Bipedalismoa, jarrera tente bat hartzeko eta bi hanken gainean ibiltzeko gaitasuna, gertaera erabakigarria izan zen gizaki modernoen etorkizuneko agerpenerako. “Science” aldizkariak gaur argitaratu duen ikerketak erakutsi duenez, lokomozio-modu hori susmagarria baino askoz lehenago agertu zen, duela sei milioi urte Kenyan bizi izan zen hominido moduko batean baitzegoen.
Garai hartan, klima-aldaketa bortitza gertatu zen Afrikan. Baso hezeen hedadura murriztu zen, eta primateetan habitat berrietara egokitu behar izan zen, ordura arte zuhaitzetatik jaitsi beharrik izan ez zutenak. Tente ibiltzeak abantaila asko zituen zuhaitzik gabeko agertoki batean. Bi gorputz-adarretan, sabanan barrena ibiltzea ez ezik, horizontea begiratzea ere errazagoa zen, espezie arriskutsurik ote zegoen begiratzeko. Hala ere, bipedalismoaren ebidentzia zaharrenak bi milioi urte berriagoak ziren. “Austrolopithecus anamensis”, Turkanako aintzira (Kenya) inguratzen zuen eremuan landarez elikatzen zen beste giza arbaso bat.
Baina “Science”-en zehazten den ikerketak erakusten du askoz lehenago hominido-espezie bat egon zela Afrikan, tente zebilena. Probak femur ia ukitu baten azterketatik datoz. Beheko gorputz-adar bateko hezur hori “Orrorin tugenensis” espezieko indibiduo batena izan zen, eta Frantziako zientzialariek 2000. urtearen amaieran jakinarazi zuten Tugen de Kenya muinoetan aurkitu zutela.
Eztabaida zientifikoa
Frantziako College-ko Martin Pickford-ek eta Parisko Historia Naturaleko Museo Nazionaleko Brigitte Senut paleontologoak bost indibiduoko hamahiru fosil aurkitu zituzten (hiru fural, beheko baraila baten zatiak eta zenbait hortz). Femurraren eta haren molar txikien ezaugarrietan oinarrituta —gizakion antz handiagoa zuten txinpantzeena baino—, zuzeneko lotura justifikatu zuten gure espeziearekin, eta australopitekoak “Homo sapiens”-era eraman zuen adarra ez den beste adar batera eraman zituzten. Aukera horrek eragin zuen “Orrorin tugenensis”-aren garrantziari buruzko eztabaida zientifikoa oso eztabaidatua izatea. Lehen mailako ikertzaile batzuek uste dute txinpantzeekin ahaidetutako espezie bat izan daitekeela.
Pickfordek eta Senutek gaur argitaratzen duten azterketan, Pittsburgheko Ospitale Orokorreko eta Pennsylvaniako Unibertsitateko Morfologia Konparatiboko Laborategiko biomekanika ortopedikoko espezialistekin batera, gure espeziearekiko ahaidetasun zuzenaren ebidentziak ematen dira, “Orrorin tugenensis”-k zutik ibiltzeko duen gaitasunari buruzko proben bidez. Pickfordek eta Senutek uste dute espezie hori, txinpantze baten tamainakoa, igokari arina zela, baina bere atzeko hanken gainean mugitzen zela lurrean.
Talde honek zehazten du nola “Orrorin tugenensis”-eko femur osoenaren tomografia konputarizatua erabiliz egindako analisiek erakusten duten haren egitura gizaki modernoen femmurioen oso antzekoa dela. Duela sei milioi urteko hominido horien alderdi berri asko azaldu zituen medikuek hezurretako hausturak edo bestelako anomaliak detektatzeko erabili ohi duten teknikak. Adibidez, irudiek karga handiagoak jasaten zituzten femurraren puntuak islatzen dituzte, eta hominido horren ohiko jarrerak erakusten dituzte.
