Zerga Lege Orokor berriak (LGT), 1963tik indarrean dagoen Konstituzioaren aurreko araudia ordezten duenak (hein batean 1985ean eta 1995ean berritua), datorren ostegunean, uztailaren 1ean hartuko du indarra, Ogasuneko ikuskatzaileek eta aholkulari fiskalek haren eraginkortasunari buruz egiten dituzten kritiken artean, nahiz eta azken horiek beren puntu eztabaidatuenetako batzuk aldezten dituzten. Bi taldeak bat datoz, ordea, testu berriarekin egin beharreko lehen erronka aurreko abendutik “gelditutako” milaka zehapen-espedienteei aurre egitea dela (haien ebazpenean bakarrik).
“Geldirik” dauden espedienteak
Ikuskatzaileek eta aholkulariek “auto-ilara” kalifikazioa erabiltzen dute LGT duela ia zazpi hilabete argitaratu zenetik espedienteen pilaketa jendetsua definitzeko, nahiz eta ez duten ausartzen kuantifikatzen, ez prozeduren bolumenean, ez ondorio ekonomikoan. Hala ere, 2003an kobratutako zehapenei dagozkien zifrak kontuan hartuz gero, Zerga Agentziak egindako urteko diru-bilketaren azken txostenean barne, egiteke dauden zenbatekoak, guztira, 125 milioi eurotik gorakoak izan daitezke.
Ekonomia eta Ogasun Ministerioak onartzen du “arazo bat” dagoela gai honetan, nahiz eta urtearen bigarren erdian kaudimena izango duen. Hala ere, profesionalek ohartarazten dute zehapen-erregelamendurik gabe (hura indarrean sartzea berandutuko da, udazkenera arte, gutxienez) “konplikatua baino gehiago” izango dela espediente horietako asko ebaztea. Praktikan, horrek esan nahi du lege berria datorren astearen amaieran aplikatzen ahal bada ere, ezer gutxi egin ahal izango dela oraingoz metatutako lan handia arintzeko.
Estatuko Ogasuneko Ikuskatzaileen Lanbide Antolakundeko kideek (APIFE) badute jada, gainerako kideek bezala, “destajuan” lan egin beharko dutela espediente guztiak abenduaren 31 baino lehen ebazteko. Etorkizuneko zerga-araudiarekin batera doan xedapen iragankor baten arabera, data horretatik aurrera iraungi egin litezke. Ahalegin handiagoa egin beharko da, legezko beste epe batzuk bete behar baitira, zergadunari jakinarazi eta ebazpena irmo bihurtu bitarte hilabete baino gehiago iraun baitezake.
Legezko epeak
Hain epe laburrerako onuradunak dira fiskalarekin kontuak dituztenak, zorrak ahaztuta dituztela ikus baitezakete. Hala ere, Ekonomialari Aholkulari Fiskalen Erregistroak (REAF), uko eginez gero aurreikusitako % 25eko deskontuaz baliatzeko edozein zehapenen aurka errekurtsoa jartzea gomendatu zuenak, negatibotzat jotzen du erregelamendua indarrean sartzeko atzerapena; izan ere, bai Administrazioak bai partikularrek “oso denbora gutxi” izango dute arau “oso konplexuak” aztertzeko eta aplikatzeko, eta hori “ez da segurtasun juridikorako agertokirik egokiena”.
“Tributu-arauaren aplikazioko gatazka” da legeria berriaren beste puntu eztabaidagarrietako bat, eta haren subjektibotasun handia eta zehapen batzuen urritasuna ere kritikatzen dituzte. Ikuskatzaileek baztertu egiten dute “lege-abusu” kasuak zehazki arautzen dituen lehen sistema, uste baitute ez duela egungo “permisibitatea” geldiarazten iruzur “sofistikatuagoarekin” eta “finantza-ingeniaritzarekin”. Kexu dira, halaber, gai horiengatiko zehapenak kendu direlako eta pertsona bakarreko organo berri batzuek ebazten dituztelako, Ikuskatzailetzarekin zerikusirik ez dutenak, sei hilabeteko epean erabakia hartuko baitute.
Ikuskatzaileei ere ez zaizkie gustatzen akta berriak adostasunez egitea, zenbait datu ezin direla egiaztatu ebatz baitaiteke. Gatazka horiek epaitegietara eraman beharrean, Agentziako profesionalak edo bere nagusiak argituko ditu zalantzak, eta horrek ez die ateak ixten “eragin politikoei”. Azkenik, ikuskapen-lanak amaitzeko epea (urtebete) luzatzeko eta zergadunen banku-kontuak ikertzeko beharrezko izapideak kentzeko eskatu dute. Eskaera horiek “justifikatu gabetzat” jotzen dituzte zerga-aholkulariek.
