positiboa da inbertitzaileak lor ditzaketen balio-handitze handiez balia daitezkeela, azken bost urteetan gertatu den bezala. Avanzit-ek, Mecalux-ek, Funespañak edo Ercros-ek, adibidez, %50etik %100era bitarteko balio-handitzeak metatu dituzte urtean; kopuru hori Ibex-35eko blue-txipek aurkeztutakoetatik (Banco Santander, BBVA, Endesa, Iberdrola eta Telefónica) oso urrun dago.
Txitxarrotxoak txitxarroen azpitalde bat dira, eta arrisku handiko baloreetarako erabiltzen da izen hori, burtsa-merkatuko balio handienetarako. Oso likido gutxi dira, eta, batzuetan, ez dute kotizatzen; beraz, oso arriskutsuak dira inbertitzaile-profil guztientzat. Oso lurrunkorrak ere badira, txitxarroak baino askoz gehiago. Hilabete gutxitan kapital bat 10 edo 15 aldiz biderka dezakete.
Ezaugarri horiek direla eta, burtsa-merkatuko analistek ez dituzte egokitzat hartzen inbertsore ertainarentzat, eta inbertitzaile oldarkorrek edo merkatuaren bilakaeraren etengabeko zain daudenek bakarrik haztatzen dituzte beren zorroan horrelako inbertsioak. Befesa edo Testa Inmuebles dira merkatu jarraituan kotizatzen duten eta sailkapen horri dagozkion enpresen adibide batzuk. Enpresa batek ordu gutxiren buruan bere balioa bikoizteak (kapital flotatzailearen %3 baino gutxiago) erakusten du zenbaterainoko kaltea egin diezaiokeen inbertitzaile txiki edo ertainari horrelako ekintzak erosteak.
Ezaugarriak:
- Oso arrisku handiko balioak dira.
- Likido gutxi dira, oso txikiak direlako eta merkatuan ekintza gutxi dituztelako. Oso lurrunkorrak dira.
- Kotizazioan %15erainoko gorabeherekin mugi daitezke.
- Atzeraldian dauden Espainiako enpresa gehienak txitxarroak dira.
- Maila jakin bateko eskari edo eskaintza batek prezioak nabarmen gehitzea edo gutxitzea ekar dezake.
Zergatik igotzen da txitxarroa? :
- Haien kotizazioak hondoratuak edo gutxienekoak direlako.
- Berraktibatze-neurriek egoera okerrenean dauden balioei laguntzen dietelako.
- Errenta finkoa errenta aldakorrera eskualdatzeagatik.
- Izan ere, "handiak" egoera txarrean dauden balio horien alde daude, ahalik eta errentagarritasun handiena lortzeko.
